大佛顶首楞严经浅释
第二册（序分、三番破识）
◎一九六八年宣化上人讲述于 美国加州三藩市佛教讲堂
开经偈
无上甚深微妙法 百千万劫难遭遇
我今见闻得受持 愿解如来真实义
M6执心在中间（分二．七处征心6）
N1阿难执心在根尘之中 N2如来以兼二不兼为破 N1分三
O1引教泛计中间 O2如来确定中相 O3阿难别出己见
今O1
阿难白佛言：世尊！我亦闻佛与文殊等诸法王子，谈实相时，世尊亦言：心不在内，亦不在外。
现在阿难就想把佛所说的话拿来做凭据、做证据，证明他自己的见解是不错的：“这是您讲的，您说这样子嘛！不是我说的。”你看，阿难的胆子也真不小！
阿难白佛言：世尊！我亦闻佛与文殊等诸法王子，谈实相时：我在以前听见佛您说过──你看，这一口咬定，就把佛给镇住了！他听见佛和谁说呢？和文殊等大菩萨，讲“实相”的时候。“文殊”，就是妙吉祥菩萨，这位妙德的菩萨。“等”，不只一个，还有其他，如观世音、大势至这一些大菩萨；佛为法王，所以菩萨叫法王之子。
什么叫“实相”？“实相者，无相也，无所不相也。”什么也没有，这就是实相。你说它什么都没有吗？又什么都有，什么都是在实相里头生出来的。这也就是所说“真空、妙有、真如”，都是这个，也就是实相。真空里边又有妙有，妙有里边又有真空，所以说“真空不碍妙有，妙有不碍真空”。空到极处就该有了，有到极处又该没有了，这是实相。
佛和法王之子谈“实相”的时候，世尊亦言：心不在内，亦不在外：世尊您也说过，心不在内，也不在外。意思就是，“这是世尊您以前说的；怎么现在我说的，您又说不对呢？”
如我思惟：内无所见，外不相知。内无知故，在内不成；身心相知，在外非义。今相知故，复内无见，当在中间。
如我思惟：像现在我又这么想一想。内无所见，外不相知：你若说它在里边，它看不见东西；说它在外边，和里边又互不相知。外边也不知道里边，里边也不知道外边。内无知故，在内不成：因为里边不知道，这个心在内也不成了。身心相知，在外非义：我们这个身和这个心，它互相知道的，好像佛说你触头，脚就知道。要是这个心在身外边，它就互不相知了；因为身和心互相知道，所以若说心在身外边，这也不对了。
今相知故，复内无见，当在中间：现在我这个身心互相知道，在里边又不见，所以这个心哪，我知道了，应该是在中间！他这“中间”，也不知道是哪个中间？是身里边的中间呢？是身外边的中间？所以后边佛又来问他。
佛言：汝言中间，中必不迷，非无所在。今汝推中，中何为在？为复在处？为当在身？
佛言：汝言中间，中必不迷，非无所在：阿难！现在你说是在中间；在中，这不能迷乱的，不能没有一定的，这个“中”并非没有所在的，一定要有一个地方。“不迷”，就是不能没有一定的，一定要有一定的处所。究竟哪个地方是中呢？今汝推中，中何为在？为复在处？为当在身：现在你推求你所说的中间，这个“中”在什么地方？是在外边处所啊？是在你身上呢？
若在身者，在边非中，在中同内。若在处者，为有所表？为无所表？无表同无，表则无定。何以故？如人以表，表为中时，东看则西，南观成北，表体既混，心应杂乱。
若在身者，在边非中，在中同内：你说这个“中”在你的身上，在你这个皮毛上；那在你身的边上，这就不是“中”了。你说在身上，在什么地方啊？你若说在你身的中间，那就等于是在里边啊！这还是你以前说那个“在内”啊！
若在处者，为有所表？为无所表：假设你说另外有一个地方是中，你能不能把它指出来在什么地方呢？它有什么一定的表法吗？无表同无，表则无定：你若不能表现出来，不能说出一定的处所来，那就如同没有，还是没有。你若有所表现，你这个“中”，就没有一定。
何以故：怎么说没有一定呢？如人以表，表为中时，东看则西，南观成北：“表”，就是标志。假如有一个人用这么一个标志，做这么一个记号，譬如钉一个桩子，说这个地方就是“中”。可是从这个“中”的东边看，这个“中”就变成西了，就不中了。若从这个“中”的南边看，这个“中”就变成北了，也不是中了。
就好像我前几天不是说“十方”？根本就没有个“十方”。你说这是南边，你到这个南边的南边，这南边又变成北边了。你说这是北边，你再走到北边的北边，那个北边又变成南边了。所以没有什么一定的，这也就是这个道理。
