​འབྲུག་པ་ཀུན་དགའ་ལེགས་ཀྱི་ཞལ་གདམས།
竹巴•衮嘎列巴言教古普•钦哲  译
ན་མོ་དགའ་ཡོ།拿摩噶夭！
ཡིག་ནག་བློ་ལ་ཚུད་ཚད་ལ་མཁས་པ་ཟེར་བ་མིན།།ཆོས་ཀྱི་དྲང་ངེས་ཤེས་ན་མཁས་པ་ཟེར་བ་ཡིན།།认识文字的不叫智者，若了知法义则称智者。
མིག་འཁྲུལ་སྣ་ཚོགས་ཤེས་པ་ལ་གྲུབ་ཐོབ་ཟེར་བ་མིན།།གནས་ལུགས་གཉུག་མ་རྟོགས་ན་གྲུབ་ཐོབ་ཟེར་བ་ཡིན།།会幻术的不叫成就者，证实相空性称成就者。
སྤྱན་དམིགས་ཚུམ་ཚུམ་འདུག་ཚད་ལ་བྱང་སེམས་ཟེར་བ་མིན།།རང་འདོད་རྩད་ནས་དོར་ན་བྱང་སེམས་ཟེར་བ་ཡིན།།双眼微闭的不叫菩萨，彻底舍弃自私称菩萨。
སྨ་ར་སུད་སུད་འདུག་ཚད་ལ་སྔགས་པ་ཟེར་བ་མིན།།སྣང་སྲིད་ལྷ་སྐུར་རྟོགས་ན་སྔགས་པ་ཟེར་བ་ཡིན།།留胡须的都不叫咒士，若现有悟佛身称咒士。
རི་མཐོ་འགོལ་སར་སྡོད་ཚད་ལ་སྒོམ་ཆེན་ཟེར་བ་མིན།།འོད་གསལ་ཁོར་ཡུག་ཏུ་སོང་བ་ལ་སྒོམ་ཆེན་ཟེར་བ་ཡིན།།住山上的都不叫禅师，恒持光明者称大禅师。
སྤྱོད་པ་ཧོད་ཧོད་འདུག་ཚད་ལ་རྟོགས་ལྡན་ཟེར་བ་མིན།།གཉུག་མ་རྒྱུན་ཆད་མི་འདུག་ན་རྟོགས་ལྡན་ཟེར་བ་ཡིན།།行为怪异的不叫证士，若常住于本净称证士。
སྟོང་པ་ཕྱོགས་གཅིག་འཛིན་པ་ལ་ལྟ་བ་ཟེར་བ་མིན།།རྒྱ་ཆད་ཕྱོགས་ལྷུང་བྲལ་ན་ལྟ་བ་ཟེར་བ་ཡིན།།执单空偏见不叫正见，远离常见断见称正见。ཕྱོགས་འཛིན་དམིགས་གཏད་བཟང་པོ་ལ་སྒོམ་པ་ཟེར་བ་མིན།།དམིགས་མེད་མཚན་མ་དོར་ན་སྒོམ་པ་ཟེར་བ་ཡིན།།执有相观相不叫观修，若无缘而离相称观修。
ཚུལ་འཆོས་ངོ་ལྐོག་མཁས་པ་ལ་སྤྱོད་པ་ཟེར་བ་མིན།།ཉེས་ལྟུང་རྩ་ནས་དག་པ་ལ་སྤྱོད་པ་ཟེར་བ་ཡིན།།善装模作样不叫行者，彻底清除堕罪称行者。བསྒྲུབས་ནས་བཟང་པོར་བཅོས་པ་ལ་འབྲས་བུ་ཟེར་བ་མིན།།ཡེ་ནས་ལྷུན་གྲུབ་ཏུ་རྟོགས་ན་འབྲས་བུ་ཟེར་བ་ཡིན།།造做而改善的不叫果，证本来任运成就称果。
