《吉祥经》

如是我闻，一时，佛住舍卫祗陀园给孤独精舍。时已深夜，有一天神殊胜光明遍照园中，来至佛所，恭敬礼拜，站立一旁，
以偈白佛言：

སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།།

འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་ཞིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་མཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ།མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན་བཞུགས་པའི་ཚེ། མཚན་ཞིག་ནམ་གུང་དུ་ལྷ་ཞིག་འོད་ཆེམ་ཆེམ་གྱིས་སྐྱེད་མོས་ཚལ་ཡོངས་སུ་གསལ་བར་བགྱིས་པ། དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་བཞུགས་ས་ག་ལ་བ་དེར་དོང་སྟེ་ཕྱིན་ནས།

གུས་པས་ཕྱག་འཚལ་ཏེ་གུད་དུ་བཞེངས་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཚིགས་སུ་བཅད་པའི་དབྱངས་ཀྱིས་གསོལ་བ།

“众天神与人，
渴望得利益，
思虑求幸福，
请求最吉祥？”
世尊如是答言：
ལྷ་དང་མི་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས།།
ཕན་ཐོབ་སྐོམ་པ་ཆུ་འདོད་ལྟར།།
བསམ་གཞིགས་ཀྱིས་ནི་བདེ་སྐྱིད་འཚོལ།།
བཀྲ་ཤིས་མཆོག་ནི་དེང་འདིར་སྩོལ།།
དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འདི་སྐད་ཅེས་བཀའ་བསྩལ་ཏོ།།　
勿近愚痴人，
应与智者交，
尊敬有德者，
是为最吉祥！
བླུན་རྨོངས་མི་ལ་བརྟེན་མི་རུང་།།
མཁས་པ་རྣམས་དང་འགྲོགས་བྱ་ཞིང་།།
བཙུན་པ་དག་ལ་བཀུར་སྟི་བྱ།།
འདི་ཀོ་བཀྲ་ཤིས་མཆོག་ཡིན་ནོ།།
居住适宜处，
往昔有德行，
置身于正道，
是为最吉祥！
འཚམས་པོའི་གནས་སུ་འདུག་པར་བྱ།།
སྔོན་ཆད་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་བཞུད།།
ཡང་དག་ལམ་དུ་འཇུག་བྱེད་པ།།
འདི་ཀོ་བཀྲ་ཤིས་མཆོག་ཡིན་ནོ།།
多闻工艺精，
严持诸禁戒，
言谈悦人心，
是为最吉祥！
མང་ཐོས་བཟོ་རྩལ་ཤིན་ཏུ་མཁས།།
ཚུལ་ཁྲིམས་བརྟུལ་ཞུགས་རབ་ཏུ་གནས།།
ཚིག་སྙན་སྨྲས་པས་ཡིད་དབང་འཕྲོག།
འདི་ཀོ་བཀྲ་ཤིས་མཆོག་ཡིན་ནོ།།
奉养父母亲，
爱护妻与子，
从业要无害，
是为最吉祥！
ཕ་དང་མ་ལ་སྲི་ཞུ་ཆེ།།
བུ་དང་ཆུང་མར་གཅེས་སྐྱོང་ཤིང་།།
ལས་ཞུགས་བྱ་གཞག་འཚེ་མེད་པ།།
འདི་ཀོ་བཀྲ་ཤིས་མཆོག་ཡིན་ནོ།།
布施好品德，
帮助众亲眷，
行为无瑕疵，
是为最吉祥！
གཏོང་ཕོད་གཤིས་རྒྱུད་རབ་ཏུ་བཟང་།།
ཉེ་དུ་དག་ལ་རོགས་རམ་བྱ།།
བྱ་སྤྱོད་རྣམས་ནི་ལྷད་དང་བྲལ།།
འདི་ཀོ་བཀྲ་ཤིས་མཆོག་ཡིན་ནོ།།
邪行须禁止，
克己不饮酒，
美德坚不移，
是为最吉祥！
ལོག་པའི་སྤྱོད་པ་རབ་ཏུ་སྡོམས།།
བདག་ཉིད་བཅུན་སྟེ་ཆང་མི་བཏུང་།།
སྤྱོད་ཚུལ་བཟང་བོ་འགྱུར་མེད་པ།།
འདི་ཀོ་བཀྲ་ཤིས་མཆོག་ཡིན་ནོ།།　　