表体既混，心应杂乱：你既然没有所表，你这个心就应该杂乱了。这个表体根本就表达不出来的，你说究竟哪个地方是“中”？没有一个“中”的地方啊！所以你说这个“中间”，也是个错误。
阿难言：我所说中，非此二种。如世尊言：眼色为缘，生于眼识。眼有分别，色尘无知，识生其中，则为心在。
在前边这一段文， 阿难立出一个“中”来，佛就把他这个“中”也给破了，问他究竟这个“中”是在什么地方；中要不迷，要有一定，才可以算个中。佛现在举出这种种的道理，来问他这个“中”在什么地方。
阿难言：阿难听世尊这样问他，随着就又答覆世尊，我所说中，非此二种：我所说的那个“中间”，不是世尊您说的“里边”或者“外边”这两种。是什么呢？如世尊言：就像世尊以前所讲过的──他又拿出世尊以前所说的话来做证据。眼色为缘，生于眼识：世尊您说：眼根对色尘，眼看色，这是一种缘；可是在这种缘中间，就生出一种眼识来了。眼有分别，色尘无知：为什么眼睛和色尘有一种缘呢？因为眼有分别，色尘本身没有知觉的。识生其中，则为心在：可是当眼接触到色上，中间有一种分别心──“识”生出来了；这个“识”，大约就是“心”吧？心就在这个地方！我说的“中”，是眼和色尘相接触为缘之中，所生出的“识”，这就是个“心”！
N2如来以兼二不兼为破（分三）
O1双开两途 O2两途俱非 O3正与决破
今O1
佛言：汝心若在根尘之中，此之心体，为复兼二，为不兼二？
佛言：佛听到阿难这样来辩白他这种理论，对阿难就说了，汝心若在根尘之中：你这个心，假如在根、尘之中间。“根”，就是眼根；“尘”，就是色尘。你认为这是中间了，这就是你的心。此之心体，为复兼二，为不兼二：那这个心的体，它是两个？还是一个呢？
O2两途俱非
若兼二者，物体杂乱，物非体知，成敌两立，云何为中？兼二不成，非知不知，即无体性，中何为相？
若兼二者，物体杂乱：假设你说在中间这个心有两个体，这究竟哪个是你心的体？哪个又是物的体呢？你能不能分别出来？你若不能分别，那你心的体就杂乱而无章了。
物非体知，成敌两立，云何为中：那个物的体，它不会知道的，它没有知觉的。你在根这儿有一个心体，在物那儿又有个心体；一个是有知的，一个无知的；这若一相比对之下，就变成敌对了。你这个心和这个物体变成两立了，你这个心是知道的，那个物的体它不知道，那究竟你这个“中”在什么地方？到底是你这个心和根这儿是中啊？还是和色尘那儿是中呢？
兼二不成，非知不知，即无体性，中何为相：如果你这个心不是两个的话，那个物体它不会有所知的，既然无所知道，它就没有一个知觉性，没有一个体性，那你这个“中”，到底在什么地方？
O3正与决破
是故应知，当在中间，无有是处。
是故应知，当在中间，无有是处：阿难！因为这个，所以你要知道，你说这个心“当在中间”，这个理论也是立不住的，没有这个道理的。
以上内容为大德宣化高僧开示，更多内容详见《大佛顶首楞严经》宣化上人经典浅释，宣化上人法汇，可以网络搜索“宣化上人法汇”，下载大德高僧佛经浅释电子书，跟随佛祖菩萨高僧修善念佛，来世出生于没有苦难的佛国。#心中的净土[超话]#
第二册（序分、三番破识）
◎一九六八年宣化上人讲述于 美国加州三藩市佛教讲堂
开经偈
无上甚深微妙法 百千万劫难遭遇
我今见闻得受持 愿解如来真实义
M6执心在中间（分二．七处征心6）
N1阿难执心在根尘之中 N2如来以兼二不兼为破 N1分三
O1引教泛计中间 O2如来确定中相 O3阿难别出己见
今O1
阿难白佛言：世尊！我亦闻佛与文殊等诸法王子，谈实相时，世尊亦言：心不在内，亦不在外。
现在阿难就想把佛所说的话拿来做凭据、做证据，证明他自己的见解是不错的：“这是您讲的，您说这样子嘛！不是我说的。”你看，阿难的胆子也真不小！
阿难白佛言：世尊！我亦闻佛与文殊等诸法王子，谈实相时：我在以前听见佛您说过──你看，这一口咬定，就把佛给镇住了！他听见佛和谁说呢？和文殊等大菩萨，讲“实相”的时候。“文殊”，就是妙吉祥菩萨，这位妙德的菩萨。“等”，不只一个，还有其他，如观世音、大势至这一些大菩萨；佛为法王，所以菩萨叫法王之子。
什么叫“实相”？“实相者，无相也，无所不相也。”什么也没有，这就是实相。你说它什么都没有吗？又什么都有，什么都是在实相里头生出来的。这也就是所说“真空、妙有、真如”，都是这个，也就是实相。真空里边又有妙有，妙有里边又有真空，所以说“真空不碍妙有，妙有不碍真空”。空到极处就该有了，有到极处又该没有了，这是实相。
