【 于教界近况有感，分享此旧文 】遍空自解 第04函 ༄༅།།གྲུབ་ཆེན་ཉི་ཟླ་ཀུན་མཛེས་ཀྱི་གསུང་འབུམ་ལས། ཉམས་མགུར་སྐོར་སྐལ་བཟང་ཐར་ལམ་འགོད་པའི་ཕྲིན་ལས་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།། 大成就者尼达衮泽文集 · 证道歌 · 善缘安置解脱道之事业

( 阅前导读：佛行事业广大也未必定是善知识，唯求内证功夫是否到位，并有否具备察觉《了不了义法》之正法眼。否则纵然高谈阔论皆与正法不相应，趁势上位，其追随者也容易成为 “非理作意” 之盲目崇拜。)

二十六、断除空谈歌（译注：此标题为后加，据内容而立，方便查询阅览。）

༈ དོན་དམ་རང་སེམས་གཏན་ལ་མ་ཕེབས་པའི། །ཚིག་བཤད་ཁ་འབྱམས་ཅན་ལ་གདམས་པ་ནི། །

自心未曾抉择于胜义，空谈文句之者教诫此：

ན་མོ། གུ་རུ་བུདྡྷ་ཀིརྟི་ཡེ།

南无咕如布达格帝耶（顶礼上师佛名称）！

གྲུབ་པའི་རིག་འཛིན་རྗེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། ། བདེན་པའི་ཚིག་གིས་བསྐུལ་བའི་སློབ་མའི་ཚོགས། །དྲང་དོན་དུས་གསུམ་ཐོས་པ་རྒྱ་ཆེ་ཡང་། །ངེས་དོན་ཡེ་ཤེས་མ་རྟོགས་ལོང་བ་ཡིན། ། སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་མཚན་དཔེ་བགྲངས་ཤེས་ཀྱང་། །རང་སེམས་སངས་རྒྱས་མ་ཤེས་བླུན་རྨོངས་ཡིན། །ཆོས་སྒོ་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་བགྲངས་ཤེས་ཀྱང་། །རྩ་བ་རང་སེམས་མ་དུལ་གྱོང་པོ་ཡིན། །

成就持明尊主敬顶礼！谛实之语劝请弟子众，
虽然广闻三时不了义，不悟了义智慧乃盲人。
虽知细说诸佛相随好，不知自心即佛乃愚笨。
虽知八万四千妙法门，不调根本自心乃粗人。

རྒྱུད་ལུང་ཐ་སྙད་ཀུན་ལ་མཁས་གྱུར་ཀྱང་། །རང་སེམས་གཞི་རྩ་མ་ཆོད་སྟོང་འབྱམས་ཡིན། །འཇིག་རྟེན་སྲིད་པ་རྩིས་ཀྱིས་བགྲངས་ཤེས་ཀྱང་། །སྡུག་བསྔལ་བདེ་བསྒྱུར་མ་ཤེས་སྡུག་རྒན་ཡིན། །ལས་འབྲས་དཀར་པོ་དགེ་བཅུ་སྨྲ་ཤེས་ཀྱང་། །མི་དགེ་ལས་ཚོགས་མ་སྤངས་ནག་པོ་ཡིན། །བསོད་ནམས་ཚོགས་བསགས་ལོ་རྒྱུས་མང་ཤེས་ཀྱང་། །ལོངས་སྤྱོད་མཆོད་སྦྱིན་མ་ཤེས་ཡི་དྭགས་ཡིན། །

虽然善巧密续诸名言，不决自心根本乃顽空。
虽知计量世间三有法，不知苦转安乐乃苦人。
虽能讲说十善白业果，不断十不善业乃恶人。
虽知积聚福德众事迹，不知供施受用乃饿鬼。

