#索达吉堪布[超话]#
[鲜花]寂天论师在《入菩萨行论》中说：“何须更繁叙，凡愚求自利，牟尼唯利他，且观此二别。”
[鲜花]意思是，不用说很多的语言，世间凡夫人每天以自我为中心，从早到晚为了自己而奋斗、奔波；释迦牟尼佛为主的十方三世诸佛，把一切精力用在利他上，没有丝毫自私心。但是前者依然在轮回中流浪，后者反而已经获得了成就。

——恩师索达吉堪布仁波切

【 于教界近况有感，分享此旧文 】遍空自解 第04函 ༄༅།།གྲུབ་ཆེན་ཉི་ཟླ་ཀུན་མཛེས་ཀྱི་གསུང་འབུམ་ལས། ཉམས་མགུར་སྐོར་སྐལ་བཟང་ཐར་ལམ་འགོད་པའི་ཕྲིན་ལས་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།། 大成就者尼达衮泽文集 · 证道歌 · 善缘安置解脱道之事业

( 阅前导读：佛行事业广大也未必定是善知识，唯求内证功夫是否到位，并有否具备察觉《了不了义法》之正法眼。否则纵然高谈阔论皆与正法不相应，趁势上位，其追随者也容易成为 “非理作意” 之盲目崇拜。)

二十六、断除空谈歌（译注：此标题为后加，据内容而立，方便查询阅览。）

༈ དོན་དམ་རང་སེམས་གཏན་ལ་མ་ཕེབས་པའི། །ཚིག་བཤད་ཁ་འབྱམས་ཅན་ལ་གདམས་པ་ནི། །

自心未曾抉择于胜义，空谈文句之者教诫此：

ན་མོ། གུ་རུ་བུདྡྷ་ཀིརྟི་ཡེ།

南无咕如布达格帝耶（顶礼上师佛名称）！

གྲུབ་པའི་རིག་འཛིན་རྗེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། ། བདེན་པའི་ཚིག་གིས་བསྐུལ་བའི་སློབ་མའི་ཚོགས། །དྲང་དོན་དུས་གསུམ་ཐོས་པ་རྒྱ་ཆེ་ཡང་། །ངེས་དོན་ཡེ་ཤེས་མ་རྟོགས་ལོང་བ་ཡིན། ། སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་མཚན་དཔེ་བགྲངས་ཤེས་ཀྱང་། །རང་སེམས་སངས་རྒྱས་མ་ཤེས་བླུན་རྨོངས་ཡིན། །ཆོས་སྒོ་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་བགྲངས་ཤེས་ཀྱང་། །རྩ་བ་རང་སེམས་མ་དུལ་གྱོང་པོ་ཡིན། །

成就持明尊主敬顶礼！谛实之语劝请弟子众，
虽然广闻三时不了义，不悟了义智慧乃盲人。
虽知细说诸佛相随好，不知自心即佛乃愚笨。
虽知八万四千妙法门，不调根本自心乃粗人。

རྒྱུད་ལུང་ཐ་སྙད་ཀུན་ལ་མཁས་གྱུར་ཀྱང་། །རང་སེམས་གཞི་རྩ་མ་ཆོད་སྟོང་འབྱམས་ཡིན། །འཇིག་རྟེན་སྲིད་པ་རྩིས་ཀྱིས་བགྲངས་ཤེས་ཀྱང་། །སྡུག་བསྔལ་བདེ་བསྒྱུར་མ་ཤེས་སྡུག་རྒན་ཡིན། །ལས་འབྲས་དཀར་པོ་དགེ་བཅུ་སྨྲ་ཤེས་ཀྱང་། །མི་དགེ་ལས་ཚོགས་མ་སྤངས་ནག་པོ་ཡིན། །བསོད་ནམས་ཚོགས་བསགས་ལོ་རྒྱུས་མང་ཤེས་ཀྱང་། །ལོངས་སྤྱོད་མཆོད་སྦྱིན་མ་ཤེས་ཡི་དྭགས་ཡིན། །

虽然善巧密续诸名言，不决自心根本乃顽空。
虽知计量世间三有法，不知苦转安乐乃苦人。
虽能讲说十善白业果，不断十不善业乃恶人。
虽知积聚福德众事迹，不知供施受用乃饿鬼。