佛和法王之子谈“实相”的时候，世尊亦言：心不在内，亦不在外：世尊您也说过，心不在内，也不在外。意思就是，“这是世尊您以前说的；怎么现在我说的，您又说不对呢？”
如我思惟：内无所见，外不相知。内无知故，在内不成；身心相知，在外非义。今相知故，复内无见，当在中间。
如我思惟：像现在我又这么想一想。内无所见，外不相知：你若说它在里边，它看不见东西；说它在外边，和里边又互不相知。外边也不知道里边，里边也不知道外边。内无知故，在内不成：因为里边不知道，这个心在内也不成了。身心相知，在外非义：我们这个身和这个心，它互相知道的，好像佛说你触头，脚就知道。要是这个心在身外边，它就互不相知了；因为身和心互相知道，所以若说心在身外边，这也不对了。
今相知故，复内无见，当在中间：现在我这个身心互相知道，在里边又不见，所以这个心哪，我知道了，应该是在中间！他这“中间”，也不知道是哪个中间？是身里边的中间呢？是身外边的中间？所以后边佛又来问他。
佛言：汝言中间，中必不迷，非无所在。今汝推中，中何为在？为复在处？为当在身？
佛言：汝言中间，中必不迷，非无所在：阿难！现在你说是在中间；在中，这不能迷乱的，不能没有一定的，这个“中”并非没有所在的，一定要有一个地方。“不迷”，就是不能没有一定的，一定要有一定的处所。究竟哪个地方是中呢？今汝推中，中何为在？为复在处？为当在身：现在你推求你所说的中间，这个“中”在什么地方？是在外边处所啊？是在你身上呢？
若在身者，在边非中，在中同内。若在处者，为有所表？为无所表？无表同无，表则无定。何以故？如人以表，表为中时，东看则西，南观成北，表体既混，心应杂乱。
若在身者，在边非中，在中同内：你说这个“中”在你的身上，在你这个皮毛上；那在你身的边上，这就不是“中”了。你说在身上，在什么地方啊？你若说在你身的中间，那就等于是在里边啊！这还是你以前说那个“在内”啊！
若在处者，为有所表？为无所表：假设你说另外有一个地方是中，你能不能把它指出来在什么地方呢？它有什么一定的表法吗？无表同无，表则无定：你若不能表现出来，不能说出一定的处所来，那就如同没有，还是没有。你若有所表现，你这个“中”，就没有一定。
何以故：怎么说没有一定呢？如人以表，表为中时，东看则西，南观成北：“表”，就是标志。假如有一个人用这么一个标志，做这么一个记号，譬如钉一个桩子，说这个地方就是“中”。可是从这个“中”的东边看，这个“中”就变成西了，就不中了。若从这个“中”的南边看，这个“中”就变成北了，也不是中了。
就好像我前几天不是说“十方”？根本就没有个“十方”。你说这是南边，你到这个南边的南边，这南边又变成北边了。你说这是北边，你再走到北边的北边，那个北边又变成南边了。所以没有什么一定的，这也就是这个道理。
表体既混，心应杂乱：你既然没有所表，你这个心就应该杂乱了。这个表体根本就表达不出来的，你说究竟哪个地方是“中”？没有一个“中”的地方啊！所以你说这个“中间”，也是个错误。
阿难言：我所说中，非此二种。如世尊言：眼色为缘，生于眼识。眼有分别，色尘无知，识生其中，则为心在。
在前边这一段文， 阿难立出一个“中”来，佛就把他这个“中”也给破了，问他究竟这个“中”是在什么地方；中要不迷，要有一定，才可以算个中。佛现在举出这种种的道理，来问他这个“中”在什么地方。
阿难言：阿难听世尊这样问他，随着就又答覆世尊，我所说中，非此二种：我所说的那个“中间”，不是世尊您说的“里边”或者“外边”这两种。是什么呢？如世尊言：就像世尊以前所讲过的──他又拿出世尊以前所说的话来做证据。眼色为缘，生于眼识：世尊您说：眼根对色尘，眼看色，这是一种缘；可是在这种缘中间，就生出一种眼识来了。眼有分别，色尘无知：为什么眼睛和色尘有一种缘呢？因为眼有分别，色尘本身没有知觉的。识生其中，则为心在：可是当眼接触到色上，中间有一种分别心──“识”生出来了；这个“识”，大约就是“心”吧？心就在这个地方！我说的“中”，是眼和色尘相接触为缘之中，所生出的“识”，这就是个“心”！
N2如来以兼二不兼为破（分三）