འདུལ་ཁྲིམས་ཉིས་བརྒྱ་ལྔ་བཅུ་བགྲངས་ཤེས་ཀྱང་། །རྩ་བ་བསྲུང་དུ་མ་ཤེས་སྡོམ་ཉམས་ཡིན། །ཕར་ཕྱིན་དྲུག་གི་ཆོས་དེ་སྨྲ་ཤེས་ཀྱང་། །དྲི་མ་རྣམ་དྲུག་མ་དག་དུག་སྡོང་ཡིན། །ཟ་ཐབས་སྨན་པས་སྨན་རྒྱུད་མང་འབོགས་ཀྱང་། །གཞན་ཕན་དགེ་སྨན་མ་ཤེས་ཚོང་པ་ཡིན། །བསླབ་གསུམ་ཆོས་སྐད་མཐོ་འདོན་མང་ཤེས་ཀྱང་། །སྨོན་འཇུག་སེམས་བསྐྱེད་མ་འབྱོངས་ཐེག་དམན་ཡིན། །

虽可数说二百五十戒，不知守护根本即毁戒。
虽能讲说六波罗蜜法，六种垢染未净乃毒树。
医生虽传众多医药诀，不知利他善药乃商人。
虽能高谈三学众法语，愿心发心未熟乃小乘。

མཚན་ཉིད་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་རྩོད་ཤེས་ཀྱང་། །རྩ་བ་མཐའ་གཉིས་མ་དག་མུ་སྟེགས་ཡིན། །བདག་མེད་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ལུང་བགྲངས་ཀྱང་། །བདག་འཛིན་རྩ་བ་མ་ཆོད་འགོང་པོ་ཡིན། །མ་རྟོགས་སེམས་ཅན་འཁྲུལ་གཞི་བགྲངས་ཤེས་ཀྱང་། །འཁྲུལ་པ་དབྱིངས་སུ་མ་ཞིག་གསོན་འདྲེ་ཡིན། །ཀུན་རྫོབ་ལྷ་ཡི་མཚན་དཔེ་བགྲངས་ཤེས་ཀྱང་། །ལྷ་ཡང་རང་སྣང་མ་ཤེས་ལེ་ལོ་ཡིན། །

虽善辩论法相功德海，根本二边未断乃外道。
虽能数说无我佛教言，我执根本未断乃妖魔。
虽知未悟众生错乱事，未于法界灭乱乃活鬼。
虽知世俗本尊诸相好，不知尊即自现乃懒惰。

སྣང་སྲིད་འཁོར་འདས་ཆོས་ལ་མཁས་གྱུར་ཀྱང་། །བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོ་མ་ཐོབ་ལག་སྟོང་ཡིན། །ཚིག་གི་ལམ་ལ་མཁའ་ལྟར་རྒྱ་ཆེ་ཡང་། །གཡོ་མེད་དོན་ལ་འགགས་ན་བློ་སྡུག་ཡིན། །ཉོན་མོངས་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་བགྲངས་ཤེས་ཀྱང་། །རྩ་བ་དུག་ལྔ་མ་ཐུལ་བདུད་སེམས་ཡིན། ཆོས་དབྱིངས་ཡེ་ཤེས་ལྟ་བ་ཤེས་ཟེར་ཡང་། །འོད་གསལ་མ་བུ་མ་འདྲེས་དུད་འགྲོ་ཡིན། །

虽然善巧万有轮涅法，不证菩提宝藏乃赤贫。
虽于文句广博似善巧，不动妙义若障乃苦慧。
虽知八万四千烦恼名，根本五毒未伏即魔心。
虽谓了知法界体智见，光明母子未会即傍生。