ཐ་སྙད་རྐྱང་པ་ངོམ་པ་ལ་དགེ་བཤེས་ཟེར་བ་མིན།།སྒྲ་ཚད་ནང་དོན་རིག་ན་དགེ་བཤེས་ཟེར་བ་ཡིན།།仅夸耀名词不叫格西，见声因内明的称格西。
སེར་གཟུགས་ཁོ་ན་སྒྲུབ་པ་ལ་བཙུན་པ་ཟེར་བ་མིན།།ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་བསྲུང་བ་ལ་བཙུན་པ་ཟེར་བ་ཡིན།།仅现僧相的不叫僧人，守护身口意的称僧人。
འདྲེ་སྲིན་སེམས་རྒྱུད་དཀྲུག་པ་ལ་གཅོད་ཡུལ་ཟེར་བ་མིན།།སེམས་ཀྱི་འཁྲུལ་སྣང་གཅོད་པ་ལ་གཅོད་ཡུལ་ཟེར་བ་ཡིན།།扰妖魔的心不叫断行，断除心的幻象称断行。
སྡིག་ཟས་འདུག་ཚད་སྟེར་བ་ལ་ཡོན་བདག་ཟེར་བ་མིན།།སྒོ་གསུམ་དགེ་ལ་སྦྱོར་ན་ཡོན་བདག་ཟེར་བ་ཡིན།།施不善之食不叫施主，身口意行善的称施主。
ནོར་ཕྱིར་དཀྱིལ་འཁོར་སྟོན་པ་ལ་དབང་བསྐུར་ཟེར་བ་མིན།།སྣོད་ལྡན་སྨིན་གྲོལ་ལ་འབོད་པ་ལ་དབང་བསྐུར་ཟེར་བ་ཡིན།།为财示坛城不叫灌顶，摄受器成熟的称灌顶。
ཟ་འདོད་བསྡུས་ཆང་བྱེད་པ་ལ་ཚོགས་འཁོར་ཟེར་བ་མིན།།དཔའ་བོ་བརྡ་ཐབས་ཀྱི་མཆོད་པ་ལ་ཚོགས་འཁོར་ཟེར་བ་ཡིན།།贪食汇酒的不叫荟供，勇士表法供养称荟供。
ཁ་ནས་ཐོན་གསུམ་བཅོ་བརྒྱད་ལ་བཤད་པ་ཟེར་བ་མིན།།མཐའ་དྲུག་ཚུལ་བཞི་ཤེས་ན་བཤད་པ་ཟེར་བ་ཡིན།།口胡说八道不叫讲解，若知六边四理称讲解。
འཕྲལ་སྐད་བོད་དུ་བསྒྱུར་བ་ལ་ལོ་ཙཱ་ཟེར་བ་མིན།།རྒྱལ་བའི་དགོངས་པ་ལོན་ན་ལོ་ཙཱ་ཟེར་བ་ཡིན།།言语译藏语不叫译师，若获取佛智慧称译师。
ཆང་ལ་མར་སྒྲོན་བྱས་པ་ལ་རྟེན་འབྲེལ་ཟེར་བ་མིན།།ཆོས་ཀུན་རྟེན་འབྲེལ་དུ་ཤེས་ན་རྟེན་འབྲེལ་ཟེར་བ་ཡིན།།酒当油灯供不叫缘起，了知诸法缘起称缘起。
གྱུར་ཅིག་ཤོག་ཅིག་འདོན་ཚད་ལ་སྨོན་ལམ་ཟེར་བ་མིན།།འཁོར་གསུམ་རྣམ་པར་མི་རྟོག་ན་སྨོན་ལམ་ཟེར་བ་ཡིན།།口念祈愿文不叫发愿，不分别三轮则称发愿。 