恭敬与谦让，
知足并感恩，
及时闻教法，
是为最吉祥！
བརྩི་བཀུར་དང་ནི་ཁེངས་ཆུང་བྱ།།
ཆོག་ཤེས་དང་སྦྲགས་དྲིན་ལན་སོབས།།
གོ་སྐབས་བཟུང་ནས་དམ་ཆོས་ཉོན།།
འདི་ཀོ་བཀྲ་ཤིས་མཆོག་ཡིན་ནོ།།
忍耐与顺从，
得见众沙门，
适时论信仰，
是为最吉祥！
བཟོད་པ་སྒོམས་དང་ཁར་ཉན་པ།།
དགེ་སྦྱོང་རྣམས་དང་འཕྲད་ཙ་ན།།
རན་ཚེ་དད་པའི་གླེང་མོལ་བྱ།།
འདི་ཀོ་བཀྲ་ཤིས་མཆོག་ཡིན་ནོ།།
自治净生活，
领悟八正道，
实证涅槃法，
是为最吉祥！
རང་སྦྱོང་འཚོ་བ་རྣམ་དག་བྱ།།
འཕགས་ལམ་ཡན་ལག་བརྒྱད་རྟོགས་ནས།།
མྱང་འདས་ཆོས་ནི་མངོན་དུ་འགྱུར།།
འདི་ཀོ་བཀྲ་ཤིས་མཆོག་ཡིན་ནོ།།
八风不动心，
无忧无污染，
宁静无烦恼，
是为最吉祥！
ཆོས་བརྒྱད་རླུང་གིས་སེམས་མི་གཡོ།།
དྲི་མེད་མ་གོས་སྐྱོ་དང་བྲལ།།
རྣམ་རྟོག་གིས་དབེན་ཉོན་མོངས་འཇིལ།།
འདི་ཀོ་བཀྲ་ཤིས་མཆོག་ཡིན་ནོ། །
依此行持者，
无往而不胜，
一切处得福，
是为最吉祥！
འདི་ལྟར་ཉམས་སུ་ལེན་མཁན་རྣམས།།
བྱ་གཞག་གང་བགྱིད་མི་རྒྱལ་མེད།།
གང་ས་གང་དུ་བསོད་ནམས་ཐོབ།།
འདི་ཀོ་བཀྲ་ཤིས་མཆོག་ཡིན་ནོ།།
ཞེས་འཕགས་པ་བཀྲ་ཤིས་པའི་མདོ་རྫོགས་སོ།།

人们说话的毛病大致这四种类型

本文摘录自 《孟子与公孙丑》

【“何谓知言？”曰：“诐辞知其所蔽，淫辞知其所陷，邪辞知其所离，遁辞知其所穷。生于其心，害于其政；发于其政，害于其事。圣人复起，必从吾言矣。”】

这里公孙丑又问孟子：什么叫做知言？这句话中的“言”字，首先是孟子引用告子的话“不得于言，勿求于心”提出来的。孟子前面曾说告子这种修养学问态度他并不同意，然后才谈到“志”与“气”的修养。于是公孙丑问孟子，这两项中哪一项你比较专长？孟子告诉他：“我知言，我善养吾浩然之气。”孟子对于浩然之气有很多阐述，而对于“我知言”这句话还没有作过详细的解释。所以公孙丑现在抓住了一个插嘴的机会，对孟子提出了这个问题。

“知言”，如果照字面上解释，是知道说话，但如果这样依文解义，就错了。这里的言就是理，知言就是懂得道理。也可以把“知”字解释成“智”字，“知言”就是“智言”，对于语言的智慧。我们中国有句谚语：“欲知心腹事，但听口中言。”