མེ་ལོང་ཡེ་ཤེས་ལྟ་བ་ཤེས་ཟེར་ཡང་། །གདུག་རྩུབ་ཞེ་སྡང་མ་གྲོལ་དུག་སྦྲུལ་ཡིན། །མཉམ་ཉིད་ཡེ་ཤེས་ལྟ་བ་ཤེས་ཟེར་ཡང་། །རང་མཐོ་ང་རྒྱལ་མ་ཞིག་རྒྱལ་འགོང་ཡིན། །སོར་རྟོག་ཡེ་ཤེས་ལྟ་བ་ཤེས་ཟེར་ཡང་། །ཞེན་འཛིན་ཆགས་པ་མ་གྲོལ་བྱ་གསེབ་ཡིན། །བྱ་གྲུབ་ཡེ་ཤེས་ལྟ་བ་ཤེས་ཟེར་ཡང་། །མི་བཟོད་ཕྲག་དོག་མ་གྲོལ་ཁྱི་མོ་ཡིན། །

虽谓了知大圆镜智见，凶狠嗔恚未解乃毒蛇。
虽谓了知平等性智见，我慢高山未毁乃魔王。
虽谓了知妙观察智见，贪执欲爱未解乃种鸟。
虽谓了知成所作智见，难忍嫉妒未解乃母狗。

དེ་བཞིན་གདམས་པ་རྣམ་གྲངས་མང་ཡོད་ཀྱང་། །ཕན་པའི་སེམས་ཀྱིས་ཉུང་ངུ་ཙམ་ཞིག་གདམས། །དད་ལྡན་སློབ་མའི་ཚོགས་ཀྱི་ཤེས་པར་མཛོད། །ཚིག་གི་ཁ་འབྱམས་སྤང་བའི་གདམས་པ་འདི། །སློབ་བུ་ཀརྨ་དོན་ལྡན་གཙོར་མཛད་པའི། །སྐྱེས་བུ་མང་པོས་ཡང་ཡང་བསྐུལ་པའི་ངོར། །སྤྲང་རྒན་པདྨའི་མིང་གིས་བརྗོད་པ་ཡི། །དགེ་བས་མཁའ་མཉམ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །སྐྱོན་བྲལ་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་རྒྱས་པར་ཤོག།

如此教授虽仍有多门，以饶益心暂说此少许，
具信弟子诸众请善知！断除文句空话此教诫，
弟子噶玛顿珠等为首，众多士夫数数劝请故，
老丐名为“邓登”所撰著，此善愿诸量等虚空众，
远离过失一切功德增！

【桑兵：大众时代的小众读书法】
治学首要在于读书，不要以找材料的态度读书，而应以读书的态度看各种类型的材料。

所谓以读书的态度看各类材料，首先，治学必须经过放眼读书的阶段，不预设藩篱，尽量不受现在分科的局限以及后人成见的制约，不以分科的眼光看待所谓专门史的界域，不以后出的观念生出专题的问题意识，努力把握学问的基本和大体及其渊源流变。

不读书而治专题研究的流弊之一，就是专而偏，误以当时的系统为历来的系统。所谓研究历史学术文化，实际上是按照后来的架构重新条理解读。抗战结束后，有学人针对当时学界的流弊指出：“晚近治史者，喜称专家。凡治某朝者，即只知某朝之一二事物，而不识某朝一代制度所以损益及其演变之故，其著述论证，多所附会穿凿”。后来钱穆进一步批评道：“民国以来，中国学术界分门别类，务为专家，与中国传统通人通儒之学大相违异。循至返读古籍，格不相入。此其影响将来学术之发展实大。”主张以既有的分科门类，参融旧籍，求其会通。时过境迁，风气流转，专家先是成为学界的尊称，继而畸变为坊间的调侃，影响学术事业何止是大而已。分科教育之下，未经放眼读书，则起步阶段已经偏于一端。不要说放不进学科体系的经学无从解读（望文生义的门外文谈不在考虑之列），即使近代经过对应重新条理的文史哲等科，若是按照今日通行的分界观念，不仅所读之书大为局限，解读之法更是格义附会，越有条理，去古人真相越远。