宣化上人：若修精进，他不能折伏、佛所摄护、非人所护、闻法不忘、未闻能闻、增长辩才、得三昧性、少病恼、随食能消、如优钵华增长

[给力]

现在还是依照这“十利”来讲这个精进；你要是修精进，真正精进，如修头陀行，抖擞精神──所以参禅在止静的时候，就喊一声：“打起精神！不要睡觉！”这就是叫你精进的。精进也有十种利益：

（一）他不能折伏：你能折伏他，他不能折伏你。你有精进，有这种真正功夫，你和人辩论也百战百胜；和谁一辩论，他不能折伏你，你就不会输给他，一定会胜利的。为什么你会胜利？就因为你精进。好像军队打仗，这边的军队那么精神抖擞的，那边的军队就像要睡觉似的。那边就是懒惰，这边就是精进；你精进这一边，一定把睡觉的那边打败了。

（二）佛所摄护：那更不可思议了，佛摄护你。佛一看：“这个众生真是不错，他是认真修行、不懒惰，真是一个好孩子！”佛因为你是个好孩子了，来保护着你、摄受你。你看！这是不是利益呢？

（三）非人所护：不单佛护持你，天龙八部、人与非人等都拥护你，都保护着你。

（四）闻法不忘：这是最好的一个利益，什么呢？闻法不忘；除非不听见法，听见，就不会忘了！所谓“一历耳根，永为道种”，听过一次，永远都不会忘了。你看好不好？第四个利益，你愿不愿意要呢？我相信我们在座的都想有这个利益，那你就精进！你不修精进，就没有这个利益。你尽力修行，一分的精进，就有一分利益；十分的精进，就有十分利益。

（五）未闻能闻：这个利益更是不可思议，这真是妙！没有听见这个法，都能听见。你看这是妙不妙？这是利益不利益？你不要说旁人，今天来这三位居士──这一位母亲带着两个儿子，本来没有机会到美国三藩市这儿来听佛法的，现在来了，听着了。本来她今天也不预备听的，大约听我讲一些话，就把她骗得心里就动弹了；这个妈妈就问儿子：“我们好不好再等着在这儿听经？”儿子说：“可以的！”这就叫未闻能闻了。本来没有这个机会听佛法，她家离这儿很远的。这也就是因为她往昔精进过，她若没有精进过，现在她怎么也吃斋了？吃斋、念佛、信佛，都不是很容易的，这都有宿世的因缘，才能发这种的心。

（六）增长辩才：本来你不会讲说佛法，不知道从什么地方来的这么样辩才无碍了！这就是因为你精进。你精进，辩才也就增长了。什么叫辩才？我告诉你，就是会说话。怎么叫会说话？你想哭，他把你说乐了；你本来想要发脾气，他把你说得生出一种慈悲心来；本来你想要跑，在这个暑假班太辛苦了，他能把你说得不跑了，这都叫辩才。就是会说话，令你听着很舒服的；甚至于他骂你，你听着，这滋味也很甜的，不觉得苦。这就是辩才。

（七）得三昧性：得这个定性。

（八）少病恼：病恼都跑了！没有病了，也没有烦恼了，也不知道它跑到什么地方去了。

（九）随食能消：只要你精进，你吃多少东西都能消化。为什么无论你吃得再饱，等没有好久，这个肚皮又饿了？你就精进嘛！精进就是勤，就是殷勤做工、不懒惰、不躲懒偷安。不会说：“喔！师父不在这儿，我现在休息休息了。嗯！闭闭眼，睡睡觉！”不躲懒偷安，就是精进；所以得食能消，那消化力很强的，胃口也不错。精进，就有这种的好处。

（十）如优钵华增长：好像优昙钵罗华增长，一天比一天增长。优昙钵罗是梵语，翻译为灵瑞，三千年才开花。

———摘自宣化上人《妙法莲华经浅释》

此方针对脱发、头伤、鼻炎等各种病症有满意良效

导读：补中益气汤一方出自《内外伤辨惑论》，功用：补中益气，升阳举陷，临床主治：脾虚气陷证、气虚发热证。作者在多年的临证中，运用补中益气汤加减，施治相应的各种病症，多能收到满意之效。

补中益气汤的临床运用

笔者在多年的临证中，运用补中益气汤加减，施治相应的各种病症，多能收到满意之效。现择数例报导如下：

一、头痒脱发

女，32岁，患者于1978年7月起，自觉脑后发际痕痒，初以为皮肤感染，乃用桉树叶、生姜皮、白醋等煎汤熏洗，并用止痒药水外搽，无效。后经卫生院诊断为“脂溢性皮炎。”内服消炎药，外搽止痒剂，病反加剧，痕痒渐蔓延全头，发渐脱落。随转某医院住院治疗一月余，病无改善，痕痒和脱发均未能控制，竟至秃顶，遂自动出院。

继到另一医院皮肤科门诊达10多天，症状依然，乃找余诊治，见其精神尚好，体质一般，但全头毛发已无一残存，头皮光滑无垢、无痂、无粘液。据云：发作时如虫行蚁走，奇痒难堪。别无全身症状，寝食正常。脉缓弱，舌淡苔白。