O1双开两途 O2两途俱非 O3正与决破
今O1
佛言：汝心若在根尘之中，此之心体，为复兼二，为不兼二？
佛言：佛听到阿难这样来辩白他这种理论，对阿难就说了，汝心若在根尘之中：你这个心，假如在根、尘之中间。“根”，就是眼根；“尘”，就是色尘。你认为这是中间了，这就是你的心。此之心体，为复兼二，为不兼二：那这个心的体，它是两个？还是一个呢？
O2两途俱非
若兼二者，物体杂乱，物非体知，成敌两立，云何为中？兼二不成，非知不知，即无体性，中何为相？
若兼二者，物体杂乱：假设你说在中间这个心有两个体，这究竟哪个是你心的体？哪个又是物的体呢？你能不能分别出来？你若不能分别，那你心的体就杂乱而无章了。
物非体知，成敌两立，云何为中：那个物的体，它不会知道的，它没有知觉的。你在根这儿有一个心体，在物那儿又有个心体；一个是有知的，一个无知的；这若一相比对之下，就变成敌对了。你这个心和这个物体变成两立了，你这个心是知道的，那个物的体它不知道，那究竟你这个“中”在什么地方？到底是你这个心和根这儿是中啊？还是和色尘那儿是中呢？
兼二不成，非知不知，即无体性，中何为相：如果你这个心不是两个的话，那个物体它不会有所知的，既然无所知道，它就没有一个知觉性，没有一个体性，那你这个“中”，到底在什么地方？
O3正与决破
是故应知，当在中间，无有是处。
是故应知，当在中间，无有是处：阿难！因为这个，所以你要知道，你说这个心“当在中间”，这个理论也是立不住的，没有这个道理的。
以上内容为大德宣化高僧开示，更多内容详见《大佛顶首楞严经》宣化上人经典浅释，宣化上人法汇，可以网络搜索“宣化上人法汇”，下载大德高僧佛经浅释电子书，跟随佛祖菩萨高僧修善念佛，来世出生于没有苦难的佛国。#心中的净土[超话]#
楞严经白话文卷十
[楞严经]
楞严经卷十
又有修行的善男子，穷尽诸行蕴，性入澄空，生灭绝尽，但唯于寂灭涅槃的精妙尚未圆满成熟，而于所知，观此知能遍知诸法，遂于所知之境，计知能遍圆，于是因知立解，计度十方草木，都是有情，与人无异，草木为人，人死后还成十方草树，无所拣择，我能遍知此理，若生这样的殊胜想法，那么，这人则堕知无知执，婆吒先尼执一切觉，成为他的伴侣，从而迷惑了佛菩提真性，亡失了菩提知见，这叫做第四计圆知心，成虚谬果，远远违背了圆通法门，背离了涅槃境界，生成颠倒知种。
又有修行的善男子，穷尽诸行蕴，性入澄空，生灭之心到此灭尽，但唯对于寂灭涅槃的精真微妙尚未圆满成熟。若于圆融根互用中，已得顺随，便于根隔合开圆融变化一切发生之际，追求火的光亮明朗，乐意水的清凉纯净，喜爱风的周遍流动，观想众尘所成为地，能生十切，各各崇事，以这些群尘，为发生造作之本因，建立常住之解释，那么，这人则堕生无生执，迦叶婆并婆罗门，以及那些勤身役事，事火崇水求出生死的外道，成为他的伴侣，从而迷惑了佛菩提真性，亡失了佛菩提知见，这叫做第五计著崇事邪业，迷自己一直灵觉之心，从四大无知之物，立虚妄求因，非果而计果，因而远远违背了圆通法门，背离涅槃境界，生成颠倒化理之种。
南无阿弥陀佛
回向
愿消三障诸烦恼，
愿得智慧真明了，
普愿罪障悉消除，
世世常行菩萨道。
[楞严经]
楞严经卷十
又有修行的善男子，穷尽诸行蕴，性入澄空，生灭绝尽，但唯于寂灭涅槃的精妙尚未圆满成熟，而于所知，观此知能遍知诸法，遂于所知之境，计知能遍圆，于是因知立解，计度十方草木，都是有情，与人无异，草木为人，人死后还成十方草树，无所拣择，我能遍知此理，若生这样的殊胜想法，那么，这人则堕知无知执，婆吒先尼执一切觉，成为他的伴侣，从而迷惑了佛菩提真性，亡失了菩提知见，这叫做第四计圆知心，成虚谬果，远远违背了圆通法门，背离了涅槃境界，生成颠倒知种。
又有修行的善男子，穷尽诸行蕴，性入澄空，生灭之心到此灭尽，但唯对于寂灭涅槃的精真微妙尚未圆满成熟。若于圆融根互用中，已得顺随，便于根隔合开圆融变化一切发生之际，追求火的光亮明朗，乐意水的清凉纯净，喜爱风的周遍流动，观想众尘所成为地，能生十切，各各崇事，以这些群尘，为发生造作之本因，建立常住之解释，那么，这人则堕生无生执，迦叶婆并婆罗门，以及那些勤身役事，事火崇水求出生死的外道，成为他的伴侣，从而迷惑了佛菩提真性，亡失了佛菩提知见，这叫做第五计著崇事邪业，迷自己一直灵觉之心，从四大无知之物，立虚妄求因，非果而计果，因而远远违背了圆通法门，背离涅槃境界，生成颠倒化理之种。
