Зөөлөрсөн гийгүүлэгчийг тэмдэглэх
Эр үгэнд орсон зарим гийгүүлэгчийг уг хэлэгдвэл зохих байраас нь урагшлуулах, тагнайшуулах зэргээр хэлэхийг зөөлрүүлэх гэнэ. Жишээлбэл: бар-барь, хол-холь, ам-амь, зах-захь, тав-тавь гэх мэт.
Эм үгийн гийгүүлэгч үсгүүд угаас тагнайшиж зөөлөн хэлэгддэг тул түүнд зөөлний тэмдгийг зөөлрүүлэх үүрэгтэй хэрэглэхгүй.
Зөөлөрсөн дан гийгүүлэгчийн ард зөөлний тэмдгийг бичнэ. Хэрэв давхар гийгүүлэгч зөөлөрвөл түүний ард “и” бичнэ. Жишээлбэл: морь, тахь, хонь, архи, тамхи, болхи, солби, дорви, анги гэх мэт.
ᠵᠥᠭᠡᠯᠡᠷᠡᠭᠰᠡᠨ ᠭᠡᠶ᠋ᠢᠭᠦᠯᠦᠭᠴᠢ ᠶ᠋ᠢ ᠲᠡᠮᠳᠡᠭᠯᠡᠬᠦ
ᠡᠷᠡ ᠦᠭᠡᠨ ᠳᠦ ᠤᠷᠤᠭᠰᠠ ᠵᠠᠷᠢᠮ ᠭᠡᠶ᠋ᠢᠭᠦᠯᠦᠭᠴᠢ ᠶ᠋ᠢ ᠤᠭ ᠬᠡᠯᠡᠭᠳᠡᠪᠡᠯ ᠵᠣᠬᠢᠬᠤ ᠪᠠᠶ᠋ᠢᠷᠢ ᠠ᠋ᠴᠠ ᠨᠢ ᠤᠷᠤᠭᠰᠯᠤᠯᠠᠬᠤ ᠂ ᠲᠠᠩᠨᠠᠶ᠋ᠢᠰᠤᠯᠠᠬᠤ ᠵᠡᠷᠭᠡ ᠪᠡᠷ ᠬᠡᠯᠡᠬᠦ ᠶ᠋ᠢ ᠵᠥᠭᠡᠯᠡᠷᠡᠭᠦᠯᠬᠦ ᠭᠡᠨᠡ ᠃ ᠵᠢᠱ᠌ᠢᠶᠡᠯᠡᠪᠡᠯ ᠄ ᠪᠠᠷᠰ — ᠪᠠᠷᠢ ᠂ ᠬᠣᠯᠠ —ᠬᠣᠯᠢ᠂ ᠠᠮᠠ — ᠠᠮᠢ ᠂ ᠵᠠᠬᠠ — ᠵᠠᠬᠢ ᠂ ᠲᠠᠪᠤ — ᠲᠠᠪᠢ ᠭᠡᠬᠦ ᠮᠡᠲᠦ ᠃
ᠡᠮᠡ ᠦᠭᠡ ᠶ᠋ᠢᠨ ᠭᠡᠶ᠋ᠢᠭᠦᠯᠦᠭᠴᠢ ᠦᠰᠦᠭ ᠦᠳ ᠤᠭ ᠠ᠋ᠴᠠ ᠲᠠᠩᠨᠠᠶ᠋ᠢᠰᠢᠵᠦ ᠵᠥᠭᠡᠯᠡᠨ ᠬᠡᠯᠡᠭᠳᠡᠳᠡᠭ ᠲᠤᠯᠠ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠳᠦ ᠵᠥᠭᠡᠯᠡᠨ ᠦ ᠲᠡᠮᠳᠡᠭ ᠢ ᠵᠥᠭᠡᠯᠡᠷᠡᠭᠦᠯᠬᠦ ᠡᠭᠦᠷᠭᠡ ᠲᠡᠢ ᠬᠡᠷᠡᠭᠯᠡᠬᠦ ᠦᠭᠡᠢ ᠃
