请看我的佛堂（十六）
2、讲述那烂陀十七位班智达之第一龙树大师的事迹（下）
之前我讲过龙树是中观宗的大车轨，但我想大家不一定知道“大车轨”的定义是什么。根据第一世嘉木样大师的《般若大疏》的意趣，“车轨”的定义应该是这样的：不依赖任何其他的注释而自己能极善地阐释佛之意趣的圣菩萨形相者。再讲得清楚一点就是说：一、除了佛语不需要依靠任何其他的论著，这就是说，阐释佛经的时候，如果要依赖佛语以外的论著就不是车轨；二、靠自己的智力能准确无误地阐释佛的意趣，这就是说，如果不能准确无误地阐释佛经，就不堪作车轨；三、必须要达到圣菩萨的境界，或者以圣菩萨的身份阐释佛法，这就是告诉我们，凡夫异生不能胜任“车轨”。所以，我们解释佛经的态度是非常严谨的。
那么，龙树大师开了什么样的车轨呢？是“中观宗义”。什么是“中观宗义”呢？中观宗主要是以中观见而命名的，所谓“中观见”是对事物的一种看法，这种看法不偏于对立法的任何一边，所以称之为“中观”。所谓对立的两边，主要是关于事物的常边（有）和断边（无）。我不打算在这里详细讲无自性、缘起、中道、二谛等概念，若有兴趣，应该对龙树思想的代表作《中论》，进行如理闻思。
一切有为法都是因缘而生的，从这个角度来说，一切有为法都是无自性的。不仅如此，包括无为法在内的一切法都是无自性的，因为一切法都是由种种的条件和合而成故。但这并不代表否定其存在，只不过存在的方式并非不观待任何条件而独立形成的，不是自性有，而是缘起有，一切法都是唯名而立的。《观四谛品》中说：”未曾有一法，不从因缘生，是故一切法，无不是空者。”
中观思想最早传入西藏是在赞普赤松德赞时期，那时从印度到藏地静命论师、莲花戒等大部分都是持中观见的。后来藏王赤松德赞又命令，“从今以后，‘见’应以龙树的宗规而行持；‘行’应以‘十法行’及《般若波罗密》而修学。”这样中观学说在藏族地区奠定了基础，成为历久不衰的主流。 在藏地，不管是宁玛派，还是萨迦或者噶举派，基本上都是持中观宗义的观点，尤其是到了格鲁派，完全继承龙树、佛护、月称系中观应成派思想的宗旨。也就是说，中观应成派思想被看作是所有宗义中最正确、最究竟、最圆满、最深刻的思想。
藏传佛教，思想见解及修持实践划分，继承了印度佛教的传统，主要分为三大传承：深观派、广行派和伟大行派。从释迦牟尼佛传至文殊菩萨，次传圣龙树大师、圣提婆论师、月称大师等次第传出之师承，叫做“深观派”传承，主要阐释空性智慧方面的教法；从释迦牟尼佛传至弥勒菩萨，次传无著大师、阿闍梨世亲等次第传出之师承，叫做“广行派”传承，主要阐释修道次第方面的教法；从释迦牟尼佛传至文殊菩萨，次传寂天菩萨，以“自他相换”修持菩提心为主之师承，叫做“伟大行派”传承。
一般以深观和广行两大传承为主，伟大行可以说是从广行派中分出来的一支，因为这两大传承具有重要的代表意义，深观的极致可以成就佛陀法身，广行的极致可以成就佛陀色身。所以，如果想成佛，就不能不学修这两大传承的一切教法。
龙树菩萨是佛陀亲口预言的能正确无误解释《般若经》的深义，能毫无错乱分辨了不了义的大菩萨，在《楞伽经》、《大云经》以及密教经典《文殊师利根本仪轨》之中都对龙树做过详细的授记。例如在《楞伽经》，在卷六《偈颂品》中说：“大慧汝应知，善逝涅槃后，未来世当有，持于我法者， 南天竺国中，大名德比丘，厥号为龙树，能破有无宗， 世间中显我，无上大乘法，得初欢喜地，往生安乐国。”这就说，佛陀涅槃以后，未来有一个人能够护持佛陀的教法，他会出生在南天竺，而且将会是一位很有名德的比丘，他的名字叫“龙树”，他既能破除认为一切法都是自性有的常边之见，也能破除认为一切法都是毕竟无的断边之宗。这就是预言了龙树大师会依据《般若经》的甚深空性，著作以《中论》为主的“中观六论”，开创中观学派而弘扬佛的无上大乘教法的事迹。在一般人看来，龙树菩萨好像是一位只证得“初地”的菩萨，但实际上，龙树通过修持“密集金刚”法，已经证得双运金刚持——佛陀的果位。
龙树大师，不仅在印度佛教及藏传佛教界如此重视，而且在汉传佛教中的地位，也是无人能比的。他的教法确实深远地影响了整个佛教界，深深扎根在了后世佛子的心中。汉传佛教三藏法师鸠摩罗什不仅曾为龙树菩萨立传，记录了龙树菩萨一生的行迹，而且翻译了他解读佛陀教法，帮助理解佛陀甚深法义的核心经典——《中论颂》。不仅如此，律宗、三论宗、天台宗、法相宗、华严宗、真言宗、禅宗、净土宗等汉传佛教的八大宗派都公认龙树菩萨为本宗的祖师，尤其是禅宗称龙树大师为第十四代祖师。所以龙树大师有着“八宗共祖”、“第二佛陀”的美名。
对于龙树大师的寿命长短，佛教界有很多传说：据唐玄奘法师的《大唐西域记》中记载，龙树在晚年的时候，研制成功了一种长寿灵药，虽寿过百岁，仍不见衰老的迹象。当时传说国王的寿命跟龙树菩萨等同，于是太子为了能早日登基，就来到龙树菩萨面前，诉说衷肠。龙树菩萨为了展现大乘菩萨布施的精神，就将生命布施给了这位太子。因此，龙树菩萨的享年应该在百岁左右。