南无阿弥陀佛
回向
愿消三障诸烦恼，
愿得智慧真明了，
普愿罪障悉消除，
世世常行菩萨道。
【 于教界近况有感，分享此旧文 】遍空自解 第04函 ༄༅།།གྲུབ་ཆེན་ཉི་ཟླ་ཀུན་མཛེས་ཀྱི་གསུང་འབུམ་ལས། ཉམས་མགུར་སྐོར་སྐལ་བཟང་ཐར་ལམ་འགོད་པའི་ཕྲིན་ལས་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།། 大成就者尼达衮泽文集 · 证道歌 · 善缘安置解脱道之事业
( 阅前导读：佛行事业广大也未必定是善知识，唯求内证功夫是否到位，并有否具备察觉《了不了义法》之正法眼。否则纵然高谈阔论皆与正法不相应，趁势上位，其追随者也容易成为 “非理作意” 之盲目崇拜。)
二十六、断除空谈歌（译注：此标题为后加，据内容而立，方便查询阅览。）
༈ དོན་དམ་རང་སེམས་གཏན་ལ་མ་ཕེབས་པའི། །ཚིག་བཤད་ཁ་འབྱམས་ཅན་ལ་གདམས་པ་ནི། །
自心未曾抉择于胜义，空谈文句之者教诫此：
ན་མོ། གུ་རུ་བུདྡྷ་ཀིརྟི་ཡེ།
南无咕如布达格帝耶（顶礼上师佛名称）！
གྲུབ་པའི་རིག་འཛིན་རྗེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། ། བདེན་པའི་ཚིག་གིས་བསྐུལ་བའི་སློབ་མའི་ཚོགས། །དྲང་དོན་དུས་གསུམ་ཐོས་པ་རྒྱ་ཆེ་ཡང་། །ངེས་དོན་ཡེ་ཤེས་མ་རྟོགས་ལོང་བ་ཡིན། ། སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་མཚན་དཔེ་བགྲངས་ཤེས་ཀྱང་། །རང་སེམས་སངས་རྒྱས་མ་ཤེས་བླུན་རྨོངས་ཡིན། །ཆོས་སྒོ་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་བགྲངས་ཤེས་ཀྱང་། །རྩ་བ་རང་སེམས་མ་དུལ་གྱོང་པོ་ཡིན། །
成就持明尊主敬顶礼！谛实之语劝请弟子众，
虽然广闻三时不了义，不悟了义智慧乃盲人。
虽知细说诸佛相随好，不知自心即佛乃愚笨。
虽知八万四千妙法门，不调根本自心乃粗人。
རྒྱུད་ལུང་ཐ་སྙད་ཀུན་ལ་མཁས་གྱུར་ཀྱང་། །རང་སེམས་གཞི་རྩ་མ་ཆོད་སྟོང་འབྱམས་ཡིན། །འཇིག་རྟེན་སྲིད་པ་རྩིས་ཀྱིས་བགྲངས་ཤེས་ཀྱང་། །སྡུག་བསྔལ་བདེ་བསྒྱུར་མ་ཤེས་སྡུག་རྒན་ཡིན། །ལས་འབྲས་དཀར་པོ་དགེ་བཅུ་སྨྲ་ཤེས་ཀྱང་། །མི་དགེ་ལས་ཚོགས་མ་སྤངས་ནག་པོ་ཡིན། །བསོད་ནམས་ཚོགས་བསགས་ལོ་རྒྱུས་མང་ཤེས་ཀྱང་། །ལོངས་སྤྱོད་མཆོད་སྦྱིན་མ་ཤེས་ཡི་དྭགས་ཡིན། །
虽然善巧密续诸名言，不决自心根本乃顽空。
虽知计量世间三有法，不知苦转安乐乃苦人。
虽能讲说十善白业果，不断十不善业乃恶人。
虽知积聚福德众事迹，不知供施受用乃饿鬼。
འདུལ་ཁྲིམས་ཉིས་བརྒྱ་ལྔ་བཅུ་བགྲངས་ཤེས་ཀྱང་། །རྩ་བ་བསྲུང་དུ་མ་ཤེས་སྡོམ་ཉམས་ཡིན། །ཕར་ཕྱིན་དྲུག་གི་ཆོས་དེ་སྨྲ་ཤེས་ཀྱང་། །དྲི་མ་རྣམ་དྲུག་མ་དག་དུག་སྡོང་ཡིན། །ཟ་ཐབས་སྨན་པས་སྨན་རྒྱུད་མང་འབོགས་ཀྱང་། །གཞན་ཕན་དགེ་སྨན་མ་ཤེས་ཚོང་པ་ཡིན། །བསླབ་གསུམ་ཆོས་སྐད་མཐོ་འདོན་མང་ཤེས་ཀྱང་། །སྨོན་འཇུག་སེམས་བསྐྱེད་མ་འབྱོངས་ཐེག་དམན་ཡིན། །