ᠵᠥᠭᠡᠯᠡᠷᠡᠭᠰᠡᠨ ᠳᠠᠩ ᠭᠡᠶ᠋ᠢᠭᠦᠯᠦᠭᠴᠢ ᠶ᠋ᠢᠨ ᠠᠷᠤ ᠳᠤ ᠵᠥᠭᠡᠯᠡᠨ ᠦ ᠲᠡᠮᠳᠡᠭ ᠶ᠋ᠢ ᠪᠢᠴᠢᠨᠡ ᠃ ᠬᠡᠷᠪᠡ ᠳᠠᠪᠬᠤᠷ ᠭᠡᠶ᠋ᠢᠭᠦᠯᠦᠭᠴᠢ ᠵᠥᠭᠡᠯᠡᠷᠡᠪᠡᠯ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ ᠠᠷᠤ ᠳᠤ ᠢ ᠪᠢᠴᠢᠨᠡ ᠃ ᠵᠢᠱ᠌ᠢᠶᠡᠯᠡᠪᠡᠯ ᠄ ᠮᠣᠷᠢ ᠂ ᠲᠠᠬᠢ ᠂ ᠬᠣᠨᠢ ᠂ ᠠᠷᠢᠬᠢ ᠂ ᠲᠠᠮᠠᠬᠢ ᠂ ᠪᠣᠯᠬᠢ ᠂ ᠰᠣᠯᠪᠢ ᠂ ᠲᠣᠷᠪᠢ ᠂ ᠠᠩᠬᠢ ᠭᠡᠬᠦ ᠮᠡᠲᠦ ᠃
Эр үгэнд орсон зарим гийгүүлэгчийг уг хэлэгдвэл зохих байраас нь урагшлуулах, тагнайшуулах зэргээр хэлэхийг зөөлрүүлэх гэнэ. Жишээлбэл: бар-барь, хол-холь, ам-амь, зах-захь, тав-тавь гэх мэт.
Эм үгийн гийгүүлэгч үсгүүд угаас тагнайшиж зөөлөн хэлэгддэг тул түүнд зөөлний тэмдгийг зөөлрүүлэх үүрэгтэй хэрэглэхгүй.
Зөөлөрсөн дан гийгүүлэгчийн ард зөөлний тэмдгийг бичнэ. Хэрэв давхар гийгүүлэгч зөөлөрвөл түүний ард “и” бичнэ. Жишээлбэл: морь, тахь, хонь, архи, тамхи, болхи, солби, дорви, анги гэх мэт.
ᠵᠥᠭᠡᠯᠡᠷᠡᠭᠰᠡᠨ ᠭᠡᠶ᠋ᠢᠭᠦᠯᠦᠭᠴᠢ ᠶ᠋ᠢ ᠲᠡᠮᠳᠡᠭᠯᠡᠬᠦ
ᠡᠷᠡ ᠦᠭᠡᠨ ᠳᠦ ᠤᠷᠤᠭᠰᠠ ᠵᠠᠷᠢᠮ ᠭᠡᠶ᠋ᠢᠭᠦᠯᠦᠭᠴᠢ ᠶ᠋ᠢ ᠤᠭ ᠬᠡᠯᠡᠭᠳᠡᠪᠡᠯ ᠵᠣᠬᠢᠬᠤ ᠪᠠᠶ᠋ᠢᠷᠢ ᠠ᠋ᠴᠠ ᠨᠢ ᠤᠷᠤᠭᠰᠯᠤᠯᠠᠬᠤ ᠂ ᠲᠠᠩᠨᠠᠶ᠋ᠢᠰᠤᠯᠠᠬᠤ ᠵᠡᠷᠭᠡ ᠪᠡᠷ ᠬᠡᠯᠡᠬᠦ ᠶ᠋ᠢ ᠵᠥᠭᠡᠯᠡᠷᠡᠭᠦᠯᠬᠦ ᠭᠡᠨᠡ ᠃ ᠵᠢᠱ᠌ᠢᠶᠡᠯᠡᠪᠡᠯ ᠄ ᠪᠠᠷᠰ — ᠪᠠᠷᠢ ᠂ ᠬᠣᠯᠠ —ᠬᠣᠯᠢ᠂ ᠠᠮᠠ — ᠠᠮᠢ ᠂ ᠵᠠᠬᠠ — ᠵᠠᠬᠢ ᠂ ᠲᠠᠪᠤ — ᠲᠠᠪᠢ ᠭᠡᠬᠦ ᠮᠡᠲᠦ ᠃