在觉囊大师多罗那塔在《印度佛教史》中说：“商羯罗王享寿一百五十岁左右，关于阿闍梨龙树的寿数有两种说法，一种认为是差七十一年到六百岁，一种认为差二十九年到六百岁。前者是依据龙树在中印度住二百年、在南印度住二百年、在吉祥山住一百二十九年的传说而作的概算。我的上师班智达们说：这无论如何也是将半年算作一年。”后一种说法，除认为龙树在吉祥山住一百七十一年以外，其余与前说相同。由于龙树修成了摄生术（凭借花草药石以求延年益体之术），皮肤变成摩尼宝的颜色，又由于他在吉祥山修定证得第一悉地，有三十二相庄严其身。”
虽然龙树大师寿数方面有着许多一般人难以理解或不同的说法，但是龙树大师对佛教的贡献和伟大的事迹永远都是不可磨灭的。藏族大学者多罗那塔大师在《印度佛教史》中说：“阿闍梨（龙树）从听闻、讲说、修行、兴建佛殿、供给僧众生活、利益非人、击退外道的辩难等各个方面护持佛法，对大乘的教法以无比的恩德。此大婆罗门及圣者龙树的本传，在《受持教法七师传承记如意宝藏》中有完整的叙述，阅读该书即可详知。”
龙树所宣讲的”空”的思想，不仅对东方佛教徒有深远的影响，而且西方哲学界对他的思想也给了很高的评价，德国存在主义哲学大师卡尔‧雅斯贝斯在1757年着的《大哲学家》第一卷中，列举了15位世界”伟大的哲学家”,其中就有佛陀和龙树。
不仅如此，而且龙树大师给我们留下了很多实实在在的宝贵言教，龙树大师的论著极为丰富，如显宗或中观空性方面的著作有《中观》、《回诤论》、《七十空性论》、《六十正理论、》《精研磨论》、《宝曼论》等中观六聚理论，以及《般若百颂》、《大智度论》、《大乘破有论》、《十住毗婆沙论》、《大乘二十颂论》、《菩提资粮论》、《宝行王正论》等论著。同时还著有涉及五明的各种论著，如《亲友书》、《八粗重罪》、《普贤行愿解说》、《如意牟尼梦语》、《布施说集》、《出世间论说》、《八加行》、《智树论》、《士夫齿密论》。还有引经据典著成的如：《经集论》，道次要义结合佛经的《稻秆经释》、《妙吉祥胜义赞》等论著。
在密法方面的著作有《密集成就法略论》、《成就法与经合论》、《圆满次第五次第论》以及四部密续许多本尊成就法等论著。因为造论之多，世所罕见，所以被誉为“千部论师”。
因此，有赞曰：
“佛母密意离边真实义，
善以甚深缘起理明说，
依教明辨大乘中观轨，
龙树菩萨足下我祈请。 ”
（རྒྱལ་ཡུམ་དགོངས་དོན་མཐའ་བྲལ་དེ་ཉིད་དོན།།
རྟེན་འབྱུང་རིགས་ཚུལ་ཟབ་མོས་གསལ་མཁས་པ།།
རྒྱལ་བའི་ལུང་བཞིན་བཞིན་ཐེག་མཆོག་དབུ་མའི་སྲོལ།།
འབྱེད་མཛད་ཀླུ་སྒྲུབ་ཞབས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས།།）
————— 班字尔慈智加措
2、讲述那烂陀十七位班智达之第一龙树大师的事迹（下）
之前我讲过龙树是中观宗的大车轨，但我想大家不一定知道“大车轨”的定义是什么。根据第一世嘉木样大师的《般若大疏》的意趣，“车轨”的定义应该是这样的：不依赖任何其他的注释而自己能极善地阐释佛之意趣的圣菩萨形相者。再讲得清楚一点就是说：一、除了佛语不需要依靠任何其他的论著，这就是说，阐释佛经的时候，如果要依赖佛语以外的论著就不是车轨；二、靠自己的智力能准确无误地阐释佛的意趣，这就是说，如果不能准确无误地阐释佛经，就不堪作车轨；三、必须要达到圣菩萨的境界，或者以圣菩萨的身份阐释佛法，这就是告诉我们，凡夫异生不能胜任“车轨”。所以，我们解释佛经的态度是非常严谨的。
那么，龙树大师开了什么样的车轨呢？是“中观宗义”。什么是“中观宗义”呢？中观宗主要是以中观见而命名的，所谓“中观见”是对事物的一种看法，这种看法不偏于对立法的任何一边，所以称之为“中观”。所谓对立的两边，主要是关于事物的常边（有）和断边（无）。我不打算在这里详细讲无自性、缘起、中道、二谛等概念，若有兴趣，应该对龙树思想的代表作《中论》，进行如理闻思。
一切有为法都是因缘而生的，从这个角度来说，一切有为法都是无自性的。不仅如此，包括无为法在内的一切法都是无自性的，因为一切法都是由种种的条件和合而成故。但这并不代表否定其存在，只不过存在的方式并非不观待任何条件而独立形成的，不是自性有，而是缘起有，一切法都是唯名而立的。《观四谛品》中说：”未曾有一法，不从因缘生，是故一切法，无不是空者。”
中观思想最早传入西藏是在赞普赤松德赞时期，那时从印度到藏地静命论师、莲花戒等大部分都是持中观见的。后来藏王赤松德赞又命令，“从今以后，‘见’应以龙树的宗规而行持；‘行’应以‘十法行’及《般若波罗密》而修学。”这样中观学说在藏族地区奠定了基础，成为历久不衰的主流。 在藏地，不管是宁玛派，还是萨迦或者噶举派，基本上都是持中观宗义的观点，尤其是到了格鲁派，完全继承龙树、佛护、月称系中观应成派思想的宗旨。也就是说，中观应成派思想被看作是所有宗义中最正确、最究竟、最圆满、最深刻的思想。
