Thờ cúng tổ tiên vừa là sinh hoạt tâm linh thiết yếu vừa là văn hoá của người Việt.
Những năm đầu thế kỷ XX, theo xu hướng Duy Tân, nhất là phong trào Ðông Kinh Nghĩa Thục, nhiều người đã đả phá không chỉ một vài nội dung rườm rà trong việc thờ cúng mà còn coi đạo gia tiên là hủ bại cần phải phá bỏ để cho cá nhân được tự do. Những người bị ảnh hưởng của trào lưu lãng mạn Pháp thì thù ghét gia đình vì cho đó là mối rằng buộc tự do cá nhân. Một số ôn hoà thì cho rằng sự cúng cấp là để tỏ lòng thành kính, chứ không phải để phụng dưỡng tổ tiên nên chỉ có lòng là đủ mà bỏ qua việc ‘cái lòng vô hình’ phải tỏ bày ra sao trong thế giới hữu hình để có sự chiêu cảm.
Khi Thiên chúa giáo mới du nhập, thời gian dài việc thờ cúng tổ tiên bị Tòa thánh Vatican cấm triệt để ở các nước Đông Á như Việt Nam, Trung Quốc, Philippine, Nhật Bản. Về mặt đạo đức, Mười điều răn của Thiên Chúa không mâu thuẫn với việc thờ cúng tổ tiên, sau răn dạy thờ phụng Thiên Chúa là “thảo kính cha mẹ”, nhưng do cách nhìn hạn chế từ phía Giáo hội cho rằng nghi lễ thờ cúng tổ tiên không khác gì thờ Thần nên bị cấm. Giáo hoàng Clemente XI, năm 1704 đã buộc các giám mục, linh mục phải tuân theo Toà thánh trong việc bác bỏ thờ cúng tổ tiên, không chấp nhận bất kể sự khiếu nại nào. Giáo hoàng Clemente XI ban hành Tông chiếu Exilladie và Sắc lệnh Nam Kinh phạt vạ tuyệt thông những người không tuân phục. Năm 1742, Giáo hoàng Benedicto XIV ban hành Bulle Ex Quo Singular cấm người châu Á không được thờ cúng tổ tiên đã làm cho các tín hữu Trung Hoa bất mãn bỏ đạo gần hết. Nhưng tới năm 1939 Giáo hoàng Piô XII bác bỏ Exilladie 1715 và Ex Quo 1742 đồng thời ra sắc lệnh Summi Portificantus công nhận những nghi lễ thờ cúng tổ tiên không phải là những nghi lễ đích danh Thiên Chúa giáo mà là biểu thị lòng sùng kính chính đáng đối với những bậc tài đức cũng như lòng hiếu thảo đối với người quá cố. Việc thờ cúng tổ tiên được tái khẳng định trong Công đồng Vatican II, tất cả những ai thuộc về Chúa Kitô đều họp thành một giáo hội duy nhất và liên kết với nhau trong Ngài, bởi vậy, sự hiệp nhất giữa người dương thế với các anh em đã yên nghỉ trong bình an Chúa Kitô không hề bị gián đoạn, thờ cúng tổ tiên được thực hiện trong cộng đồng Công giáo ở Đông Á.
Một thời, bạo lực chuyên chính vô sản phá hoại việc thờ cúng gia tiên tới nỗi nhiều gia đình không dám lập ban thờ trong nhà. Nhưng rồi những cái cực đoan, vô văn hoá đều rệu rã.
Tết đến nơi rồi, các bạn nên chuẩn bị nước thơm để lau dọn ban thờ; để ý xem ban thờ có gì cần chỉnh trang, ví dụ mặt nguyệt bát hương bị lệch, thì lên kế hoạch để tới 22-23 Chạp tiến hành; sớ cũng cần viết sẵn bởi càng gần tết càng cập rập. Khi lau dọn thì tránh di chuyển bát hương, đừng tỉa sạch hết chân hương, cũng đừng dốc bát hương để bỏ tro. Lễ vật hiến cúng cần lên danh mục để tránh thiếu sót hoặc lãng phí. Chúng ta thờ cúng tổ tiên từ năng lượng của tâm, nhưng tâm được hiển lộ qua sự lễ.
Nguyễn Vân Thuỷ Trong nhà có một số thứ không nên di chuyển như: bát nhang, giường bởi làm mất đi sự cân bằng tĩnh.
Bát nhang được coi là biểu tượng hạ trần của chư thần minh và linh gia, ban thờ là linh hoả, bởi vậy cả bát nhang và ban thờ đều cần được thanh tịnh thì mới linh ứng.