ᠡᠮᠡ ᠦᠭᠡ ᠶ᠋ᠢᠨ ᠭᠡᠶ᠋ᠢᠭᠦᠯᠦᠭᠴᠢ ᠦᠰᠦᠭ ᠦᠳ ᠤᠭ ᠠ᠋ᠴᠠ ᠲᠠᠩᠨᠠᠶ᠋ᠢᠰᠢᠵᠦ ᠵᠥᠭᠡᠯᠡᠨ ᠬᠡᠯᠡᠭᠳᠡᠳᠡᠭ ᠲᠤᠯᠠ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠳᠦ ᠵᠥᠭᠡᠯᠡᠨ ᠦ ᠲᠡᠮᠳᠡᠭ ᠢ ᠵᠥᠭᠡᠯᠡᠷᠡᠭᠦᠯᠬᠦ ᠡᠭᠦᠷᠭᠡ ᠲᠡᠢ ᠬᠡᠷᠡᠭᠯᠡᠬᠦ ᠦᠭᠡᠢ ᠃
ᠵᠥᠭᠡᠯᠡᠷᠡᠭᠰᠡᠨ ᠳᠠᠩ ᠭᠡᠶ᠋ᠢᠭᠦᠯᠦᠭᠴᠢ ᠶ᠋ᠢᠨ ᠠᠷᠤ ᠳᠤ ᠵᠥᠭᠡᠯᠡᠨ ᠦ ᠲᠡᠮᠳᠡᠭ ᠶ᠋ᠢ ᠪᠢᠴᠢᠨᠡ ᠃ ᠬᠡᠷᠪᠡ ᠳᠠᠪᠬᠤᠷ ᠭᠡᠶ᠋ᠢᠭᠦᠯᠦᠭᠴᠢ ᠵᠥᠭᠡᠯᠡᠷᠡᠪᠡᠯ ᠲᠡᠭᠦᠨ ᠦ ᠠᠷᠤ ᠳᠤ ᠢ ᠪᠢᠴᠢᠨᠡ ᠃ ᠵᠢᠱ᠌ᠢᠶᠡᠯᠡᠪᠡᠯ ᠄ ᠮᠣᠷᠢ ᠂ ᠲᠠᠬᠢ ᠂ ᠬᠣᠨᠢ ᠂ ᠠᠷᠢᠬᠢ ᠂ ᠲᠠᠮᠠᠬᠢ ᠂ ᠪᠣᠯᠬᠢ ᠂ ᠰᠣᠯᠪᠢ ᠂ ᠲᠣᠷᠪᠢ ᠂ ᠠᠩᠬᠢ ᠭᠡᠬᠦ ᠮᠡᠲᠦ ᠃
Амбалгай Хаан
Хамаг Монгол Улсын хоёрдугаар хаан.Хабул хааны угсааны Сэнгүн билгийн хүү.1150-иад оны сүүл үе хүртэл улсаа удирдсан.Амбагай Хамаг Монголын төрийн зохион байгулалтанд өөрчлөлт оруулж,тайш хэмээх хааны дараа орох эрхмэдэлтнийг буй болгожээ.Тайш нь цэргийн хэргийг голлон мэддэг байв.
Амбагай хааныг охиноо бэр болгож өгөхөөр очиход нь Татар аймгийнхан барьж,Алтан Улсад хүргүүлсэн бөгөөд Алтан Улсын хаан Амбагай хааныг,модон илжгэнд хадаж цаазалжээ.