藏传佛教，思想见解及修持实践划分，继承了印度佛教的传统，主要分为三大传承：深观派、广行派和伟大行派。从释迦牟尼佛传至文殊菩萨，次传圣龙树大师、圣提婆论师、月称大师等次第传出之师承，叫做“深观派”传承，主要阐释空性智慧方面的教法；从释迦牟尼佛传至弥勒菩萨，次传无著大师、阿闍梨世亲等次第传出之师承，叫做“广行派”传承，主要阐释修道次第方面的教法；从释迦牟尼佛传至文殊菩萨，次传寂天菩萨，以“自他相换”修持菩提心为主之师承，叫做“伟大行派”传承。
一般以深观和广行两大传承为主，伟大行可以说是从广行派中分出来的一支，因为这两大传承具有重要的代表意义，深观的极致可以成就佛陀法身，广行的极致可以成就佛陀色身。所以，如果想成佛，就不能不学修这两大传承的一切教法。
龙树菩萨是佛陀亲口预言的能正确无误解释《般若经》的深义，能毫无错乱分辨了不了义的大菩萨，在《楞伽经》、《大云经》以及密教经典《文殊师利根本仪轨》之中都对龙树做过详细的授记。例如在《楞伽经》，在卷六《偈颂品》中说：“大慧汝应知，善逝涅槃后，未来世当有，持于我法者， 南天竺国中，大名德比丘，厥号为龙树，能破有无宗， 世间中显我，无上大乘法，得初欢喜地，往生安乐国。”这就说，佛陀涅槃以后，未来有一个人能够护持佛陀的教法，他会出生在南天竺，而且将会是一位很有名德的比丘，他的名字叫“龙树”，他既能破除认为一切法都是自性有的常边之见，也能破除认为一切法都是毕竟无的断边之宗。这就是预言了龙树大师会依据《般若经》的甚深空性，著作以《中论》为主的“中观六论”，开创中观学派而弘扬佛的无上大乘教法的事迹。在一般人看来，龙树菩萨好像是一位只证得“初地”的菩萨，但实际上，龙树通过修持“密集金刚”法，已经证得双运金刚持——佛陀的果位。
龙树大师，不仅在印度佛教及藏传佛教界如此重视，而且在汉传佛教中的地位，也是无人能比的。他的教法确实深远地影响了整个佛教界，深深扎根在了后世佛子的心中。汉传佛教三藏法师鸠摩罗什不仅曾为龙树菩萨立传，记录了龙树菩萨一生的行迹，而且翻译了他解读佛陀教法，帮助理解佛陀甚深法义的核心经典——《中论颂》。不仅如此，律宗、三论宗、天台宗、法相宗、华严宗、真言宗、禅宗、净土宗等汉传佛教的八大宗派都公认龙树菩萨为本宗的祖师，尤其是禅宗称龙树大师为第十四代祖师。所以龙树大师有着“八宗共祖”、“第二佛陀”的美名。
对于龙树大师的寿命长短，佛教界有很多传说：据唐玄奘法师的《大唐西域记》中记载，龙树在晚年的时候，研制成功了一种长寿灵药，虽寿过百岁，仍不见衰老的迹象。当时传说国王的寿命跟龙树菩萨等同，于是太子为了能早日登基，就来到龙树菩萨面前，诉说衷肠。龙树菩萨为了展现大乘菩萨布施的精神，就将生命布施给了这位太子。因此，龙树菩萨的享年应该在百岁左右。
在觉囊大师多罗那塔在《印度佛教史》中说：“商羯罗王享寿一百五十岁左右，关于阿闍梨龙树的寿数有两种说法，一种认为是差七十一年到六百岁，一种认为差二十九年到六百岁。前者是依据龙树在中印度住二百年、在南印度住二百年、在吉祥山住一百二十九年的传说而作的概算。我的上师班智达们说：这无论如何也是将半年算作一年。”后一种说法，除认为龙树在吉祥山住一百七十一年以外，其余与前说相同。由于龙树修成了摄生术（凭借花草药石以求延年益体之术），皮肤变成摩尼宝的颜色，又由于他在吉祥山修定证得第一悉地，有三十二相庄严其身。”
虽然龙树大师寿数方面有着许多一般人难以理解或不同的说法，但是龙树大师对佛教的贡献和伟大的事迹永远都是不可磨灭的。藏族大学者多罗那塔大师在《印度佛教史》中说：“阿闍梨（龙树）从听闻、讲说、修行、兴建佛殿、供给僧众生活、利益非人、击退外道的辩难等各个方面护持佛法，对大乘的教法以无比的恩德。此大婆罗门及圣者龙树的本传，在《受持教法七师传承记如意宝藏》中有完整的叙述，阅读该书即可详知。”
龙树所宣讲的”空”的思想，不仅对东方佛教徒有深远的影响，而且西方哲学界对他的思想也给了很高的评价，德国存在主义哲学大师卡尔‧雅斯贝斯在1757年着的《大哲学家》第一卷中，列举了15位世界”伟大的哲学家”,其中就有佛陀和龙树。
不仅如此，而且龙树大师给我们留下了很多实实在在的宝贵言教，龙树大师的论著极为丰富，如显宗或中观空性方面的著作有《中观》、《回诤论》、《七十空性论》、《六十正理论、》《精研磨论》、《宝曼论》等中观六聚理论，以及《般若百颂》、《大智度论》、《大乘破有论》、《十住毗婆沙论》、《大乘二十颂论》、《菩提资粮论》、《宝行王正论》等论著。同时还著有涉及五明的各种论著，如《亲友书》、《八粗重罪》、《普贤行愿解说》、《如意牟尼梦语》、《布施说集》、《出世间论说》、《八加行》、《智树论》、《士夫齿密论》。还有引经据典著成的如：《经集论》，道次要义结合佛经的《稻秆经释》、《妙吉祥胜义赞》等论著。
在密法方面的著作有《密集成就法略论》、《成就法与经合论》、《圆满次第五次第论》以及四部密续许多本尊成就法等论著。因为造论之多，世所罕见，所以被誉为“千部论师”。
因此，有赞曰：
“佛母密意离边真实义，
善以甚深缘起理明说，
依教明辨大乘中观轨，
龙树菩萨足下我祈请。 ”
（རྒྱལ་ཡུམ་དགོངས་དོན་མཐའ་བྲལ་དེ་ཉིད་དོན།།
རྟེན་འབྱུང་རིགས་ཚུལ་ཟབ་མོས་གསལ་མཁས་པ།།