虽可数说二百五十戒，不知守护根本即毁戒。
虽能讲说六波罗蜜法，六种垢染未净乃毒树。
医生虽传众多医药诀，不知利他善药乃商人。
虽能高谈三学众法语，愿心发心未熟乃小乘。
མཚན་ཉིད་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་རྩོད་ཤེས་ཀྱང་། །རྩ་བ་མཐའ་གཉིས་མ་དག་མུ་སྟེགས་ཡིན། །བདག་མེད་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ལུང་བགྲངས་ཀྱང་། །བདག་འཛིན་རྩ་བ་མ་ཆོད་འགོང་པོ་ཡིན། །མ་རྟོགས་སེམས་ཅན་འཁྲུལ་གཞི་བགྲངས་ཤེས་ཀྱང་། །འཁྲུལ་པ་དབྱིངས་སུ་མ་ཞིག་གསོན་འདྲེ་ཡིན། །ཀུན་རྫོབ་ལྷ་ཡི་མཚན་དཔེ་བགྲངས་ཤེས་ཀྱང་། །ལྷ་ཡང་རང་སྣང་མ་ཤེས་ལེ་ལོ་ཡིན། །
虽善辩论法相功德海，根本二边未断乃外道。
虽能数说无我佛教言，我执根本未断乃妖魔。
虽知未悟众生错乱事，未于法界灭乱乃活鬼。
虽知世俗本尊诸相好，不知尊即自现乃懒惰。
སྣང་སྲིད་འཁོར་འདས་ཆོས་ལ་མཁས་གྱུར་ཀྱང་། །བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོ་མ་ཐོབ་ལག་སྟོང་ཡིན། །ཚིག་གི་ལམ་ལ་མཁའ་ལྟར་རྒྱ་ཆེ་ཡང་། །གཡོ་མེད་དོན་ལ་འགགས་ན་བློ་སྡུག་ཡིན། །ཉོན་མོངས་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་བགྲངས་ཤེས་ཀྱང་། །རྩ་བ་དུག་ལྔ་མ་ཐུལ་བདུད་སེམས་ཡིན། ཆོས་དབྱིངས་ཡེ་ཤེས་ལྟ་བ་ཤེས་ཟེར་ཡང་། །འོད་གསལ་མ་བུ་མ་འདྲེས་དུད་འགྲོ་ཡིན། །
虽然善巧万有轮涅法，不证菩提宝藏乃赤贫。
虽于文句广博似善巧，不动妙义若障乃苦慧。
虽知八万四千烦恼名，根本五毒未伏即魔心。
虽谓了知法界体智见，光明母子未会即傍生。
མེ་ལོང་ཡེ་ཤེས་ལྟ་བ་ཤེས་ཟེར་ཡང་། །གདུག་རྩུབ་ཞེ་སྡང་མ་གྲོལ་དུག་སྦྲུལ་ཡིན། །མཉམ་ཉིད་ཡེ་ཤེས་ལྟ་བ་ཤེས་ཟེར་ཡང་། །རང་མཐོ་ང་རྒྱལ་མ་ཞིག་རྒྱལ་འགོང་ཡིན། །སོར་རྟོག་ཡེ་ཤེས་ལྟ་བ་ཤེས་ཟེར་ཡང་། །ཞེན་འཛིན་ཆགས་པ་མ་གྲོལ་བྱ་གསེབ་ཡིན། །བྱ་གྲུབ་ཡེ་ཤེས་ལྟ་བ་ཤེས་ཟེར་ཡང་། །མི་བཟོད་ཕྲག་དོག་མ་གྲོལ་ཁྱི་མོ་ཡིན། །
虽谓了知大圆镜智见，凶狠嗔恚未解乃毒蛇。
虽谓了知平等性智见，我慢高山未毁乃魔王。
虽谓了知妙观察智见，贪执欲爱未解乃种鸟。
虽谓了知成所作智见，难忍嫉妒未解乃母狗。
དེ་བཞིན་གདམས་པ་རྣམ་གྲངས་མང་ཡོད་ཀྱང་། །ཕན་པའི་སེམས་ཀྱིས་ཉུང་ངུ་ཙམ་ཞིག་གདམས། །དད་ལྡན་སློབ་མའི་ཚོགས་ཀྱི་ཤེས་པར་མཛོད། །ཚིག་གི་ཁ་འབྱམས་སྤང་བའི་གདམས་པ་འདི། །སློབ་བུ་ཀརྨ་དོན་ལྡན་གཙོར་མཛད་པའི། །སྐྱེས་བུ་མང་པོས་ཡང་ཡང་བསྐུལ་པའི་ངོར། །སྤྲང་རྒན་པདྨའི་མིང་གིས་བརྗོད་པ་ཡི། །དགེ་བས་མཁའ་མཉམ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །སྐྱོན་བྲལ་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་རྒྱས་པར་ཤོག།