ᠠᠮᠪᠠᠭᠠᠢ ᠬᠠᠭᠠᠨ
ᠬᠠᠮᠤᠭ ᠮᠣᠩᠭᠣᠯ ᠤᠯᠤᠰ ᠤᠨ ᠬᠣᠶᠠᠳᠤᠭᠠᠷ ᠬᠠᠭᠠᠨ ᠃
ᠬᠠᠪᠤᠯ ᠬᠠᠭᠠᠨ ᠤ ᠤᠭᠰᠠᠭᠠᠨ ᠤ ᠰᠡᠩᠭᠦᠨ ᠪᠢᠯᠭᠡ ᠶ᠋ᠢᠨ ᠬᠦᠦ ᠃
1150- ᠊ᠭᠠᠳ ᠤᠨ ᠤ ᠰᠡᠭᠦᠯ ᠦᠨ ᠦᠶᠡ ᠬᠦᠷᠲᠡᠯᠡ ᠤᠯᠤᠰ ᠢᠶ᠋ᠠᠨ ᠤᠳᠤᠷᠢᠳᠤᠭᠰᠠᠨ ᠃
ᠠᠮᠪᠠᠭᠠᠢ ᠬᠠᠮᠤᠭ ᠮᠣᠩᠭᠣᠯ ᠤᠨ ᠲᠥᠷᠥ ᠶ᠋ᠢᠨ ᠵᠣᠬᠢᠶᠠᠨ ᠪᠠᠶ᠋ᠢᠭᠣᠯᠣᠯᠲᠠ ᠳᠤ ᠥᠭᠡᠷᠡᠴᠢᠯᠡᠯᠲᠡ ᠣᠷᠣᠭᠤᠯᠵᠤ ᠂ 《 ᠲᠠᠶ᠋ᠢᠰᠢ 》 ᠬᠡᠮᠡᠬᠦ ᠬᠠᠭᠠᠨ ᠤ ᠳᠠᠷᠠᠭᠠ ᠣᠷᠣᠬᠤ ᠡᠷᠬᠡ ᠮᠡᠳᠡᠯᠲᠡ ᠶ᠋ᠢ ᠪᠤᠢ ᠪᠣᠯᠭᠠᠵᠠᠢ ᠃ᠲᠠᠶ᠋ᠢᠰᠢ ᠨᠢ ᠴᠡᠷᠢᠭ ᠦᠨ ᠬᠡᠷᠡᠭ ᠢ ᠭᠣᠣᠯᠯᠠᠨ ᠮᠡᠳᠡᠳᠡᠭ ᠪᠠᠶ᠋ᠢᠪᠠ ᠃ ᠠᠮᠪᠠᠭᠠᠢ ᠬᠠᠭᠠᠨ ᠤ ᠥᠬᠢᠨ ᠢᠶ᠋ᠡᠨ ᠪᠡᠷᠢ ᠪᠣᠯᠭᠠᠵᠤ ᠥᠭᠬᠦ ᠪᠡᠷ ᠣᠴᠢᠬᠤ ᠳᠤ ᠨᠢ ᠲᠠᠲ᠋ᠠᠷ ᠠᠶ᠋ᠢᠮᠠᠭ ᠤᠨ ᠬᠢᠨ ᠪᠠᠷᠢᠵᠤ ᠠᠯᠲᠠᠨ ᠤᠯᠤᠰ ᠲᠤ ᠬᠥᠷᠭᠡᠭᠥᠯᠣᠬ᠋᠊ᠰᠠᠨ ᠪᠥᠭᠡᠳ ᠠᠯᠲᠠᠨ ᠤᠯᠤᠰ ᠤᠨ ᠬᠠᠭᠠᠨ ᠠᠮᠪᠠᠭᠠᠢ ᠬᠠᠭᠠᠨ ᠢ ᠮᠣᠳᠣᠨ ᠡᠯᠵᠢᠭᠡᠨ ᠳᠦ ᠬᠠᠳᠠᠵᠤ ᠴᠠᠭᠠᠵᠠᠯᠠᠵᠠᠢ ᠃
Хамаг Монгол Улсын хоёрдугаар хаан.Хабул хааны угсааны Сэнгүн билгийн хүү.1150-иад оны сүүл үе хүртэл улсаа удирдсан.Амбагай Хамаг Монголын төрийн зохион байгулалтанд өөрчлөлт оруулж,тайш хэмээх хааны дараа орох эрхмэдэлтнийг буй болгожээ.Тайш нь цэргийн хэргийг голлон мэддэг байв.
Амбагай хааныг охиноо бэр болгож өгөхөөр очиход нь Татар аймгийнхан барьж,Алтан Улсад хүргүүлсэн бөгөөд Алтан Улсын хаан Амбагай хааныг,модон илжгэнд хадаж цаазалжээ.