རྒྱལ་བའི་ལུང་བཞིན་བཞིན་ཐེག་མཆོག་དབུ་མའི་སྲོལ།།
འབྱེད་མཛད་ཀླུ་སྒྲུབ་ཞབས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས།།）
————— 班字尔慈智加措
ཐེག་ཆེན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རྩ་ལྟུང་། 大乘菩萨戒
དེ་ལ་བྱང་སེམས་དབང་རྣོན་གྱི་རྩ་ལྟུང་བཅུ་བཞི། དེའི་སྟེང་དུ་སྨོན་འཇུག་གི་བསླབ་བྱ་བསྣན་ནས་འབྲི་བ་ལ།
此乃为上等十四条菩萨根本戒加愿菩提和行菩提的二条戒
༡༽ སྐུ་གཟུགས་དང་མཆོད་རྟེན་སོགས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དཀོར། གླེག་བམ་དང་ཆོས་འཆད་པ་པོའི་ཡོ་བྱད་སོགས་ཆོས་ཀྱི་དཀོར། རབ་བྱུང་དང་། དགེ་བསྙེན་སྤྱིའི་རྫས་ཏེ། འདི་དག་ལས་དངོས་པོ་ཁབ་ཙམ་བླང་པའམ་བླངས་དུ་འཇུག་པ།
1. 掠夺侵占三宝物：佛像或佛塔等佛物，经书或传法者的法物，居士或出家人的共同物是僧物。属于这些物品的一针一线也不可自取或叫他取。
༢༽ སྟོན་པའི་བཀའ་ཐེག་པ་ཆེ་ཆུང་གི་སྡེ་སྣོད་རྣམས། རྒྱལ་བའི་བཀའ་དང་། ཐར་བ་ཐོབ་པའི་ཐབས་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྐུར་བ་བཏབ་ན་ཆོས་སྤོང་བའི་ལས།
2. 诽谤正法非佛说：诽谤佛所说的大乘，小乘经藏非佛说，不是解脱。
༣༽ ཚུལ་ལྡན་འམ་ཚུལ་འཆལ་ངུར་སྨིག་གི་རྟགས་ཙམ་འཛིན་པའང་འདྲ་སྟེ། དེ་ལ་ཆད་པས་གཅོད་པ་དང་བརྩོན་རར་འཇུག་པ་དང་། ངུར་སྨིག་གི་ན་བཟའ་འཕྲོག་པ་དང་། ཁྱིམ་སར་འབེབས་པ་སོགས་བྱེད་ན་གསུམ་པའོ།
3. 逼罚具戒破戒者：对有具戒者或破戒穿着僧衣者进行惩罚，令其入狱，抢夺僧衣，逼迫其舍戒等行为。
༤༽ མཚམས་མེད་པ་ལྔ་ཏེ། ཕ་མ་དགྲ་བཅོམ་གསོད་པ། དགེ་འདུན་དབྱེན། རྒྱལ་བའི་སྐུ་ལ་ངན་སེམས་སྐྱེས་པ་ལས་གང་བྱས་ཀྱང་ནའོ།
4. 造作极恶五无间：五无间罪，造其中一条，就破了此戒。
༥༽ ལས་རྒྱུ་འབྲས་དང་། ཚེ་སྔ་ཕྱི་མེད་ཅེས་མི་བདེན་སྙམ་པའི་ལོག་ལྟ་སྐྱེས་ན་རྩ་ལྟུང་ལྔ་པའོ།
5. 持无因果等邪见：执持无因果、轮回不真实的邪见。
༦༽ གྲོང་ངམ། གྲོང་ཁྱེར་སོགས་གནས་བཤིག་པར་བྱེད་པ།
6. 破坏众生安居地：破坏众生居住的村落、乡镇、都市等。
༧༽ ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་སྔོན་འགྲོ་སོགས་ཀྱིས་བློ་མ་སྦྱངས་བའི་གང་ཟག་ལ་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་དོན་སྟོན་པ།
7. 对非法器说空性：没有修过大乘前行等基础法，非法器说空性。
༨༽ རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་དུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་སྤང་ཏུ་བཅུག་ནས་ཐེག་དམན་ཉན་རང་གི་ལམ་ལ་སློབ་ཏུ་བཅུག་པ།
8. 令弃大乘入小乘：劝他人舍弃菩提大发心而学小乘声闻、圆觉，令其退转。
༩༽ དགོས་པ་ཁྱད་པར་ཅན་མེད་བཞིན་ཏུ་སོ་ཐར་གྱི་རིགས་ཅན་ལ་སོ་ཐར་སྤང་དང་། དེས་ཉེས་བྱས་རྣམས་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་མཐུས་འཇོམས་སོ་ཞེས་སོ་ཐར་སྤངས་ནས་ཐེག་ཆེན་ལ་སློབ་ཏུ་བཅུག་པའོ།
9. 令别解脱者舍戒：没有特殊的意义，不能让具有别解脱戒根器者舍戒入大乘，并误说因入大乘发菩提心，破戒的罪会消除。
༡༠༽ ཉན་ཐོས་གི་ཐེག་པ་ལ་ཆགས་སོགས་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བའི་ནུས་པ་མེད་པས། ཐེག་ཆེན་ལ་སློབས་ཤིག་ཅེས་ཉན་ཐོས་ལ་ཐར་ལམ་མེད་པར་རང་གིས་འཛིན་ཞིང་གཞན་ལའང་དེ་ལྟར་འཛིན་ཏུ་འཇུག་པའོ།