“学问必先通晓前人之大体，必当知前人所已知，必先对此门类之知识有宽博成系统之认识。然后可以进而为窄而深之研讨，可以继续发现前人所未知”。而要做到这一层，必须放眼读书。这虽然与现时的教育体制及知识系统不无矛盾，很难在上学阶段实现，至少应在毕业之后努力设法弥补。否则终身参野狐禅，很难踏上正轨，登堂入室。治学不读书而一味找材料，只由教科书接受一些常识套话，就进入细小的专题研究，不知前人大体和已知，守成尚且力有不逮，又迫于环境，急于创新超越，凭借翻译介绍的域外义理或讲座讲坛等耳学零碎，追逐新奇，道听途说，横逸斜出。所谓创新，难免无知者无畏。如果只是为了写书而翻书，等于不读书一味找材料。而做什么只看什么，所写不出所读范围，著书不是所知的冰山一角，而将内囊尽了上来，犹如日暮时分盲人骑瞎马行险道，实在是万分危险的事。

其次，应读书以发现问题，不要悬问题以觅材料。否则先入为主，难免偏蔽。不读书而做学问，所研究的问题只能依靠后来预设，治学的顺序前后颠倒，先有论点，再找论据。不仅问题本身或非前人所有，或为自己生造，挑选、取舍和使用材料往往演变成为预设的观念填充作注，而不会从文献中读出历史本相，用事实说话，顺时序地重现史事的发生、联系及其演化。由于读不懂前人著述的意思，便以为前人无意思，总是要将各种文本史事原有的时空联系割裂，打乱成为任意取舍的材料，以便纳入后设的框架，曲解附会。如果遵循固有联系，则反而无法连缀，不能通解。就所撰写的文字看，似乎前后照应，自圆其说，实则断章取义，削足适履。即使稍高明者，能够言出有据，面对材料史事的繁杂，也很难入木三分，力透纸背，容易误入前人所设陷阱而不自知。如此这般被构建出来的历史，自然不可能呈现历史的本相，只能流于作者自己的思想史。所以王国维说：“宜由细心苦读以发现问题，不宜悬问题以觅材料”。

读书以发现问题，所要发现的主要不是书的问题，而是研究对象的事实问题。不要仅仅限于读书得间，一味找漏洞钻空子，而应关注历史发展变化的枢纽大节和线索脉络。最好同时关注多个问题，不要终生固守一个方面甚至孤立的一点。

不读书而只是找材料，必然有材料范围难以捉摸的问题，细分化并不能解决史料边际无从把握的困惑，再小的题目，也很难穷尽史料。以索引找资料，则会遗漏大量从题目、关键词不可见的重要史料。况且关键与否，也要出自泛读博览，而不能单凭后设。因为不知研究对象的范围，也就难以把握所治专题的史料边际及其关联度究竟何在。由此出现相反相同的两种情形，或是动手动脚找不到材料（实则往往视而不见），或材料太多而不能驾驭。犹如秉烛夜行，灯下黑与不远见均不可免。于是研究一个题目究竟要掌握材料到何种程度方可出手，而且能够保证大体不错，将来材料进一步发掘披露，可以补充，可以局部调整，甚至可以个别细节正误，但基本的判断和用力的方向大致正确，后续研究只是加强，而不至于颠覆已有结论，而且所论不仅仅是发表见仁见智的议论，便成为难以拿捏捉摸的普遍难题，也是史学艺术一面的奥妙所在。不能掌握书的规模条理脉络而专题治学，无异于学术上的冒险赌博，成败只能听天由命。

其三，熟读基本书，熟悉旧材料，才能有效运用新材料。近代以来，提倡扩张史料而不读书的流弊之一，是人所共知的书都不看，一心只找前人未见书。殊不知不熟悉旧材料，则不可能恰当地利用新材料。结果往往问题和材料就在眼前，却视而不见，就算找到前人未见的材料，因为不知大体全局，也无法认识得当，只能望文生义、穿凿附会，导致研究流于凿空蹈隙。虽然看似有扩张领域之利，其实不过是图立说容易之便。