ᠠᠮᠪᠠᠭᠠᠢ ᠬᠠᠭᠠᠨ
ᠬᠠᠮᠤᠭ ᠮᠣᠩᠭᠣᠯ ᠤᠯᠤᠰ ᠤᠨ ᠬᠣᠶᠠᠳᠤᠭᠠᠷ ᠬᠠᠭᠠᠨ ᠃
ᠬᠠᠪᠤᠯ ᠬᠠᠭᠠᠨ ᠤ ᠤᠭᠰᠠᠭᠠᠨ ᠤ ᠰᠡᠩᠭᠦᠨ ᠪᠢᠯᠭᠡ ᠶ᠋ᠢᠨ ᠬᠦᠦ ᠃
1150- ᠊ᠭᠠᠳ ᠤᠨ ᠤ ᠰᠡᠭᠦᠯ ᠦᠨ ᠦᠶᠡ ᠬᠦᠷᠲᠡᠯᠡ ᠤᠯᠤᠰ ᠢᠶ᠋ᠠᠨ ᠤᠳᠤᠷᠢᠳᠤᠭᠰᠠᠨ ᠃
ᠠᠮᠪᠠᠭᠠᠢ ᠬᠠᠮᠤᠭ ᠮᠣᠩᠭᠣᠯ ᠤᠨ ᠲᠥᠷᠥ ᠶ᠋ᠢᠨ ᠵᠣᠬᠢᠶᠠᠨ ᠪᠠᠶ᠋ᠢᠭᠣᠯᠣᠯᠲᠠ ᠳᠤ ᠥᠭᠡᠷᠡᠴᠢᠯᠡᠯᠲᠡ ᠣᠷᠣᠭᠤᠯᠵᠤ ᠂ 《 ᠲᠠᠶ᠋ᠢᠰᠢ 》 ᠬᠡᠮᠡᠬᠦ ᠬᠠᠭᠠᠨ ᠤ ᠳᠠᠷᠠᠭᠠ ᠣᠷᠣᠬᠤ ᠡᠷᠬᠡ ᠮᠡᠳᠡᠯᠲᠡ ᠶ᠋ᠢ ᠪᠤᠢ ᠪᠣᠯᠭᠠᠵᠠᠢ ᠃ᠲᠠᠶ᠋ᠢᠰᠢ ᠨᠢ ᠴᠡᠷᠢᠭ ᠦᠨ ᠬᠡᠷᠡᠭ ᠢ ᠭᠣᠣᠯᠯᠠᠨ ᠮᠡᠳᠡᠳᠡᠭ ᠪᠠᠶ᠋ᠢᠪᠠ ᠃ ᠠᠮᠪᠠᠭᠠᠢ ᠬᠠᠭᠠᠨ ᠤ ᠥᠬᠢᠨ ᠢᠶ᠋ᠡᠨ ᠪᠡᠷᠢ ᠪᠣᠯᠭᠠᠵᠤ ᠥᠭᠬᠦ ᠪᠡᠷ ᠣᠴᠢᠬᠤ ᠳᠤ ᠨᠢ ᠲᠠᠲ᠋ᠠᠷ ᠠᠶ᠋ᠢᠮᠠᠭ ᠤᠨ ᠬᠢᠨ ᠪᠠᠷᠢᠵᠤ ᠠᠯᠲᠠᠨ ᠤᠯᠤᠰ ᠲᠤ ᠬᠥᠷᠭᠡᠭᠥᠯᠣᠬ᠋᠊ᠰᠠᠨ ᠪᠥᠭᠡᠳ ᠠᠯᠲᠠᠨ ᠤᠯᠤᠰ ᠤᠨ ᠬᠠᠭᠠᠨ ᠠᠮᠪᠠᠭᠠᠢ ᠬᠠᠭᠠᠨ ᠢ ᠮᠣᠳᠣᠨ ᠡᠯᠵᠢᠭᠡᠨ ᠳᠦ ᠬᠠᠳᠠᠵᠤ ᠴᠠᠭᠠᠵᠠᠯᠠᠵᠠᠢ ᠃
Гээсэн эгшиг сэргээхгүй
Нэг үгэнд хэд хэдэн залгавар залгахдаа нэгэнт гээж бичсэн эгшгийг сэргээж бичихгүй. Жишээлбэл: бутар-бутрал –бутралаар, нөхөд-нөхдөд –нөхдөдөө, бэх-бэхэж –бэхэжтүгэй –бэхжих-бэхжихэд гэх мэт.