10. 诽谤贬低小乘法：诽谤小乘法破不了贪心等烦恼障，无法超出三界，自己执持此见解并劝学大乘。
༡༡༽ རྙེད་བཀུར་གྱི་ཕྱིར་དུ་རྙེད་བཀུར་ཅན་གཞན་ལ་ཕྲག་དོག་གིས་དེའི་སྐྱོན་བདེན་པའམ་རྫུན་པ་གང་རུང་བརྗོད་པས་སྨོད་ཅིང་། བདག་ལ་ཡོན་ཏན་མེད་པ་ལ་ཡོན་ཏན་ཅན་དུ་སྒྲོགས་ན་བཅུ་གཅིག་པའོ།
11. 自赞毁他为名利：因名利而嫉妒有德者，不管真或假不能宣说他人缺点，不能宣扬自己的虚造德行。
༡༢༽ སྟོང་ཉིད་ཀྱི་དོན་མ་རྟོགས་ཀྱང་ངས་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་སོ་ཞེས་མི་ཆོས་བླ་མའི་རྫུན་སྨྲ་ན་བཅུ་གཉིས་པའོ།
12. 妄称证悟空性见：没有证悟空性而宣说已证得。
༡༣༽དགེ་སློང་གཞན་ལ་ཆད་པ་གཅོད་དུ་འཇུག་པ་དང་། དེ་ལས་ལྐོག་ཟན་སོགས་རང་གི་ལེན་ནམ། གཞན་ལ་ལེད་དུ་འཇུག་པ་ནའོ།
13. 惩罚比丘勒索财：惩罚比丘，并自己或者他人向被罚者勒索财物。
༡༤༽ བསམ་གཏན་སྒོམ་པ་ལ་གནོད་པའི་ལས་བྱེད་པ་དང་། དེའི་རྙེད་པ་ཕྱོགས་གཞན་དུ་སྒྱུར་བ་ན། ལེན་པ་པོ་ཡང་ཕྲོག་པ་པོའི་ཕྱོགས་སུ་གཏོགས་པའི་བཅུ་བཞི་པའོ།
14. 危害禅修转其财：危害禅修者，把禅修者所得供养转送他人，被接受者也犯戒。
༡༥༽ རང་དོན་ཞི་བདེ་དོན་གཉེར་གྱི་བློ་སྐྱེས་པའམ། སེམས་ཅན་བློས་སྤངས་ན་སྨོན་སེམས་བཏང་བ་ཡིན་པས་ལྟུང་བའི་ནང་ནས་ཉེས་པ་ལྕི་ཤོས་ཡིན།
15. 追求自利堕寂静：堕入自利小乘寂静和舍弃众生的愿菩提心，诸戒中此戒极为承重。
༡༦༽ ཕྱིན་དྲུག་སོགས་དགེ་བ་ལ་མི་སྦྱོར་བ་འཇུག་སེམས་སྤང་བ།
16. 不行六度无善行：六度等不做善行，舍弃行菩提心。
༈ བྱང་སེམས་དབང་འབྲིང་གི་རྩ་ལྟུང་བཞི་ནི།
中等四条菩萨根本戒
༡༽ གཞན་དོན་དུ་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་གོ་འཕང་ཐོབ་འདོད་ཀྱི་བློ་དེ་སྨོན་སེམས་ཡིན་པས་དེ་བཏང་བ།
15. 放弃利众愿菩提：舍弃为利众而发愿成佛的愿菩提心。
༢༽ མགོན་མེད་སྡུག་བསྔལ་ཅན་ལ་ནོར་མི་སྦྱིན་པ་དང་། སྣོད་ལྡན་དུ་གྱུར་ཀྱང་དམ་ཆོས་མི་སྟེར་བ།
16. 吝啬拒绝财法施：因吝啬心，对没有依靠苦难者不进行财布施，合格法器不传授法布施。
༣༽ རང་དང་འཁོན་ཡོད་པའི་གང་ཟག་གཞན་གྱིས་ཚུར་ཚིག་གིས་བཤགས་པ་བྱེད་ཀྱང་ད་དུང་དེ་ལ་ཁྲོ་བ་མི་འདོར་བ་བརྡུང་བརྡེག་བྱེད་པ།
17. 不受道歉并打骂：有矛盾后，不接受对方道歉，仍有恨心并谩骂或殴打对方。
༤༽ ཀུན་སློང་གཏི་མུག་གིས་ཐེག་ཆེན་སྤོང་ཅིང་། ཆོས་མ་ཡིན་པ་ཆོས་ལྟར་དུ་བཅོས་ནས་སྟོན་པའོ།
18. 愚信非法并宣说：因愚痴缘故，远离大乘，故意把非法当做正法来宣说。
བྱང་སེམས་དབང་བརྟུལ་ལ་གང་དུ་བཤད་པའི་སྨོན་སེམས་མི་འདོར་བ་གཅིག་པུའོ།
下等一条菩萨戒为不舍弃愿菩提心。
དེ་ལ་བྱང་སེམས་དབང་རྣོན་གྱི་རྩ་ལྟུང་བཅུ་བཞི། དེའི་སྟེང་དུ་སྨོན་འཇུག་གི་བསླབ་བྱ་བསྣན་ནས་འབྲི་བ་ལ།
此乃为上等十四条菩萨根本戒加愿菩提和行菩提的二条戒
༡༽ སྐུ་གཟུགས་དང་མཆོད་རྟེན་སོགས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དཀོར། གླེག་བམ་དང་ཆོས་འཆད་པ་པོའི་ཡོ་བྱད་སོགས་ཆོས་ཀྱི་དཀོར། རབ་བྱུང་དང་། དགེ་བསྙེན་སྤྱིའི་རྫས་ཏེ། འདི་དག་ལས་དངོས་པོ་ཁབ་ཙམ་བླང་པའམ་བླངས་དུ་འཇུག་པ།