如此教授虽仍有多门，以饶益心暂说此少许，
具信弟子诸众请善知！断除文句空话此教诫，
弟子噶玛顿珠等为首，众多士夫数数劝请故，
老丐名为“邓登”所撰著，此善愿诸量等虚空众，
远离过失一切功德增！
( 阅前导读：佛行事业广大也未必定是善知识，唯求内证功夫是否到位，并有否具备察觉《了不了义法》之正法眼。否则纵然高谈阔论皆与正法不相应，趁势上位，其追随者也容易成为 “非理作意” 之盲目崇拜。)
二十六、断除空谈歌（译注：此标题为后加，据内容而立，方便查询阅览。）
༈ དོན་དམ་རང་སེམས་གཏན་ལ་མ་ཕེབས་པའི། །ཚིག་བཤད་ཁ་འབྱམས་ཅན་ལ་གདམས་པ་ནི། །
自心未曾抉择于胜义，空谈文句之者教诫此：
ན་མོ། གུ་རུ་བུདྡྷ་ཀིརྟི་ཡེ།
南无咕如布达格帝耶（顶礼上师佛名称）！
གྲུབ་པའི་རིག་འཛིན་རྗེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། ། བདེན་པའི་ཚིག་གིས་བསྐུལ་བའི་སློབ་མའི་ཚོགས། །དྲང་དོན་དུས་གསུམ་ཐོས་པ་རྒྱ་ཆེ་ཡང་། །ངེས་དོན་ཡེ་ཤེས་མ་རྟོགས་ལོང་བ་ཡིན། ། སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་མཚན་དཔེ་བགྲངས་ཤེས་ཀྱང་། །རང་སེམས་སངས་རྒྱས་མ་ཤེས་བླུན་རྨོངས་ཡིན། །ཆོས་སྒོ་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་བགྲངས་ཤེས་ཀྱང་། །རྩ་བ་རང་སེམས་མ་དུལ་གྱོང་པོ་ཡིན། །
成就持明尊主敬顶礼！谛实之语劝请弟子众，
虽然广闻三时不了义，不悟了义智慧乃盲人。
虽知细说诸佛相随好，不知自心即佛乃愚笨。
虽知八万四千妙法门，不调根本自心乃粗人。
རྒྱུད་ལུང་ཐ་སྙད་ཀུན་ལ་མཁས་གྱུར་ཀྱང་། །རང་སེམས་གཞི་རྩ་མ་ཆོད་སྟོང་འབྱམས་ཡིན། །འཇིག་རྟེན་སྲིད་པ་རྩིས་ཀྱིས་བགྲངས་ཤེས་ཀྱང་། །སྡུག་བསྔལ་བདེ་བསྒྱུར་མ་ཤེས་སྡུག་རྒན་ཡིན། །ལས་འབྲས་དཀར་པོ་དགེ་བཅུ་སྨྲ་ཤེས་ཀྱང་། །མི་དགེ་ལས་ཚོགས་མ་སྤངས་ནག་པོ་ཡིན། །བསོད་ནམས་ཚོགས་བསགས་ལོ་རྒྱུས་མང་ཤེས་ཀྱང་། །ལོངས་སྤྱོད་མཆོད་སྦྱིན་མ་ཤེས་ཡི་དྭགས་ཡིན། །
虽然善巧密续诸名言，不决自心根本乃顽空。
虽知计量世间三有法，不知苦转安乐乃苦人。
虽能讲说十善白业果，不断十不善业乃恶人。
虽知积聚福德众事迹，不知供施受用乃饿鬼。
འདུལ་ཁྲིམས་ཉིས་བརྒྱ་ལྔ་བཅུ་བགྲངས་ཤེས་ཀྱང་། །རྩ་བ་བསྲུང་དུ་མ་ཤེས་སྡོམ་ཉམས་ཡིན། །ཕར་ཕྱིན་དྲུག་གི་ཆོས་དེ་སྨྲ་ཤེས་ཀྱང་། །དྲི་མ་རྣམ་དྲུག་མ་དག་དུག་སྡོང་ཡིན། །ཟ་ཐབས་སྨན་པས་སྨན་རྒྱུད་མང་འབོགས་ཀྱང་། །གཞན་ཕན་དགེ་སྨན་མ་ཤེས་ཚོང་པ་ཡིན། །བསླབ་གསུམ་ཆོས་སྐད་མཐོ་འདོན་མང་ཤེས་ཀྱང་། །སྨོན་འཇུག་སེམས་བསྐྱེད་མ་འབྱོངས་ཐེག་དམན་ཡིན། །
虽可数说二百五十戒，不知守护根本即毁戒。
虽能讲说六波罗蜜法，六种垢染未净乃毒树。
医生虽传众多医药诀，不知利他善药乃商人。
虽能高谈三学众法语，愿心发心未熟乃小乘。