Trong trường hợp chuyển nhà hoặc tu sửa tô trát, cần xin phép Các Ngài.
Thắp hương xin phép Các Ngài cho bao sái. Rửa tay sạch sẽ, rút bớt một số chân nhang ra khỏi lư hương nhưng không rút hết sạch, chân nhang đó sẽ đem hoá. Dùng thìa sạch, múc bớt tro. Dùng khăn sạch tẩm rượu và tinh dầu thơm lau bát nhang nhẹ nhàng. Lau đôn hoặc tam sơn nhị sơn.
Những năm đầu thế kỷ XX, theo xu hướng Duy Tân, nhất là phong trào Ðông Kinh Nghĩa Thục, nhiều người đã đả phá không chỉ một vài nội dung rườm rà trong việc thờ cúng mà còn coi đạo gia tiên là hủ bại cần phải phá bỏ để cho cá nhân được tự do. Những người bị ảnh hưởng của trào lưu lãng mạn Pháp thì thù ghét gia đình vì cho đó là mối rằng buộc tự do cá nhân. Một số ôn hoà thì cho rằng sự cúng cấp là để tỏ lòng thành kính, chứ không phải để phụng dưỡng tổ tiên nên chỉ có lòng là đủ mà bỏ qua việc ‘cái lòng vô hình’ phải tỏ bày ra sao trong thế giới hữu hình để có sự chiêu cảm.
Khi Thiên chúa giáo mới du nhập, thời gian dài việc thờ cúng tổ tiên bị Tòa thánh Vatican cấm triệt để ở các nước Đông Á như Việt Nam, Trung Quốc, Philippine, Nhật Bản. Về mặt đạo đức, Mười điều răn của Thiên Chúa không mâu thuẫn với việc thờ cúng tổ tiên, sau răn dạy thờ phụng Thiên Chúa là “thảo kính cha mẹ”, nhưng do cách nhìn hạn chế từ phía Giáo hội cho rằng nghi lễ thờ cúng tổ tiên không khác gì thờ Thần nên bị cấm. Giáo hoàng Clemente XI, năm 1704 đã buộc các giám mục, linh mục phải tuân theo Toà thánh trong việc bác bỏ thờ cúng tổ tiên, không chấp nhận bất kể sự khiếu nại nào. Giáo hoàng Clemente XI ban hành Tông chiếu Exilladie và Sắc lệnh Nam Kinh phạt vạ tuyệt thông những người không tuân phục. Năm 1742, Giáo hoàng Benedicto XIV ban hành Bulle Ex Quo Singular cấm người châu Á không được thờ cúng tổ tiên đã làm cho các tín hữu Trung Hoa bất mãn bỏ đạo gần hết. Nhưng tới năm 1939 Giáo hoàng Piô XII bác bỏ Exilladie 1715 và Ex Quo 1742 đồng thời ra sắc lệnh Summi Portificantus công nhận những nghi lễ thờ cúng tổ tiên không phải là những nghi lễ đích danh Thiên Chúa giáo mà là biểu thị lòng sùng kính chính đáng đối với những bậc tài đức cũng như lòng hiếu thảo đối với người quá cố. Việc thờ cúng tổ tiên được tái khẳng định trong Công đồng Vatican II, tất cả những ai thuộc về Chúa Kitô đều họp thành một giáo hội duy nhất và liên kết với nhau trong Ngài, bởi vậy, sự hiệp nhất giữa người dương thế với các anh em đã yên nghỉ trong bình an Chúa Kitô không hề bị gián đoạn, thờ cúng tổ tiên được thực hiện trong cộng đồng Công giáo ở Đông Á.
Một thời, bạo lực chuyên chính vô sản phá hoại việc thờ cúng gia tiên tới nỗi nhiều gia đình không dám lập ban thờ trong nhà. Nhưng rồi những cái cực đoan, vô văn hoá đều rệu rã.
Tết đến nơi rồi, các bạn nên chuẩn bị nước thơm để lau dọn ban thờ; để ý xem ban thờ có gì cần chỉnh trang, ví dụ mặt nguyệt bát hương bị lệch, thì lên kế hoạch để tới 22-23 Chạp tiến hành; sớ cũng cần viết sẵn bởi càng gần tết càng cập rập. Khi lau dọn thì tránh di chuyển bát hương, đừng tỉa sạch hết chân hương, cũng đừng dốc bát hương để bỏ tro. Lễ vật hiến cúng cần lên danh mục để tránh thiếu sót hoặc lãng phí. Chúng ta thờ cúng tổ tiên từ năng lượng của tâm, nhưng tâm được hiển lộ qua sự lễ.