片面强调以新材料研究新问题，不读书而一味扩张材料，造成对资料的迷信和垄断，产生两种看似相反而实相同的偏颇，一是不看身边易见书，专找人所不见的材料，不知历史的大体已在一般书中，熟悉旧材料，才能恰当解读新材料；二是过度依赖材料的独占，只看自己拥有的秘笈，不与其他资料比勘互证。如果研究某人某事只看直接资料，以其人的所见所知为全部事实，等于以其是非为是非。或以某一类资料为直接可信，以为材料即事实，于是只看这类材料，甚至排斥其他资料，不能相互参证，非但事倍功半，也容易错解误判。而在打洞式的专题研究之下，学术成果很难被重新验证，使得不读书但找材料，用看得到来掩饰读不懂的偏向不断加剧。今人能够看到的文献远过于前人，而读懂文献的能力则远不及前人。于是价值越高的史料，因为愈是难读，利用者反而愈少，即使查阅，也只是从中挑选自以为“看懂”的东西。正因为找不到看不全弄不懂，研究者干脆不顾史料的全体、异例及反证，敢于断章取义，强材料以就我，以举例为归纳，凿空逞臆，轻率立论。不读书而只是动手动脚找材料，“上穷碧落下黄泉”的结果，自然是“两处茫茫皆不见”。

其四，应如严耕望所说，治学要读人人常见之书，说人人不常说的话。此意与黄侃所说发现与发明有异曲同工之妙。1930年，留学北京大学的吉川幸次郎专程到金陵拜访黄侃，后者针对学界的时趋，“诰以治学之法曰：‘所贵乎学者，在乎发明，不在乎发见。今发见之学行，而发明之学替矣。”此说可以吉川本人的亲身经历为证。吉川在北京期间，对于《经典释文》中“释旧作某”的含义百思不得其解，先后请教过包括章门弟子在内的诸多先生，均不得要领。而与黄侃见面时，一提及此，黄侃便立即指示此处是夹入了宋人的校语。闻言之下豁然开朗的吉川觉得第一次遇到真正的学者。对于一味追求发现新材料的学术趋向，哪怕是各方一致赞誉有加的王国维，黄侃也予以尖锐批评。1928年6月18日，他在日记中写道：“国维少不好读注疏，中年乃治经，仓皇立说，挟其辩给，以眩耀后生，非独一事之误而已。始西域出汉晋简纸，鸣沙石室发得臧书，洹上掊获龟甲有文字，清亡而内阁档案散落于外，诸言小学、校勘、地理、近世史事者，以为忽得异境，可陵傲前人，辐辏于斯，而国维幸得先见。……要之经史正文忽略不讲，而希冀发见新知以掩前古儒先，自矜曰：我不为古人奴，六经注我。此近日风气所趋，世或以整理国故之名予之，悬牛头，卖马脯，举秀才，不知书，信在于今矣。”并进而评判道：“近世之学，沟沈优而释滞拙，翻案出奇更拙。”发明是接着说，发现则容易流于对着干，温故知新与不破不立，虽然在近代学术发展史上都有所贡献，毕竟高下有别。

将重心由找材料转向读书，由看得到转向读得懂，改变以外国义理为准则的趋向，由借助外力条理材料转向理解文本史事的本意本相，通过比较而近真并得其头绪，透过表象探究史事背后的内在联系，以免进一步误读错解前人言行。如此，解读文本，重现史事，才能领会本意，查知本相，得其所哉，立于不败之地，从而改善提升近代中国研究的格局与水准。

