༄༅།།རྗེ་ཙོང་ཁ་བའི་གསོལ་འདེབས་ཤར་གངས་རི་མ། 
【聖宗喀巴大師贊 · 東方雪山頌】

༄༅།།ཤར་གངས་རི་དཀར་པོའི་རྩེ་མོ་ན།།
東  方  潔  白  雪  山  頂  上
སྤྲིན་དཀར་པོ་གནམ་ལ་སྙེགས་འདྲ་བ།།
白  雲  悠  悠  升  騰  太  虛
དེ་མཐོང་བའི་མོད་ལ་བླ་མ་དྲན།།
見  彼  瞬  息  心  念  吾  師
དྲིན་བསམས་ཤིང་བསམས་ཤིང་དད་པ་སྐྱེ།།
每  念  師  恩  易  生  敬  信

སྤྲིན་དཀར་པོ་ལྡིང་བའི་ཤར་ཕྱོགས་ན།།
於  白  雲  繚  繞  之  東  方
འབྲོག་དགེ་ལྡན་རྣམ་པར་རྒྱལ་བ་དེར།།
甘  丹  殊  勝  法  王  蘭  若
མཚན་བརྗོད་པར་དཀའ་བའི་དྲིན་པོ་ཆེ།།
譽  隆  恩  洪  諱  稱  其  名
ཕ་བློ་བཟང་གྲགས་པ་ཡབ་སྲས་བཞུགས།།
洛  桑  紮  巴  師  徒  同  住

ལམ་རིམ་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་སོགས།།
二  次  第  道  瑜  伽  等  等
ཆོས་ཟབ་ལ་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པར་གསུངས།།
甚  深  教  法  廣  為  宣  說
བོད་ཁ་བ་ཅན་གྱི་སྐལ་ལྡན་ལ།།
雪  域  藏  地  具  善  緣  者
མགོན་ཁྱོད་ཀྱི་བཀའ་དྲིན་བསམ་མི་ཁྱབ།།
怙  主  恩  德  不  可  思  議

སྒོས་སྙོམས་ལས་འཛིན་པའི་དགེ་འདུན་གྲུབ།།
卑  劣  愚  昧  之  根  敦  珠
བློ་ཅུང་ཆོས་ལ་ཕྱོགས་པ་འདི།།
此  心  今  稍  入  法  趣  者
རྗེ་ཡབ་སྲས་རྣམས་ཀྱི་བཀའ་དྲིན་ཡིན།།
乃  聖  師  徒  諸  之  深  恩
དྲིན་ཆེན་བར་ངེས་སོ་ཡབ་སྲས་རྣམས།།
恩  德  深  兮  摯  誠  感  泣

དུས་འདི་ནས་བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོའི་བར།།
從  今  乃  至  成  菩  提  間
རྗེ་ཡབ་སྲས་ཁྱེད་རྣམས་མ་གཏོགས་པར།།
唯  依  師  徒  汝  眾  聖  賢
སྐྱབས་རེ་ས་གཞན་དུ་མི་འཚོལ་བས།།
除  此  以  外  別  無  皈  處
ཐུགས་བརྩེ་བའི་ལྕགས་ཀྱུས་དྲང་དུ་གསོལ།།
慈  悲  心  鉤  祈  願  攝  受

དྲིན་ཇི་བཞིན་འཁུར་བར་མ་ནུས་ཀྱང༌།།
恩  德  眾  望  未  能  肩  負
སེམས་ཆགས་སྡང་དབང་དུ་མ་སོང་བར།།
心  亦  未  著  於  諸  貪  染
མགོན་ཁྱོད་ཀྱི་བསྟན་པ་འཛིན་པ་ལ།།
為  持  怙  主  汝  之  聖  教
དུས་ནམ་ཡང་བརྩོན་པ་འགྱིད་པར་སྨོན།།
願  恒  精  進  一  切  時  中
ལར་ད་ལྟ་གངས་རིའི་ཁྲོད་འདི་ན།།
曾  妄  自  視  雪  域  之  中
རང་བསྟན་པ་འཛིན་པར་མཁས་ལེན་ཞིང༌།།
唯  己  當  是  護  教  承  人
གཞན་བསྟན་འཛིན་དགྲ་བོའི་དྭངས་མར་འཛིན།།
於  他  皆  作  障  敵  以  對
ཚུལ་འདི་ལ་སྐྱོ་བ་གཏིང་ནས་སྐྱེས།།
此  今  悲  妻  心  生  憂  疚

གཞན་ཕུང་བར་འདོད་པའི་ཀུན་སློང་དང༌།།
凡  所  動  念  詆  他  毀  彼
རྒྱུད་མཚན་འཛིན་དམ་པོས་བཅིངས་ལགས།།
功  熏  利  誘  為  名  所  縛
ལམ་མཐོན་པོར་གནས་པའི་མཁས་ལེན་བྱེད།།
心  高  倨  傲  誇  揚  自  詡
འདི་བརྟག་ན་ཀུན་གྱིས་ཁྲེལ་བའི་རྒྱུ།།
回  想  諸  種  悔  愧  難  當

ལམ་གོལ་སར་རྒས་པའི་སྡུག་ཡུས་ཀྱིས།།
自  入  歧  途  何  以  怨  尤
ཆོས་ཚུལ་བཞིན་བྱེད་པའི་གང་ཟག་ལ།།
如  法  行  之  補  特  伽  羅
རྒྱུད་ཁོང་ནས་འཁྲུགས་པའི་གདུག་སེམས་ཅན།།
懷  惡  與  彼  心  續  渾  然
གདོན་ཐུགས་ལ་ཞུགས་པ་མ་ལགས་སམ།།
莫  非  我  心  著  魔  者  耶