འདུལ་ཁྲིམས་ཉིས་བརྒྱ་ལྔ་བཅུ་བགྲངས་ཤེས་ཀྱང་། །རྩ་བ་བསྲུང་དུ་མ་ཤེས་སྡོམ་ཉམས་ཡིན། །ཕར་ཕྱིན་དྲུག་གི་ཆོས་དེ་སྨྲ་ཤེས་ཀྱང་། །དྲི་མ་རྣམ་དྲུག་མ་དག་དུག་སྡོང་ཡིན། །ཟ་ཐབས་སྨན་པས་སྨན་རྒྱུད་མང་འབོགས་ཀྱང་། །གཞན་ཕན་དགེ་སྨན་མ་ཤེས་ཚོང་པ་ཡིན། །བསླབ་གསུམ་ཆོས་སྐད་མཐོ་འདོན་མང་ཤེས་ཀྱང་། །སྨོན་འཇུག་སེམས་བསྐྱེད་མ་འབྱོངས་ཐེག་དམན་ཡིན། །

虽可数说二百五十戒，不知守护根本即毁戒。
虽能讲说六波罗蜜法，六种垢染未净乃毒树。
医生虽传众多医药诀，不知利他善药乃商人。
虽能高谈三学众法语，愿心发心未熟乃小乘。

མཚན་ཉིད་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་རྩོད་ཤེས་ཀྱང་། །རྩ་བ་མཐའ་གཉིས་མ་དག་མུ་སྟེགས་ཡིན། །བདག་མེད་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ལུང་བགྲངས་ཀྱང་། །བདག་འཛིན་རྩ་བ་མ་ཆོད་འགོང་པོ་ཡིན། །མ་རྟོགས་སེམས་ཅན་འཁྲུལ་གཞི་བགྲངས་ཤེས་ཀྱང་། །འཁྲུལ་པ་དབྱིངས་སུ་མ་ཞིག་གསོན་འདྲེ་ཡིན། །ཀུན་རྫོབ་ལྷ་ཡི་མཚན་དཔེ་བགྲངས་ཤེས་ཀྱང་། །ལྷ་ཡང་རང་སྣང་མ་ཤེས་ལེ་ལོ་ཡིན། །

虽善辩论法相功德海，根本二边未断乃外道。
虽能数说无我佛教言，我执根本未断乃妖魔。
虽知未悟众生错乱事，未于法界灭乱乃活鬼。
虽知世俗本尊诸相好，不知尊即自现乃懒惰。

སྣང་སྲིད་འཁོར་འདས་ཆོས་ལ་མཁས་གྱུར་ཀྱང་། །བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོ་མ་ཐོབ་ལག་སྟོང་ཡིན། །ཚིག་གི་ལམ་ལ་མཁའ་ལྟར་རྒྱ་ཆེ་ཡང་། །གཡོ་མེད་དོན་ལ་འགགས་ན་བློ་སྡུག་ཡིན། །ཉོན་མོངས་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་བགྲངས་ཤེས་ཀྱང་། །རྩ་བ་དུག་ལྔ་མ་ཐུལ་བདུད་སེམས་ཡིན། ཆོས་དབྱིངས་ཡེ་ཤེས་ལྟ་བ་ཤེས་ཟེར་ཡང་། །འོད་གསལ་མ་བུ་མ་འདྲེས་དུད་འགྲོ་ཡིན། །

虽然善巧万有轮涅法，不证菩提宝藏乃赤贫。
虽于文句广博似善巧，不动妙义若障乃苦慧。
虽知八万四千烦恼名，根本五毒未伏即魔心。
虽谓了知法界体智见，光明母子未会即傍生。

མེ་ལོང་ཡེ་ཤེས་ལྟ་བ་ཤེས་ཟེར་ཡང་། །གདུག་རྩུབ་ཞེ་སྡང་མ་གྲོལ་དུག་སྦྲུལ་ཡིན། །མཉམ་ཉིད་ཡེ་ཤེས་ལྟ་བ་ཤེས་ཟེར་ཡང་། །རང་མཐོ་ང་རྒྱལ་མ་ཞིག་རྒྱལ་འགོང་ཡིན། །སོར་རྟོག་ཡེ་ཤེས་ལྟ་བ་ཤེས་ཟེར་ཡང་། །ཞེན་འཛིན་ཆགས་པ་མ་གྲོལ་བྱ་གསེབ་ཡིན། །བྱ་གྲུབ་ཡེ་ཤེས་ལྟ་བ་ཤེས་ཟེར་ཡང་། །མི་བཟོད་ཕྲག་དོག་མ་གྲོལ་ཁྱི་མོ་ཡིན། །