此为气血不足，风邪客于肌表所致，治以升阳益气，养血疏风，拟补中益气汤加减。

1979年1月16日初诊，处方：党参24克、白术12克、当归12克、黄芪20克、升麻9克、柴胡12克、陈皮5克、炙甘草6克、荆芥穗9克、白芷9克。三剂。

20日二诊，服药三剂后，头痒已减过半。遂按上方去升麻、陈皮、荆芥穗，加用白芍15克、桂枝9克、川芎9克、首乌15克。六剂。

2月15日三诊，诉头痒已消失，发芽已重生。遂停药，嘱以食物调理。两月后复查，见新发生长如常。

按：本例祖国医学称为“油风”。发乃血之余，赖气以固，赖血以养。患者阴血亏虚，阳气不足，气血不能上荣，发肤失于濡养，风邪乘虚而入，郁伏于头项之肌表，致成头痒发脱。《伤寒论》中有“其身如虫行皮中状者，此以久虚故也。”之说，这也是治法的依据。

方用补中益气汤，升阳益气，养血固表，佐以白芷、荆芥、川芍、桂枝、首乌调和营卫，祛风止痒，借以加强药气上行，相得益彰，其效更著。

二、头伤后期

女，19岁，1978月6月在农村工作，一时失足从高处坠下，致伤后脑左侧，皮破血流，意识丧失，深度昏迷。经急诊住院治疗一月余，伤口虽已愈合，但自觉头麻木，患处疼痛，夜间疼甚，睡眠不宁，眩晕耳鸣，饮食不思，全身乏力，恶心呕吐，容易惊恐，时或震颤，下床行动，须人扶持。

出院后，继经多方中西医结合治疗，未效。8月30日初诊：见患者面色㿠白，神志呆钝，沉郁不语，气息低弱，额自汗。脉沉细，舌淡苔白。

此为气血耗损，脾胃功能失常，脑髓失荣所致。治以补中益气，养血安神，开窍荣脑。拟补中益气汤加减。

处方：党参20克、白术12克、柴胡12克、升麻9克、当归12克、黄芪20克、陈皮5克、菖蒲9克、远志9克、炙甘草6克。三剂。

9月3日二诊，服药后，症有好转，头痛减，自汗收，可睡眠，余症随轻，按原方再进三剂。

6日三诊，精神好，胃纳佳，头痛消失，步履安稳，余症皆平。乃拟补益之品，以善其后而固疗效。处方：白芍12克、当归12克、熟地12克、白术12克、茯苓15克、党参20克、首乌15克、黄芪20克、麦冬12克、炙甘草6克，10剂。

此后停药。迄今二年余，近访健康正常。

按：本例属病后元气未复，脏腑不和的后期症状。方用补中益气汤升清降浊、益气养血，加菖蒲、远志、茯苓以宁心安神、开窍荣脑。白芍、地黄、首乌、麦冬滋补肝肾。使正复病除，而体自康。

三、慢性鼻炎

男，50岁。患者起病已年余，症觉鼻塞、喷嚏、流涕。初作感冒伤风处理，服药经久不愈。经某医院诊治，诊断为“慢性鼻炎”，曾服药、滴鼻、打针，治疗数月，不效。症渐加重，流涕越来越多，故找余诊治。诉说：病前身体素佳，未患何疾。按其脉缓弱，舌嫩无苔。

此中气不足，肺、脾、肾之阳虚所致，治以补中益气，固摄寒涎。拟补中益气汤加减。

1975年10月12日初诊，处方：党参20克、白术12克、当归12克、陈皮5克、升麻9克、柴胡12克、黄芪20克、炙甘草6克、五味子9克、益智仁12克，三剂。

15日二诊，服药后，流涕已减，按原方再进四剂。

19日三诊，欣告病况日趋好转。改用健脾益气固肾之法，按前方去当归、升麻、柴胡、五味子、益智仁，加山药12克、杞子9克、熟地12克、麦冬12克。连服15剂，遂收全功。迄今6年，未见复发。

按：本例证属肺、脾、肾之阳虚，清阳不升，浊阴不降而成病。方用补中益气汤，升阳益气，佐以五味子、益智仁敛摄寒涎，酌加山药、杞子、地黄、麦冬者，以补脾肾调阴阳，亦是“扶正固本”之意。