ᠭᠡᠭᠡᠭᠰᠡᠨ ᠡᠭᠡᠰᠢᠭ ᠰᠡᠷᠭᠦᠬᠦ ᠦᠭᠡᠢ
ᠨᠡᠷᠡ ᠦᠭᠡᠨ ᠳᠦ ᠬᠡᠳᠦ ᠬᠡᠳᠦᠨ ᠵᠠᠯᠭᠠᠪᠤᠷᠢ ᠵᠠᠯᠠᠭᠠᠬᠤ ᠳᠤ ᠨᠢᠭᠡᠨᠲᠡ ᠭᠡᠭᠡᠵᠦ ᠪᠢᠴᠢᠭᠰᠡᠨ ᠡᠭᠡᠰᠢᠭ ᠢ ᠰᠡᠷᠭᠦᠭᠡᠵᠦ ᠪᠢᠴᠢᠬᠦ ᠦᠭᠡᠢ ᠃ ᠵᠢᠱ᠌ᠢᠶᠡᠯᠡᠪᠡᠯ ᠄ ᠪᠤᠲᠠᠷᠠ — ᠪᠤᠲᠠᠷᠠᠯ — ᠪᠤᠲᠠᠷᠠᠯᠠ ᠪᠠᠷ ᠂ ᠨᠥᠬᠥᠳ — ᠨᠥᠬᠥᠳ ᠲᠦ — ᠨᠥᠬᠥᠳ ᠲᠤ᠌ ᠪᠠᠨ ᠂ ᠪᠡᠬᠢ — ᠪᠠᠬᠢᠵᠤ — ᠪᠡᠬᠢᠵᠢᠲᠦᠭᠡᠢ — ᠪᠡᠬᠢᠵᠢᠬᠦ — ᠪᠡᠬᠢᠵᠢᠬᠦ ᠳᠦ ᠭᠡᠬᠦ ᠮᠡᠲᠦ ᠃
Нэг үгэнд хэд хэдэн залгавар залгахдаа нэгэнт гээж бичсэн эгшгийг сэргээж бичихгүй. Жишээлбэл: бутар-бутрал –бутралаар, нөхөд-нөхдөд –нөхдөдөө, бэх-бэхэж –бэхэжтүгэй –бэхжих-бэхжихэд гэх мэт.
ᠭᠡᠭᠡᠭᠰᠡᠨ ᠡᠭᠡᠰᠢᠭ ᠰᠡᠷᠭᠦᠬᠦ ᠦᠭᠡᠢ
ᠨᠡᠷᠡ ᠦᠭᠡᠨ ᠳᠦ ᠬᠡᠳᠦ ᠬᠡᠳᠦᠨ ᠵᠠᠯᠭᠠᠪᠤᠷᠢ ᠵᠠᠯᠠᠭᠠᠬᠤ ᠳᠤ ᠨᠢᠭᠡᠨᠲᠡ ᠭᠡᠭᠡᠵᠦ ᠪᠢᠴᠢᠭᠰᠡᠨ ᠡᠭᠡᠰᠢᠭ ᠢ ᠰᠡᠷᠭᠦᠭᠡᠵᠦ ᠪᠢᠴᠢᠬᠦ ᠦᠭᠡᠢ ᠃ ᠵᠢᠱ᠌ᠢᠶᠡᠯᠡᠪᠡᠯ ᠄ ᠪᠤᠲᠠᠷᠠ — ᠪᠤᠲᠠᠷᠠᠯ — ᠪᠤᠲᠠᠷᠠᠯᠠ ᠪᠠᠷ ᠂ ᠨᠥᠬᠥᠳ — ᠨᠥᠬᠥᠳ ᠲᠦ — ᠨᠥᠬᠥᠳ ᠲᠤ᠌ ᠪᠠᠨ ᠂ ᠪᠡᠬᠢ — ᠪᠠᠬᠢᠵᠤ — ᠪᠡᠬᠢᠵᠢᠲᠦᠭᠡᠢ — ᠪᠡᠬᠢᠵᠢᠬᠦ — ᠪᠡᠬᠢᠵᠢᠬᠦ ᠳᠦ ᠭᠡᠬᠦ ᠮᠡᠲᠦ ᠃
✋热门推荐