虽谓了知大圆镜智见，凶狠嗔恚未解乃毒蛇。
虽谓了知平等性智见，我慢高山未毁乃魔王。
虽谓了知妙观察智见，贪执欲爱未解乃种鸟。
虽谓了知成所作智见，难忍嫉妒未解乃母狗。

དེ་བཞིན་གདམས་པ་རྣམ་གྲངས་མང་ཡོད་ཀྱང་། །ཕན་པའི་སེམས་ཀྱིས་ཉུང་ངུ་ཙམ་ཞིག་གདམས། །དད་ལྡན་སློབ་མའི་ཚོགས་ཀྱི་ཤེས་པར་མཛོད། །ཚིག་གི་ཁ་འབྱམས་སྤང་བའི་གདམས་པ་འདི། །སློབ་བུ་ཀརྨ་དོན་ལྡན་གཙོར་མཛད་པའི། །སྐྱེས་བུ་མང་པོས་ཡང་ཡང་བསྐུལ་པའི་ངོར། །སྤྲང་རྒན་པདྨའི་མིང་གིས་བརྗོད་པ་ཡི། །དགེ་བས་མཁའ་མཉམ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །སྐྱོན་བྲལ་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་རྒྱས་པར་ཤོག།

如此教授虽仍有多门，以饶益心暂说此少许，
具信弟子诸众请善知！断除文句空话此教诫，
弟子噶玛顿珠等为首，众多士夫数数劝请故，
老丐名为“邓登”所撰著，此善愿诸量等虚空众，
远离过失一切功德增！

第三十章　不受不贪分第二十八

原文：须菩提。若菩萨以满恒河沙等世界七宝。持用布施。若复有人知一切法无我。得成于忍。此菩萨胜前菩萨所得功德。何以故。须菩提。以诸菩萨不受福德故。须菩提白佛言。世尊。云何菩萨不受福德。须菩提。菩萨所作福德。不应贪著。是故说不受福德。

释：这一品，世尊通过讲述菩萨布施七宝所得的福德，来深细描述实相心如来藏的体性。如来藏对于五阴修布施度所得的福德，根本就是舍受，祂并不享受一点点一丝毫，也不在意福不福，祸不祸，也不知道有福与祸。又因为如来藏没有贪心所，不会贪着福德以及其他一切法，祂对一切法都是无欲无求，不喜不厌。菩萨悟后依止于如来藏这种体性，对于福德以及一切法，也都不会生起贪求心行，不喜也不厌，保持中道的舍受，这才是真正的菩萨心行。

原文：须菩提。若菩萨以满恒河沙等世界七宝持用布施。若复有人知一切法无我。得成于忍。此菩萨胜前菩萨所得功德。

释：世尊对须菩提说：如果有一个菩萨，用遍满像恒河沙一样多的世界的七宝来作布施，如果又有一个菩萨，了知到世出世间一切法当中，都没有一个我，因此修成了无生忍和无生法忍，那么得忍智的菩萨所得的功德，要远远地殊胜于布施七宝的菩萨所得的功德。

菩萨布施七宝所得的福德， 世尊已经说过很多次了，其福德是无量无边，不可胜数。菩萨布施，不仅有福德，其中也能生出功德。因为福德增长了，心地就能得以清净，心性得以调柔，禅定就能得到增进，智慧就能得以增长，道业就会得到增进，自身就会得到真实的功德受用，这是菩萨财布施所得的果报。而另一位菩萨，已经修到了得忍的程度，内心深深地觉知到一切法都是无我的，因此证成了无生法忍智。

忍一切法当中都是无我，这是哪种程度的忍呢？忍，有小乘断我见所证得的五阴无我的无生忍，有大乘法的无生忍和无生法忍。小乘的无生忍，分为四向四果。其中初果向的忍，虽然不是真正断我见的忍，但是在意识上，也忍可了五阴的虚妄不实，也在努力精进地观行，趣向于真正的断除我见。此时就差意根对于五阴无我之理的认可，这就需要意识不断地思惟观行，把五阴无我的道理传递给意根，让意根明了。意根一旦明了，就是真正的断我见，这时就成为初果人。