孟子又就公孙丑提的这个问题对公孙丑说：听一个人说话，就可以知道他的思想如何。一般人说话，总不外几种情形，孔子在《周易·系辞下》也曾提及：“将叛者其辞惭。中心疑者其辞枝。吉人之辞寡。躁人之辞多。诬善之人其辞游。失其守者其辞屈。”孔子的这几句话，我就不再加解释了，大家自己深加研究，现在只说孟子的话。

孟子这里说：凡是说话有所偏颇的人，他一定有所掩盖，有不清楚之处，所以一听到这偏一边的话，就知道说话的人思想被蒙蔽了，是被利禄之类的欲望或别的什么问题蒙蔽，脑子不明智了。这就是“诐辞知其所蔽”。换言之，思想有了偏见或成见，他说的话也就有所偏向了。

“淫辞知其所陷”，所谓淫，就是过分、啰唆、多余，有些人说话啰唆，说得过分或太多，就知道这些人有所陷——心理不健全。头脑健全的人说话都很清楚、简洁。比如说，过分夸张的形容，也是“淫辞”的表现。

“邪辞知其所离”，许多人说话不依正理，可是他也有他的一番歪理。世界上歪理千条，正理只有一条。说这种歪理的人，思想就离了谱。同时，这一“离”字也可以说是离间之离，凡是从事挑拨离间者，必有一番歪理。

“遁辞知其所穷”，所谓“遁辞”就是逃避之辞。譬如问某人某事办好没有，他不说办了或没有办，只说这事如何如何，这就是他忘了办这件事，他所说的一大堆如何如何都无非是遁辞而已。说遁辞的，就知道他已无他话可说，理也穷了。大家都有这个情形，自己没有理由、无话可说了，找个话来说，作为逃避，所谓“顾左右而言他”。因为不肯承认自己的错误，认错是需要勇气的，没有这个勇气，所以下意识地找个遁辞来敷衍。

人们说话方面的问题，孟子大致归纳成这四种类型。有人只有一种，有人四种都有，孟子这里所概括的，差不多把所有说话的毛病都包括进去了。

这也是属于相法，看相的方法，言语、心态在鉴人之学上都属于内五行，不是用眼睛看得出来的，但是关系非常重大。当年革命时期，有些革命前辈属于领袖型的人物，当他一开口讲话时，就是领导人的那种气度，条理清楚，干净利落，他一句“就是这样”，语气一出，听话的人好像魂都没有了，就跟他走。尤其是孙中山先生，原来反对他的人，一听了他演讲，就转变为信仰他、拥护他。

许多人喜欢辩，辩到最后理穷时，遁辞就来了。其他几种说话态度也是如此，只要听他的话，就可以知道他的思想以及行为如何。所以孟子说：“生于其心，害于其政；发于其政，害于其事。”从表面的言语可以推知他的思想理路。有的人说话很清楚，文章写得很糟；有的人文章写得很好，可是说起话来鸡零狗碎。孟子说由这四种言语形态可推想到思想理路，而言语思想又都是由心所生、唯心所造。归结下来，心与言就是心理与言语，关联非常密切。言语是思想所表达出来的形态之一，行为也是思想所表达出来的形态之一。思想是未经表达出来的言语行为，心里的思想一动，见之于行为，也可以施之于政治。如果思想是不对的、错误的，对于政治上的作为就有害了。这一有害的思想行为透过政治而发挥出来，问题就大了。所以一部法律的确立、一个政策上的措施，如果在事前不想清楚，不作周密慎重的深思熟虑，只顾解决目前的问题，而不考虑长远的后果，那是终究要出问题的。所以历代政治制度随时要改革，就是因为当初欠缺考虑，发现缺陷时必须再求改革。由此可知思想和言语的重要，也就了解了“知言”的重要。所以孟子最后加重语气说，假使文王、周公、孔子这些圣人今天能够复活，对于我这一段话也一定会肯定的。