1. 掠夺侵占三宝物：佛像或佛塔等佛物，经书或传法者的法物，居士或出家人的共同物是僧物。属于这些物品的一针一线也不可自取或叫他取。
༢༽ སྟོན་པའི་བཀའ་ཐེག་པ་ཆེ་ཆུང་གི་སྡེ་སྣོད་རྣམས། རྒྱལ་བའི་བཀའ་དང་། ཐར་བ་ཐོབ་པའི་ཐབས་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་སྐུར་བ་བཏབ་ན་ཆོས་སྤོང་བའི་ལས།
2. 诽谤正法非佛说：诽谤佛所说的大乘，小乘经藏非佛说，不是解脱。
༣༽ ཚུལ་ལྡན་འམ་ཚུལ་འཆལ་ངུར་སྨིག་གི་རྟགས་ཙམ་འཛིན་པའང་འདྲ་སྟེ། དེ་ལ་ཆད་པས་གཅོད་པ་དང་བརྩོན་རར་འཇུག་པ་དང་། ངུར་སྨིག་གི་ན་བཟའ་འཕྲོག་པ་དང་། ཁྱིམ་སར་འབེབས་པ་སོགས་བྱེད་ན་གསུམ་པའོ།
3. 逼罚具戒破戒者：对有具戒者或破戒穿着僧衣者进行惩罚，令其入狱，抢夺僧衣，逼迫其舍戒等行为。
༤༽ མཚམས་མེད་པ་ལྔ་ཏེ། ཕ་མ་དགྲ་བཅོམ་གསོད་པ། དགེ་འདུན་དབྱེན། རྒྱལ་བའི་སྐུ་ལ་ངན་སེམས་སྐྱེས་པ་ལས་གང་བྱས་ཀྱང་ནའོ།
4. 造作极恶五无间：五无间罪，造其中一条，就破了此戒。
༥༽ ལས་རྒྱུ་འབྲས་དང་། ཚེ་སྔ་ཕྱི་མེད་ཅེས་མི་བདེན་སྙམ་པའི་ལོག་ལྟ་སྐྱེས་ན་རྩ་ལྟུང་ལྔ་པའོ།
5. 持无因果等邪见：执持无因果、轮回不真实的邪见。
༦༽ གྲོང་ངམ། གྲོང་ཁྱེར་སོགས་གནས་བཤིག་པར་བྱེད་པ།
6. 破坏众生安居地：破坏众生居住的村落、乡镇、都市等。
༧༽ ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་སྔོན་འགྲོ་སོགས་ཀྱིས་བློ་མ་སྦྱངས་བའི་གང་ཟག་ལ་སྟོང་ཉིད་ཀྱི་དོན་སྟོན་པ།
7. 对非法器说空性：没有修过大乘前行等基础法，非法器说空性。
༨༽ རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་དུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་སྤང་ཏུ་བཅུག་ནས་ཐེག་དམན་ཉན་རང་གི་ལམ་ལ་སློབ་ཏུ་བཅུག་པ།
8. 令弃大乘入小乘：劝他人舍弃菩提大发心而学小乘声闻、圆觉，令其退转。
༩༽ དགོས་པ་ཁྱད་པར་ཅན་མེད་བཞིན་ཏུ་སོ་ཐར་གྱི་རིགས་ཅན་ལ་སོ་ཐར་སྤང་དང་། དེས་ཉེས་བྱས་རྣམས་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་མཐུས་འཇོམས་སོ་ཞེས་སོ་ཐར་སྤངས་ནས་ཐེག་ཆེན་ལ་སློབ་ཏུ་བཅུག་པའོ།
9. 令别解脱者舍戒：没有特殊的意义，不能让具有别解脱戒根器者舍戒入大乘，并误说因入大乘发菩提心，破戒的罪会消除。
༡༠༽ ཉན་ཐོས་གི་ཐེག་པ་ལ་ཆགས་སོགས་ཉོན་མོངས་པ་སྤོང་བའི་ནུས་པ་མེད་པས། ཐེག་ཆེན་ལ་སློབས་ཤིག་ཅེས་ཉན་ཐོས་ལ་ཐར་ལམ་མེད་པར་རང་གིས་འཛིན་ཞིང་གཞན་ལའང་དེ་ལྟར་འཛིན་ཏུ་འཇུག་པའོ།
10. 诽谤贬低小乘法：诽谤小乘法破不了贪心等烦恼障，无法超出三界，自己执持此见解并劝学大乘。
༡༡༽ རྙེད་བཀུར་གྱི་ཕྱིར་དུ་རྙེད་བཀུར་ཅན་གཞན་ལ་ཕྲག་དོག་གིས་དེའི་སྐྱོན་བདེན་པའམ་རྫུན་པ་གང་རུང་བརྗོད་པས་སྨོད་ཅིང་། བདག་ལ་ཡོན་ཏན་མེད་པ་ལ་ཡོན་ཏན་ཅན་དུ་སྒྲོགས་ན་བཅུ་གཅིག་པའོ།
11. 自赞毁他为名利：因名利而嫉妒有德者，不管真或假不能宣说他人缺点，不能宣扬自己的虚造德行。
༡༢༽ སྟོང་ཉིད་ཀྱི་དོན་མ་རྟོགས་ཀྱང་ངས་སྟོང་ཉིད་རྟོགས་སོ་ཞེས་མི་ཆོས་བླ་མའི་རྫུན་སྨྲ་ན་བཅུ་གཉིས་པའོ།
12. 妄称证悟空性见：没有证悟空性而宣说已证得。
༡༣༽དགེ་སློང་གཞན་ལ་ཆད་པ་གཅོད་དུ་འཇུག་པ་དང་། དེ་ལས་ལྐོག་ཟན་སོགས་རང་གི་ལེན་ནམ། གཞན་ལ་ལེད་དུ་འཇུག་པ་ནའོ།
13. 惩罚比丘勒索财：惩罚比丘，并自己或者他人向被罚者勒索财物。