Nguyễn Vân Thuỷ Trong nhà có một số thứ không nên di chuyển như: bát nhang, giường bởi làm mất đi sự cân bằng tĩnh.
Bát nhang được coi là biểu tượng hạ trần của chư thần minh và linh gia, ban thờ là linh hoả, bởi vậy cả bát nhang và ban thờ đều cần được thanh tịnh thì mới linh ứng.
Trong trường hợp chuyển nhà hoặc tu sửa tô trát, cần xin phép Các Ngài.
Thắp hương xin phép Các Ngài cho bao sái. Rửa tay sạch sẽ, rút bớt một số chân nhang ra khỏi lư hương nhưng không rút hết sạch, chân nhang đó sẽ đem hoá. Dùng thìa sạch, múc bớt tro. Dùng khăn sạch tẩm rượu và tinh dầu thơm lau bát nhang nhẹ nhàng. Lau đôn hoặc tam sơn nhị sơn.
LỄ.
Con người là sinh vật sống cộng đồng chứ không đơn độc hoang dã, qua quá trình tiến hoá bầy, nhân loại tự thấy cần có các cách thức, các giới hạn trong giao tiếp, đối xử để mọi người được cảm thấy dễ chịu, được tôn trọng, được vui với nhau trong nhà và bên ngoài, giữa giống dân này với giống dân khác, các cách thức giới hạn đó gọi là lễ.
Lễ phải được giáo dục từ nhỏ, bắt đầu từ lễ phép, lễ nghĩa rồi tới lễ nghi, lễ bái để nó không chỉ ở hành vi bên ngoài của Thân mà trở thành nội hàm của Tâm.
Trong nhà ân cần, lễ độ với nhau thế nào, ra đường cũng như vậy, việc hướng dẫn trẻ em lễ phép với người lớn chỉ là bước khởi đầu ở trong nhà chứ không phải là mục đích, mục đích là có lễ ở trong tâm. Giáo dục lễ từ nhỏ còn giúp chúng sinh giữ được khẩu nghiệp thanh tịnh. Thân nghiệp không tà dâm.
Để trẻ em học được điều này thì chính người lớn trong nhà phải làm gương trước, đứa trẻ lớn lên thấy ông bà cha mẹ lịch sự với nhau, với hàng xóm… thì sẽ tự cảm nhận sự dễ chịu và noi theo.
Có một số mẫu ngôn ngữ cần hướng dẫn cho trẻ để chào lúc gặp mặt, chào lúc chia tay, cảm ơn, xin lỗi, mời cơm, chúc ngủ ngon, nói có đại từ, chúc lành, hỏi thăm, chia buồn… cũng như có một số động tác cần dạy trẻ như: đứng thẳng không vặn vẹo, nhìn vào mắt người đối diện, nói chậm rãi rõ ý của mình, kiên nhẫn nghe người khác nói hết câu, không nói leo, không la hét, ăn uống không phát ra tiếng động, không ợ to, không làm làm vung vãi thức ăn, không đút tay túi quần, không rung đùi, không vê áo, khi tiếp xúc không vung vảy tay chân động chạm vào người khác.
Một người được giáo dục tốt, hiểu sự lễ sẽ không vô lễ với những người bất lịch sự, không vô lễ với người giúp việc trong nhà mình, không vô lễ với người nghèo khó, không vô lễ với chó mèo… bởi lễ đã trưởng thành trong tâm. Với sự trưởng thành này, họ hiểu được sự lễ với Trời chứ không như những kẻ vô lễ đem tài vật hối lộ thánh thần cầu xin này nọ.
Gia đình tôi có bộ quy tắc mấy trăm trang về lễ phép, tôi đã trích đoạn giới thiệu 50 phép giao tiếp ăn cùng với bức tranh lụa "Bữa cơm ngày mùa thắng lợi" của danh hoạ Nguyễn Phan Chánh, rất nhiều báo đăng lại nhưng không ghi nguồn bài và nguồn tranh, thậm chí sửa đổi thành "Luật ăn cơm", đó cũng là bởi không hiểu sự lễ.
_____
Sơn mài của hoạ sỹ Đỗ Thị Kim Đoan.
Con người là sinh vật sống cộng đồng chứ không đơn độc hoang dã, qua quá trình tiến hoá bầy, nhân loại tự thấy cần có các cách thức, các giới hạn trong giao tiếp, đối xử để mọi người được cảm thấy dễ chịu, được tôn trọng, được vui với nhau trong nhà và bên ngoài, giữa giống dân này với giống dân khác, các cách thức giới hạn đó gọi là lễ.