孟子说到这里，等于对前面谈话所引发出来的许多问题作了一个小结论。不管是修养不动心的养心，或者是培养自己的大勇、大智，乃至养气，都要先从理上着手。理路如果不通，做起来就不会有好结果，不会有成就。大家今天听我讲《孟子》也是一样，在事先事后都要拿原书来看一看，再想一想，不要听了半天，回过来问你们一个问题都答不上来。刚才我问了几个人看书没有，还好上面的“诐辞、淫辞、邪辞、遁辞”四种毛病都没有出现。但是有一点，回答还不够直率，因为问到你们时，咧嘴笑一笑，什么都没有说，这就表示没有看书。假如是真诚爽直的，就拿出能担当错误的勇气来，拿出负责任的勇气来，说“我没有看书”；没有看就是没有看，用不着躲躲闪闪，那就不好了。

བཀྲ་ཤིས་པའི་མདོ།
吉祥经
༄༅།། འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པའི་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་གཉན་ཡོད་ན་རྒྱལ་བུ་རྒྱལ་བྱེད་ཀྱི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བར་མཚན་གུང་གི་ཆ་ལ།ངོ་མཚར་འོད་ཆགས་ལྡན་པའི་ལྷ་གཅིག་འོད་ཀྱིས་གནས་དེར་ཁྱབ་པར་བྱས་ཏེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་དྲུང་དུ་ལྷགས་ནས་གུས་ཕྱག་དང་བཅས་ལོགས་ཤིག་ཏུ་ལངས་ནས་སངས་རྒྱས་ལ་ཚིགས་སུ་བཅད་པས་གསོལ་པ། ལྷ་དང་མིའི་ཚོགས་རྣམས་ཀྱིས། །སྐོམ་པ་ཆུ་འདོད་ལྟར་ཕན་བདེའི།དགོས་འདོད་བདེ་སྐྱིད་འབྱུང་བ་ཡི། །ཆེས་ཆེའི་བཀྲ་ཤིས་བསྟན་དུ་གསོལ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་བསྩལ་པ།
如是我闻，一时，佛住舍卫国袛陀园给孤独精舍。时已深夜，有一天神，殊胜光明，遍照园中，来至佛所，恭敬礼拜，站立一旁，以偈白佛言：“众天神与人，渴望得利益，思虑求幸福，请示最吉祥？”世尊如是答言：
གླེན་ལྐུགས་མི་དང་མི་ཉེ་ཤིང་། །བློ་གྲོས་ལྡན་པའི་མི་དང་འགྲོགས། །སྤྱོད་བཟང་ལྡན་ལ་གུས་པས་བཏུད། །འདི་ནི་ཆེས་ཆེའི་བཀྲ་ཤིས་འབྱུང་།།
勿近愚痴人，应与智者交，尊敬有德者，是为最吉祥。
སྡོད་གནས་འཕྲོད་འོས་ལ་གནས་ཏེ། །སྔ་ཕྱིར་སྤྱོད་བཟང་ལ་སྤྱོད་ཅིང་། །བདག་ཉིད་ཡང་དག་ལམ་ལ་གནས། །འདི་ནི་ཆེས་ཆེའི་བཀྲ་ཤིས་འབྱུང་།།
居住适宜处，往昔有德行，置身于正道，是为最吉祥。
ཐོས་མང་མཁས་པའི་ལག་རྩལ་སྦྱོང་། །ཚུལ་ཁྲིམས་མཐའ་དག་ནན་སྲུང་བྱེད། །མི་སེམས་དགའ་བའི་གཏམ་སྨྲ་ན། །འདི་ནི་ཆེས་ཆེའི་བཀྲ་ཤིས་འབྱུང་།།