成为初果人以后，对于五阴无我之理，还要进行深细的观行，这个过程是意识获得更深的无生忍智的过程，是逐渐获得定力断除烦恼的过程，更是意根慢慢断除对于自我五阴执著的过程。在这个过程里，意识和意根都需要不断地忍，更深层次的忍，直到意根彻底断除人我执为止，这是小乘人获得的无生忍。

大乘的无生忍，是菩萨们证得第八识以后所获得的，菩萨不仅要忍于五阴无我之理，更要忍于第八识如来藏的不生不灭之理，要深忍于第八识的无生；忍于第八识的空和有两种体性；忍于第八识的不垢不净体性；忍于第八识的所有中道体性；忍于第八识的所有方方面面的体性。然后菩萨的心就会越来越清净，定力越来越增强，烦恼越来越轻微，智慧就会越来越深细。其自心的功德受用就会越来越广大，菩萨的果位就会由七住位，逐渐增进到十行位、十回向位，由破初关，到重关，再到牢关，定慧都会更加深细。

然而，这也只是五阴人无我范围内的忍，范围还不够广大，忍度还不够深邃。必须达到初地菩萨以上的无生法忍，其忍的范围才是更广大，其忍智才是更深广。地上菩萨的无生法忍，是忍一切法当中都无我，这不仅是证得了人无我，同时也证得了法无我，其法无我慧、无生法忍智地地增上，越来越深妙。

因为地上菩萨能够现观如来藏在五蕴中的运作，能够现观如来藏在十八界万法上的运作，因而深知如来藏是如何出生五蕴，如何出生十八界万法的。菩萨会在一切法上，观察如来藏的运作行相，知道每一个法，都是如来藏运用心所法输出种子而生成的。没有一个法能够离开如来藏，而能有自身的生住异灭，都是因为有如来藏，才能生出一切法相，才能使得一切法相暂留一段时间，才能使得一切法相渐渐地变异，才能使得一切法相散坏消失。离开如来藏，就没有一个法相能出生，能停留，能变异，能灭去，因而一切法相本身就是虚妄不实的，如梦幻泡影，如空中花，了不可得，其本质都是如来藏。一切法既然都不真实，没有自体性，都是如来藏性，当然就是无我的。

其中一切法包括世出世间所有一切法，只要是如来藏变现出来的，后天出生的，三界世间当中存在的，包括过去世的一切法、未来世的一切法以及现在世的一切法，包括十方世界的一切法，这些都是无我的。具体来说，一切法包括色法和心法，色法包括宇宙器世间，包括众生所需要的生存环境，主要包括了众生的五阴色身，也就是五根、五尘和法处所摄色。

心法包括七识心和七识的心所法。总括起来说，就是众生的六根、六尘、六识这些十八界法、十二处法、五阴法。这些法，都在一真法界如来藏里存在、生灭、变化、起用，都是真心如来藏所出生、所变现、所执持。因为都是如来藏所出生和变现的，那就是有生有灭的法，就是不自在、不自主的法，就是不能自己做主宰的法，就是无我性的法。而有我性的法，是不会生灭变异的，是能够自我做主宰的，是能够自我独立存在的，是不需要他缘，就能永远长存的，是圆满具足一切功德利用的。

无我的法，就不具备这些性质，无我法不能自己独立存在，需要依赖一些外缘才能存在和起用，也需要如来藏不断地输送种子来维持其存在和运行，否则就会灭去。所以三界世间所有的一切法，都是生灭变异的，都是无我的。而出世间的如来藏法，虽然有一部分的我性，能够自己独立存在，不需要外缘，不用出生和灭亡，能够自在，能够自主。但是里面还含藏着七识的染污业种，这些业种是要生灭变异的，会拖累如来藏也发生转变，使得如来藏的功德利用也受到一些影响。

因为这时的如来藏里的种子是要受七识的熏染的，既然里面的种子能受熏染，如来藏整体就不是不变异的，那就不是完全有我性的。从另一方面来说，如来藏本身也有自身的识种子流注，这些识种子刹那生灭变异，才能维持如来藏的存在和运转，因此如来藏也不是完全有我性的，还是无我性的。

只有佛地的法身无垢识，才是完全有我性的，那时七识的业种生灭变异就结束了，无垢识不再受熏染，不再变异，没有生灭的种子了；自心的识种子流注也停止，没有刹那生灭的现象存在。因此佛地的无垢识就是完全彻底的我性，完全是我，其功德利用能够完全得到发挥，不再受到七识染污业种的局碍和限制，心所法由原来的五个变为二十一个，因此是完全彻底究竟的我性。