本文原载于《学术研究》2013年第11期，转引自“墨香学术”公众号，旨在知识分享，如有侵权，敬请联系删除。转引自：墨香学术 春雨经典

五百盲儿往返逐佛缘品第二十八

如是我闻。一时佛。住舍卫国祇树给孤独园。尔时毗舍离国。有五百盲人。乞丐自活。时闻人言。如来出世。甚奇甚特。其有众生睹见之者。癃残百病。皆蒙除愈。盲视聋听。哑语偻伸。拘躄手足。狂乱得正。贫施衣食。愁忧苦厄。悉能解免。时诸盲人。闻此语已。还共议言。我曹罪积。苦毒特兼。若当遇佛。必见救济。便问人言。世尊今者。为在何国。人报之曰。在舍卫国。闻此语已。共于路侧。卑言求哀。谁有慈悲。愍我等者。愿见将导。到舍卫国。至于佛所。唤倩经时。无有应者。时五百人。复共议曰。空手倩人。人无应者。今共行乞。人各令得金钱一枚。以用雇人。足得达彼。各各行乞。经于数时。人获一钱。凡有五百。合钱已竟。左右唤人。谁将我等。到舍卫者。金钱五百。雇其劳苦。时有一人。来共相可。相可已定。以钱与之。敕诸盲人。展转相牵。自在前导。将至摩竭国。弃诸盲人。置于泽中。是时盲人。不知所在。为是何国。互相捉手。经行他田。伤破苗谷。时有长者。值来行田。见五百人。践蹋苗稼。伤坏甚多。瞋愤怒盛。敕与痛手。乞儿求哀。具宣上事。长者愍之。令一使人将诣舍卫。适达彼国。又闻世尊。已复来向。摩竭提国。是时使人。复还将来向摩竭国。时诸盲人。钦仰于佛。系心欲见。肉眼虽闭。心眼已睹。欢喜发中。不觉疲劳。已至摩竭。复闻世尊。已还舍卫。如是追逐。凡经七返。尔时如来。观诸盲人。善根已熟。敬信纯固。于舍卫国。便住待之。使将盲人。渐到佛所。佛光触身。惊喜无量。实时两目。即得开明。乃见如来。四众围繞。身色晃昱。如紫金山。感戴殊泽。喜不自胜。前诣佛所。五体投地。为佛作礼。作礼毕讫。异口同音。共白佛言。唯愿垂矜。听在道次。时佛告白善来比丘。须发自堕。法衣在身。重为说法。得阿罗汉。尔时阿难。见诸盲人。肉眼明净。又尽诸漏。成阿罗汉。长跪合掌。前白佛言。世尊出世。实复奇特。所为善事。不可思议。又此诸盲人。特蒙殊泽。肉眼既明。复获慧眼。世尊出世。正为此等。佛告阿难。我非但今日。除其冥闇。乃往久远。无量劫时。亦为此等。除大黑闇。阿难白佛。不审世尊。过去世中。为此除暗。其事云何。佛告阿难。乃昔久远。无量无数。阿僧祇劫。此阎浮提。五百贾客。共行旷野。经由崄路。大山谷中。极为黑暗。时诸商人。迷闷愁忧。恐失财物。此处多贼。而复怖畏。咸共同心。向于天地日月山海一切神祇。啼哭求哀。时萨薄主。愍诸商客迷闷之苦。便告言曰。汝等莫怖。各自安意。吾当为汝作大照明。是时萨簿。即以白[叠*毛]。自缠两臂。酥油灌之。然用当炬。将诸商人。经于七日。乃越此闇。时诸贾客感戴其恩。慈敬无量。各获安隐。喜不自胜。佛告阿难。尔时萨薄。岂异人乎。我身是也。我从昔来。国城妻子。及以肉血。恒施众生。以是之故。今致特尊。尔时五百诸贾客者。岂异人乎。今此五百比丘是也。过去世时。以生死力。施其光明。今得成佛。亦施无漏慧眼。尔时众会。闻佛所说。有得须陀洹斯陀含阿那含阿罗汉。有种辟支佛善根。或发无上道意度者甚多。慧命阿难。及诸众会。闻佛所说。欢喜奉行。《贤愚经》