མཚན་ཉིད་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་རྩོད་ཤེས་ཀྱང་། །རྩ་བ་མཐའ་གཉིས་མ་དག་མུ་སྟེགས་ཡིན། །བདག་མེད་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ལུང་བགྲངས་ཀྱང་། །བདག་འཛིན་རྩ་བ་མ་ཆོད་འགོང་པོ་ཡིན། །མ་རྟོགས་སེམས་ཅན་འཁྲུལ་གཞི་བགྲངས་ཤེས་ཀྱང་། །འཁྲུལ་པ་དབྱིངས་སུ་མ་ཞིག་གསོན་འདྲེ་ཡིན། །ཀུན་རྫོབ་ལྷ་ཡི་མཚན་དཔེ་བགྲངས་ཤེས་ཀྱང་། །ལྷ་ཡང་རང་སྣང་མ་ཤེས་ལེ་ལོ་ཡིན། །
虽善辩论法相功德海，根本二边未断乃外道。
虽能数说无我佛教言，我执根本未断乃妖魔。
虽知未悟众生错乱事，未于法界灭乱乃活鬼。
虽知世俗本尊诸相好，不知尊即自现乃懒惰。
སྣང་སྲིད་འཁོར་འདས་ཆོས་ལ་མཁས་གྱུར་ཀྱང་། །བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོ་མ་ཐོབ་ལག་སྟོང་ཡིན། །ཚིག་གི་ལམ་ལ་མཁའ་ལྟར་རྒྱ་ཆེ་ཡང་། །གཡོ་མེད་དོན་ལ་འགགས་ན་བློ་སྡུག་ཡིན། །ཉོན་མོངས་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་བགྲངས་ཤེས་ཀྱང་། །རྩ་བ་དུག་ལྔ་མ་ཐུལ་བདུད་སེམས་ཡིན། ཆོས་དབྱིངས་ཡེ་ཤེས་ལྟ་བ་ཤེས་ཟེར་ཡང་། །འོད་གསལ་མ་བུ་མ་འདྲེས་དུད་འགྲོ་ཡིན། །
虽然善巧万有轮涅法，不证菩提宝藏乃赤贫。
虽于文句广博似善巧，不动妙义若障乃苦慧。
虽知八万四千烦恼名，根本五毒未伏即魔心。
虽谓了知法界体智见，光明母子未会即傍生。
མེ་ལོང་ཡེ་ཤེས་ལྟ་བ་ཤེས་ཟེར་ཡང་། །གདུག་རྩུབ་ཞེ་སྡང་མ་གྲོལ་དུག་སྦྲུལ་ཡིན། །མཉམ་ཉིད་ཡེ་ཤེས་ལྟ་བ་ཤེས་ཟེར་ཡང་། །རང་མཐོ་ང་རྒྱལ་མ་ཞིག་རྒྱལ་འགོང་ཡིན། །སོར་རྟོག་ཡེ་ཤེས་ལྟ་བ་ཤེས་ཟེར་ཡང་། །ཞེན་འཛིན་ཆགས་པ་མ་གྲོལ་བྱ་གསེབ་ཡིན། །བྱ་གྲུབ་ཡེ་ཤེས་ལྟ་བ་ཤེས་ཟེར་ཡང་། །མི་བཟོད་ཕྲག་དོག་མ་གྲོལ་ཁྱི་མོ་ཡིན། །
虽谓了知大圆镜智见，凶狠嗔恚未解乃毒蛇。
虽谓了知平等性智见，我慢高山未毁乃魔王。
虽谓了知妙观察智见，贪执欲爱未解乃种鸟。
虽谓了知成所作智见，难忍嫉妒未解乃母狗。
དེ་བཞིན་གདམས་པ་རྣམ་གྲངས་མང་ཡོད་ཀྱང་། །ཕན་པའི་སེམས་ཀྱིས་ཉུང་ངུ་ཙམ་ཞིག་གདམས། །དད་ལྡན་སློབ་མའི་ཚོགས་ཀྱི་ཤེས་པར་མཛོད། །ཚིག་གི་ཁ་འབྱམས་སྤང་བའི་གདམས་པ་འདི། །སློབ་བུ་ཀརྨ་དོན་ལྡན་གཙོར་མཛད་པའི། །སྐྱེས་བུ་མང་པོས་ཡང་ཡང་བསྐུལ་པའི་ངོར། །སྤྲང་རྒན་པདྨའི་མིང་གིས་བརྗོད་པ་ཡི། །དགེ་བས་མཁའ་མཉམ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །སྐྱོན་བྲལ་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་རྒྱས་པར་ཤོག།
如此教授虽仍有多门，以饶益心暂说此少许，
具信弟子诸众请善知！断除文句空话此教诫，
弟子噶玛顿珠等为首，众多士夫数数劝请故，
老丐名为“邓登”所撰著，此善愿诸量等虚空众，
远离过失一切功德增！
✋热门推荐