多闻工艺精，严持诸禁戒，言谈悦人心，是为最吉祥。
ཕ་མ་གཉེན་ལ་བཀུར་བསྟི་དང་། །བཟའ་ཟླ་བུ་ཕྲུག་གཅེས་པའི་སྐྱོང་། །བྱ་བ་དག་ལ་གནོད་མེད་པ། །འདི་ནི་ཆེས་ཆེའི་བཀྲ་ཤིས་འབྱུང་།།
奉养父母亲，爱护妻与子，从业要无害，是为最吉祥。
སྦྱིན་པའི་བྱ་བ་སྤྱོད་བཟང་ཆེ། །ཉེ་རིང་རྣམས་ལ་ཕན་རོགས་གྱིས། །དྲི་མེད་སྤྱོད་པ་ལེགས་གནས་པ། །འདི་ནི་ཆེས་ཆེའི་བཀྲ་ཤིས་འབྱུང་།།
布施好品德，帮助众亲眷，行为无瑕疵，是为最吉祥。
ལོག་པའི་སྤྱོད་པ་དྲུང་ནས་འབྱིན། །རང་ཉིད་བཅུན་ནས་ཆང་རག་སྤངས། །གཤིས་སྤྱོད་བཟང་པོ་འགྱུར་མེད་བྱེད། །འདི་ནི་ཆེས་ཆེའི་བཀྲ་ཤིས་འབྱུང་།།
邪行须禁止，克己不饮酒，美德坚不移，是为最吉祥。
བཀུར་བསྟི་ཁེངས་སྐྱུངས་ཁེ་གཞན་ཐོངས། །ཆོག་ཤེས་དང་ནི་དྲིན་གསོ་བ། །དུས་སུ་དམ་ཆོས་ཉན་པ་ནི། །འདི་ནི་ཆེས་ཆེའི་བཀྲ་ཤིས་འབྱུང་།།
恭敬与谦让，知足并感恩，及时闻教法，是为最吉祥。
བཟོད་པར་བྱེད་དང་འདུད་པར་བྱེད། །འཕགས་པའི་ཚོགས་དང་མཇལ་བ་ན། །དུས་སུ་དམ་ཆོས་བགྲོ་གླེང་བྱེད། །འདི་ནི་ཆེས་ཆེའི་བཀྲ་ཤིས་འབྱུང་།།
忍耐与顺从，得见众沙门，适时论信仰，是为最吉祥。
འཚོ་བ་ཚངས་པར་སྤྱད་བྱས་ཏེ། །འཕགས་ལམ་བརྒྱད་པོ་ཁོང་དུ་ཆུད། །མྱང་འདས་ཆོས་ལ་མངོན་བྱེད་པ། །འདི་ནི་ཆེས་ཆེའི་བཀྲ་ཤིས་འབྱུང་།།
自制净生活，领悟八正道，实证涅槃法，是为最吉祥。
ཆོས་བརྒྱད་ཀྱིས་ནི་སེམས་མི་གཡོ། །མྱ་ངན་མེད་པ་སྙོགས་པ་མེད། །ཞི་བ་ཉོན་མོངས་མེད་བྱེད་པ། །འདི་ནི་ཆེས་ཆེའི་བཀྲ་ཤིས་འབྱུང་།།
八风不动心，无忧无污染，宁静无烦恼，是为最吉祥。
འདི་ལྟར་བསྟན་འཛིན་བྱེད་མཁན་ནི། །གང་སོང་དེ་ནི་གང་དེར་རྒྱལ། །གང་དུ་གནས་ན་བསོད་ནམས་ཐོབ། །འདི་ནི་ཆེས་ཆེའི་བཀྲ་ཤིས་འབྱུང་།།
依此行持者，无往而不胜，一切处得福，是为最吉祥。
ཞེས་པ་འབྲི་གུང་ཆེ་ཚང་འཕྲིན་ལས་ལྷུན་འགྲུབ་དང་། མཁན་པོ་རཏྣ་ཤྰྲི་ལོ་ཙ་བ་གཉིས་ནས་ཡམ་བུའི་རྒྱལ་ས་རིན་ཆེན་གླིང་དུ་རབ་གནས་ཆུ་སྦྲུལ་༢༠༡༣ལོའི་ཟླ༡༡ཚེས༦ཉིན་རྒྱ་ཡིག་ནས་བོད་ཡིག་ཏུ་བསྒྱུར་ཏེ་གཏན་ལ་ཕབ་པའོ། དགེ་འོ།