菩萨因为证得了一切法无我，能够忍于一切法当中都无我，获得了甚深的无生法忍智慧，其功德受用是极多极大极深的，算数譬喻所不能及。菩萨会以此甚深的唯识种智，渐渐进入佛地，福慧都圆满具足，成为三界世间所尊，人天大众之师，具足十个名号的功德利益。能够在十方世界建立诸国土，示现成佛，广度无量众生。因此菩萨证得一切法无我，其无生法忍智的功德受用，要远远超胜于菩萨布施七宝的功德和福德，其中的差异不可比拟，无以言说。

原文：何以故。须菩提。以诸菩萨不受福德故。须菩提白佛言。世尊。云何菩萨不受福德。须菩提。菩萨所作福德。不应贪著。是故说不受福德。

释：世尊又开示说：为什么是这样呢？须菩提，是因为诸菩萨们都不受福德的缘故。须菩提对世尊说：世尊，为什么菩萨们都不受福德呢？世尊回答说：菩萨们所做的一切福德，都不应该贪著，因此才说菩萨不受福德。

这里的菩萨，世尊暗指实际理地的真正的菩萨，那个真正的菩萨，不受一切受，对于一切法，都是舍受。这位真正的菩萨圆满具足一切法，对于一切法都不贪求，因为没有贪求，所以才无所得。菩萨的五蕴布施世界七宝的时候，其感得的福德果报是菩萨的五蕴七识得，七识来受用，真正的菩萨——如来藏并不得一分一毫，也不受用一分一毫。而菩萨的五蕴在行布施度的时候，七识也要依止于如来藏，不贪求于福德。

菩萨在布施时，其心观行布施度三轮体空。所谓三轮体空，就是没有真正布施的人——我，没有接受布施的人——他，中间没有布施的物——七宝。为什么没有布施的人呢？因为布施的人——五蕴，是如来藏所变生的，色身是如来藏四大种子刹那输出形成的，就相当于如来藏这块黄金，有一部分打造成了金戒指色身；七识是如来藏刹那输出的识种子形成的，那就相当于如来藏这块黄金，有一部分打造成了金项链七识，色身和七识合一起组成了五蕴，五蕴整体金制品就是黄金如来藏。

那么从这里我们就能看出，到底有没有五蕴呢？五蕴是个什么东西呢？五蕴全体当然就是如来藏，无有其余。所以菩萨布施时，没有布施的菩萨五蕴——我，同理，也没有被布施的五蕴——他。那么中间所布施的七宝呢？七宝也是四大构成的物质色法，是如来藏刹那输出四大种子形成，是如来藏这块黄金，有一部分打造成了金耳环等等这些七宝物，那么七宝物到底是什么呢？七宝物就是黄金如来藏，那就没有真实的七宝，都是如来藏。而如来藏之体，也是性空，无有一个实质的相存在，空无一相。所以整个布施度，就是三轮体空，了不可得，菩萨根本就不必执著。

同理，菩萨所得的福德，也是空。首先菩萨的布施行，会作为业种存在如来藏里，缘熟时，如来藏再输出业种，实现菩萨的福德。其福德实现的形式，会以物质色法和七识心所法的形式来实现。物质色法无非是以金钱、财产、权势、地位、家眷等等形式体现出来；而这些色法，都是如来藏输出四大种子形成的，本质都是如来藏，没有真实的物质色法，物质色法与如来藏不一不异。那就没有真实的福报可得，都是如来藏自心取自心，非幻成幻法。

在享受这些物质色法的福报时，是七识的觉知心来受用，是七识的受心所来领受、感受、享受，受心所会觉得舒适、快乐、自豪、自傲、自喜。而受心所法是随顺七识而有，是七识的助伴，七识一出现，与六尘对境，就有受心所的运作。七识是如来藏输出识种子形成的，本是如来藏，与如来藏不一不异。七识心体了不可得，那么七识的觉受，也了不可得。所以菩萨的福德实现时，福德以及对福德的享受，都没有实质，本质都是如来藏。

菩萨们证得此种智慧境界，也就会对福德不再贪求，不会再有心去享受福德。并且把修得的福德都回向于阿耨多罗三藐三菩提，菩萨的修行就是为了早日成就佛道，不会为了世俗法的福德享受，而行布施度。这样菩萨的修行，才能达到内心空净，一法不着，心空及第归，就会证得无上的佛果，圆满菩提大道。