༡༤༽ བསམ་གཏན་སྒོམ་པ་ལ་གནོད་པའི་ལས་བྱེད་པ་དང་། དེའི་རྙེད་པ་ཕྱོགས་གཞན་དུ་སྒྱུར་བ་ན། ལེན་པ་པོ་ཡང་ཕྲོག་པ་པོའི་ཕྱོགས་སུ་གཏོགས་པའི་བཅུ་བཞི་པའོ།
14. 危害禅修转其财：危害禅修者，把禅修者所得供养转送他人，被接受者也犯戒。
༡༥༽ རང་དོན་ཞི་བདེ་དོན་གཉེར་གྱི་བློ་སྐྱེས་པའམ། སེམས་ཅན་བློས་སྤངས་ན་སྨོན་སེམས་བཏང་བ་ཡིན་པས་ལྟུང་བའི་ནང་ནས་ཉེས་པ་ལྕི་ཤོས་ཡིན།
15. 追求自利堕寂静：堕入自利小乘寂静和舍弃众生的愿菩提心，诸戒中此戒极为承重。
༡༦༽ ཕྱིན་དྲུག་སོགས་དགེ་བ་ལ་མི་སྦྱོར་བ་འཇུག་སེམས་སྤང་བ།
16. 不行六度无善行：六度等不做善行，舍弃行菩提心。
༈ བྱང་སེམས་དབང་འབྲིང་གི་རྩ་ལྟུང་བཞི་ནི།
中等四条菩萨根本戒
༡༽ གཞན་དོན་དུ་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་གོ་འཕང་ཐོབ་འདོད་ཀྱི་བློ་དེ་སྨོན་སེམས་ཡིན་པས་དེ་བཏང་བ།
15. 放弃利众愿菩提：舍弃为利众而发愿成佛的愿菩提心。
༢༽ མགོན་མེད་སྡུག་བསྔལ་ཅན་ལ་ནོར་མི་སྦྱིན་པ་དང་། སྣོད་ལྡན་དུ་གྱུར་ཀྱང་དམ་ཆོས་མི་སྟེར་བ།
16. 吝啬拒绝财法施：因吝啬心，对没有依靠苦难者不进行财布施，合格法器不传授法布施。
༣༽ རང་དང་འཁོན་ཡོད་པའི་གང་ཟག་གཞན་གྱིས་ཚུར་ཚིག་གིས་བཤགས་པ་བྱེད་ཀྱང་ད་དུང་དེ་ལ་ཁྲོ་བ་མི་འདོར་བ་བརྡུང་བརྡེག་བྱེད་པ།
17. 不受道歉并打骂：有矛盾后，不接受对方道歉，仍有恨心并谩骂或殴打对方。
༤༽ ཀུན་སློང་གཏི་མུག་གིས་ཐེག་ཆེན་སྤོང་ཅིང་། ཆོས་མ་ཡིན་པ་ཆོས་ལྟར་དུ་བཅོས་ནས་སྟོན་པའོ།
18. 愚信非法并宣说：因愚痴缘故，远离大乘，故意把非法当做正法来宣说。
བྱང་སེམས་དབང་བརྟུལ་ལ་གང་དུ་བཤད་པའི་སྨོན་སེམས་མི་འདོར་བ་གཅིག་པུའོ།
下等一条菩萨戒为不舍弃愿菩提心。
发菩提心
了知信心与皈依的重要性之后，现在我们进入大乘的精髓所在:证悟的思惟。
25
大乘道之根基菩提心；
唯此圣念诸佛所行道。
菩提心之善道永不离，
大悲为利众生诵嘛呢。
“证悟的思惟”，在梵文中以菩提心(bodhichitta) 这个字来表示，意指为了一切众生而证明悟成佛的愿心。
菩提心可分为世俗菩提心和胜义菩提心。
胜义苦提心是认知众生皆本俱佛性，但只有那些了悟所有现象之本性空的人才能领会。因为这不易完全了解,我们通常从比较不难的世俗菩提心开始修起。
世俗菩提心也分成两部分:
愿菩提心与行菩提心。
前者是发愿为一切众生而证悟,后者是透过六度的修行来实践此愿望。
换言之,愿菩提心是目标的确认, 而行菩提心则是达到目标的方法。
大乘佛法的关键是无论轮回有多么长,愿、行两种菩提心都是为了一切众生，而不是为了自己。
一个人要如何生起愿菩提心?
如何生起这种悲悯众生的感受,以激发为了众生而证悟的愿望?首先, 把观音世菩萨当做你决心为了利他而证悟的见证人。
其次,试着克服只想帮助你所亲近者,拒绝你不喜欢者需求的态度。当你认知在过去多生累世中,每个众生无一例外地至少有一世曾是你的母亲或父亲,这件 事就有可能做到。
任何众生,即使是最小的昆虫,也 都只想快乐，不想受苦，但他们不知道痛苦源自于恶行,而快乐是由善心所生。
当你想到所有众生无望地沉论在痛苦中,犹如盲人迷失在无垠的沙漠里,不由得会对他们生出极大的悲心。
为了进一步发展这种悲心，想象你处在地狱道中, 突然间你看到父母被死神阎罗的使者拖着走;残忍地鞭打他们;用尖锐的武器砍杀他们;用溶铜灼烫他们;并把他们放在炙热通红的铁皮下压碎。看着他们那恐怖的剧苦,难道你不会发出强大的悲心,迫不及待地想要立刻冲去拯救他们吗?当这种强大的悲感清楚生起时,沉思一下。
你亲爱的父母只是广大无量众生中的两个人，为何其他无量众生不值得你也生出悲心?
了知没有理由不这么做,就试着逐渐扩展悲心,先是对你最亲密的朋友和亲人,再对你认识的每个人,然后是整个国家、全地球,到最后对轮回三界中的无量众生。只有当悲心真正达到如此广大的程度时，才能称做真正的悲心。
所有众生都希望离苦得乐。
自己与其他众生最大的不同在于数量—我只有一个,其他众生却是无数。
所以，自己的苦乐与其他无数众生的苦乐相比,实在微不足道。真正重要的是其他众生苦乐与否,此即菩提心的基础。
我们应希望别人的快乐甚于自己,尤应希望我们认为是敌人及对我们不好的人也能快乐。
否则悲心又有何用?