Lễ phải được giáo dục từ nhỏ, bắt đầu từ lễ phép, lễ nghĩa rồi tới lễ nghi, lễ bái để nó không chỉ ở hành vi bên ngoài của Thân mà trở thành nội hàm của Tâm.
Trong nhà ân cần, lễ độ với nhau thế nào, ra đường cũng như vậy, việc hướng dẫn trẻ em lễ phép với người lớn chỉ là bước khởi đầu ở trong nhà chứ không phải là mục đích, mục đích là có lễ ở trong tâm. Giáo dục lễ từ nhỏ còn giúp chúng sinh giữ được khẩu nghiệp thanh tịnh. Thân nghiệp không tà dâm.
Để trẻ em học được điều này thì chính người lớn trong nhà phải làm gương trước, đứa trẻ lớn lên thấy ông bà cha mẹ lịch sự với nhau, với hàng xóm… thì sẽ tự cảm nhận sự dễ chịu và noi theo.
Có một số mẫu ngôn ngữ cần hướng dẫn cho trẻ để chào lúc gặp mặt, chào lúc chia tay, cảm ơn, xin lỗi, mời cơm, chúc ngủ ngon, nói có đại từ, chúc lành, hỏi thăm, chia buồn… cũng như có một số động tác cần dạy trẻ như: đứng thẳng không vặn vẹo, nhìn vào mắt người đối diện, nói chậm rãi rõ ý của mình, kiên nhẫn nghe người khác nói hết câu, không nói leo, không la hét, ăn uống không phát ra tiếng động, không ợ to, không làm làm vung vãi thức ăn, không đút tay túi quần, không rung đùi, không vê áo, khi tiếp xúc không vung vảy tay chân động chạm vào người khác.
Một người được giáo dục tốt, hiểu sự lễ sẽ không vô lễ với những người bất lịch sự, không vô lễ với người giúp việc trong nhà mình, không vô lễ với người nghèo khó, không vô lễ với chó mèo… bởi lễ đã trưởng thành trong tâm. Với sự trưởng thành này, họ hiểu được sự lễ với Trời chứ không như những kẻ vô lễ đem tài vật hối lộ thánh thần cầu xin này nọ.
Gia đình tôi có bộ quy tắc mấy trăm trang về lễ phép, tôi đã trích đoạn giới thiệu 50 phép giao tiếp ăn cùng với bức tranh lụa "Bữa cơm ngày mùa thắng lợi" của danh hoạ Nguyễn Phan Chánh, rất nhiều báo đăng lại nhưng không ghi nguồn bài và nguồn tranh, thậm chí sửa đổi thành "Luật ăn cơm", đó cũng là bởi không hiểu sự lễ.
_____
Sơn mài của hoạ sỹ Đỗ Thị Kim Đoan.
Pablo Picasso [1881-1973] oil on canvas “Woman Ironing” 1904. Khổ 116.2 x73 cm. Solomon R. Guggenheim Museum, New York.
Người đàn bà thợ là cúi người đè nặng trên bàn là tỏa ra sự mệt mỏi sâu sắc, đôi mắt thâm quầng vô hồn. Pablo Picasso vẽ bức tranh này ở Paris, thời điểm 1904, ông vẫn là một nghệ sĩ vô danh sống trong cảnh nghèo khó, thời kỳ này người ta gọi là “thời kỳ màu xanh lam” những màu sắc ảm đạm thể hiện cảm giác u sầu. Bức hoạ này xuất hiện trước khi trường phái Lập thể ra đời, ở đây, Picasso không mô tả thế giới theo chủ nghĩa tự nhiên mà phóng đại kéo dài cơ thể và vai của người thợ giặt tạo ra một hiệu ứng đặc biệt. Trong các bức hoạ của Picasso tôi rất thích bức này.
Người đàn bà thợ là cúi người đè nặng trên bàn là tỏa ra sự mệt mỏi sâu sắc, đôi mắt thâm quầng vô hồn. Pablo Picasso vẽ bức tranh này ở Paris, thời điểm 1904, ông vẫn là một nghệ sĩ vô danh sống trong cảnh nghèo khó, thời kỳ này người ta gọi là “thời kỳ màu xanh lam” những màu sắc ảm đạm thể hiện cảm giác u sầu. Bức hoạ này xuất hiện trước khi trường phái Lập thể ra đời, ở đây, Picasso không mô tả thế giới theo chủ nghĩa tự nhiên mà phóng đại kéo dài cơ thể và vai của người thợ giặt tạo ra một hiệu ứng đặc biệt. Trong các bức hoạ của Picasso tôi rất thích bức này.
✋热门推荐