对一切众生有悲心是个起点。
然后，你必须能把你的希望和愿力付诸行动。
但如同阿底峡建者所说的 “以发心为准。”
如果你的心时常充满利他的动机，那么不论你外在行为看似如何,行菩提心自会照管好自己。如果你能保持愿菩提心,不仅永远不会偏离正道, 在修行道上也绝对会不断进步。
当你的身、语、意完 全浸润在帮助一切众生的祈愿时，当你以圆满佛果为自利利他的目标时,那么即便是持诵一次嘛呢咒或做 一个大礼拜等最细微的行为,都将迅速确切地实现你的目标。
六字大明咒是观世音菩萨的精髓,是菩萨六度的咒语形式。
当你持诵此现时,六波罗蜜多会自然生起, 行菩提心也同时达成。
据说当那些在轮回的牢狱中受苦的众生发起菩提心时,他们立刻被诸佛视为儿女,受到人、天的赞叹。
他们整个生命有了新的意义,全归功于如珍宝般菩提心的无限力量。菩提心是佛陀八万四干法门教授的精华，非常简单，易懂易学，对初学者来说亦是如此。
胜义菩提心是空性与不造作慈悲心的合一。它是质朴的法尔本性，超越一切概念与智力所及，由此生起任运、无缘的大悲心。利益一切众生。
当你的修行有所进展时,这两种菩提心将相互增上:即使只是对究竟心性的一瞥,也将给了你修行世俗菩提心的正确见解;反过来,对世俗菩提心的修持 ，也会扩展你对胜义菩提心的了悟。
了知信心与皈依的重要性之后，现在我们进入大乘的精髓所在:证悟的思惟。
25
大乘道之根基菩提心；
唯此圣念诸佛所行道。
菩提心之善道永不离，
大悲为利众生诵嘛呢。
“证悟的思惟”，在梵文中以菩提心(bodhichitta) 这个字来表示，意指为了一切众生而证明悟成佛的愿心。
菩提心可分为世俗菩提心和胜义菩提心。
胜义苦提心是认知众生皆本俱佛性，但只有那些了悟所有现象之本性空的人才能领会。因为这不易完全了解,我们通常从比较不难的世俗菩提心开始修起。
世俗菩提心也分成两部分:
愿菩提心与行菩提心。
前者是发愿为一切众生而证悟,后者是透过六度的修行来实践此愿望。
换言之,愿菩提心是目标的确认, 而行菩提心则是达到目标的方法。
大乘佛法的关键是无论轮回有多么长,愿、行两种菩提心都是为了一切众生，而不是为了自己。
一个人要如何生起愿菩提心?
如何生起这种悲悯众生的感受,以激发为了众生而证悟的愿望?首先, 把观音世菩萨当做你决心为了利他而证悟的见证人。
其次,试着克服只想帮助你所亲近者,拒绝你不喜欢者需求的态度。当你认知在过去多生累世中,每个众生无一例外地至少有一世曾是你的母亲或父亲,这件 事就有可能做到。
任何众生,即使是最小的昆虫,也 都只想快乐，不想受苦，但他们不知道痛苦源自于恶行,而快乐是由善心所生。
当你想到所有众生无望地沉论在痛苦中,犹如盲人迷失在无垠的沙漠里,不由得会对他们生出极大的悲心。
为了进一步发展这种悲心，想象你处在地狱道中, 突然间你看到父母被死神阎罗的使者拖着走;残忍地鞭打他们;用尖锐的武器砍杀他们;用溶铜灼烫他们;并把他们放在炙热通红的铁皮下压碎。看着他们那恐怖的剧苦,难道你不会发出强大的悲心,迫不及待地想要立刻冲去拯救他们吗?当这种强大的悲感清楚生起时,沉思一下。
你亲爱的父母只是广大无量众生中的两个人，为何其他无量众生不值得你也生出悲心?
了知没有理由不这么做,就试着逐渐扩展悲心,先是对你最亲密的朋友和亲人,再对你认识的每个人,然后是整个国家、全地球,到最后对轮回三界中的无量众生。只有当悲心真正达到如此广大的程度时，才能称做真正的悲心。
所有众生都希望离苦得乐。
自己与其他众生最大的不同在于数量—我只有一个,其他众生却是无数。
所以，自己的苦乐与其他无数众生的苦乐相比,实在微不足道。真正重要的是其他众生苦乐与否,此即菩提心的基础。
我们应希望别人的快乐甚于自己,尤应希望我们认为是敌人及对我们不好的人也能快乐。
否则悲心又有何用?
对一切众生有悲心是个起点。
然后，你必须能把你的希望和愿力付诸行动。
但如同阿底峡建者所说的 “以发心为准。”
如果你的心时常充满利他的动机，那么不论你外在行为看似如何,行菩提心自会照管好自己。如果你能保持愿菩提心,不仅永远不会偏离正道, 在修行道上也绝对会不断进步。
当你的身、语、意完 全浸润在帮助一切众生的祈愿时，当你以圆满佛果为自利利他的目标时,那么即便是持诵一次嘛呢咒或做 一个大礼拜等最细微的行为,都将迅速确切地实现你的目标。
六字大明咒是观世音菩萨的精髓,是菩萨六度的咒语形式。
当你持诵此现时,六波罗蜜多会自然生起, 行菩提心也同时达成。
据说当那些在轮回的牢狱中受苦的众生发起菩提心时,他们立刻被诸佛视为儿女,受到人、天的赞叹。
他们整个生命有了新的意义,全归功于如珍宝般菩提心的无限力量。菩提心是佛陀八万四干法门教授的精华，非常简单，易懂易学，对初学者来说亦是如此。
胜义菩提心是空性与不造作慈悲心的合一。它是质朴的法尔本性，超越一切概念与智力所及，由此生起任运、无缘的大悲心。利益一切众生。
当你的修行有所进展时,这两种菩提心将相互增上:即使只是对究竟心性的一瞥,也将给了你修行世俗菩提心的正确见解;反过来,对世俗菩提心的修持 ，也会扩展你对胜义菩提心的了悟。
✋热门推荐