དགྲ་ཉོན་མོངས་འདུལ་ཐབས་མི་བྱེད་པར།།
不  求  調  伏  障  惱  之  法
གཤགས་འགྱེད་པ་ཙམ་གྱི་འཆད་ཉན་ཡང༌།།
僅  僅  聽  聞  略  作  答  辯
འདྲེ་ཤར་སྒོའི་ཕྱོགས་སུ་གནས་པ་ལ།།
如  是  魔  處  東  門  方  向
གླུད་ནུབ་སྒོར་གཏོང་བ་དོན་རེ་ཆུང༌།།
替  身  食  子  卻  送  西  門
དོན་དེ་ལྟར་གོ་བའི་བཤེས་གཉེན་རྣམས།།
如  是  領  會  善  識  者  我
སྤྱིར་ལུས་ཅན་ཀུན་ལ་བཀའ་དྲིན་བསམ།།
須  長  惦  念  有  情  恩  德
སྒོས་ཆོས་མཛད་ཡོངས་ལ་དག་སྣང་སྦྱོང༌།།
效  彼  一  切  梵  行  凈  相
དགྲ་ནང་ན་འདུག་པའི་ཉོན་མོངས་འདུལ།།
內  心  障  惱  倘  有  令  伏

མི་ཁོ་བོའི་རྗེས་འཇུག་གྲོགས་པོ་རྣམས།།
相  隨  於  我  諸  善  益  友
ཡིད་ཕྱོགས་སུ་ལྷུང་བས་མི་འཆིང་བར།།
無  有  偏  私  不  受  紛  擾
བློ་གཟུ་བོར་གནས་པའི་རྟོག་དཔྱོད་ཀྱིས།།
住  平  等  心  慎  作  思  惟
ལམ་དྲང་པོར་ཞུགས་པ་ཅིས་ཀྱང་ལེགས།།
當  行  正  道  任  皆  至  勝
གཏམ་འདི་ལ་བརྟེན་ནས་འགྲོ་བ་རྣམས།།
依  我  所  言  一  切  有  情
བྱམས་སྙིང་རྗེས་དྲངས་པའི་སེམས་བསྐྱེད་དང༌།།
令  生  慈  心  大  悲  作  引
དབྱིངས་སྤྲོས་བྲལ་རྟོགས་པའི་ལྟ་བ་ཡིས།།
證  得  法  界  空  性  正  見
དཔལ་བླ་མེད་བྱང་ཆུབ་མྱུར་ཐོབ་ཤོག།
速  疾  願  成  無  上  菩  提

སྐུ་ལ་མཚན་དཔེའི་དཔལ་འབར་ཞིང༌།།
勝  妙  相  好  身  莊  嚴
གསུང་དབྱངས་ཡན་ལག་དྲུག་ཅུས་བརྒྱན།།
六  十  梵  音  語  莊  嚴
ཐུགས་ནི་ཟབ་ཡངས་མཁྱེན་བརྩེའི་གཏེར།།
悲  智  寶  藏  意  莊  嚴
དཔལ་ལྡན་བླ་མའི་བཀྲ་ཤིས་ཤོག།
具  德  上  師  吉  祥  來

ཅེས་པ་འདི་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཆེན་པོ་དགེ་
འདུན་གྲུབ་པ་དཔལ་བཟང་པོས་གདུངས་དབྱངས་སུ་མཛད་པའོ།།
此乃一切智賢德，根敦珠巴所造之悲歌。

【聖宗喀巴大師贊 · 東方雪山頌】

༄༅།།ཤར་གངས་རི་དཀར་པོའི་རྩེ་མོ་ན།།
夏 康 日 嘎 波 孜 莫 內
東 方 潔 白 雪 山 頂 上
སྤྲིན་དཀར་པོ་གནམ་ལ་སྙེགས་འདྲ་བ།།
珍 嘎 波 喃 拉 尼 扎 哇
白 雲 悠 悠 升 騰 太 虛
དེ་མཐོང་བའི་མོད་ལ་བླ་མ་དྲན།།
提 童 维 么 拉 喇 玛 禅
見 彼 瞬 息 心 念 吾 師
དྲིན་བསམས་ཤིང་བསམས་ཤིང་དད་པ་སྐྱེ།།
辰 桑 行 桑 行 贴 巴 给
每 念 師 恩 易 生 敬 信

སྤྲིན་དཀར་པོ་ལྡིང་བའི་ཤར་ཕྱོགས་ན།།
珍 嘎 波 顶 维 夏 邱 呐
於 白 雲 繚 繞 之 東 方
འབྲོག་དགེ་ལྡན་རྣམ་པར་རྒྱལ་བ་དེར།།
卓 给 颠 囊 巴 给 哇 提
甘 丹 殊 勝 法 王 蘭 若
མཚན་བརྗོད་པར་དཀའ་བའི་དྲིན་པོ་ཆེ།།
参 觉 巴 嘎 哇 辰 波 齐
譽 隆 恩 洪 諱 稱 其 名
ཕ་བློ་བཟང་གྲགས་པ་ཡབ་སྲས་བཞུགས།།
怕 洛 桑 查 巴 呦 塞 修
洛 桑 紮 巴 師 徒 同 住

图片

ལམ་རིམ་པ་གཉིས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་སོགས།།
朗 仁 巴 尼 给 涅 玖 嗦
二 次 第 道 瑜 伽 等 等
ཆོས་ཟབ་ལ་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པར་གསུངས།།
却 搜 拉 行 都 给 吧 颂
甚 深 教 法 廣 為 宣 說
བོད་ཁ་བ་ཅན་གྱི་སྐལ་ལྡན་ལ།།
蕃 卡 哇 坚 剋 给 颠 拉
雪 域 藏 地 具 善 緣 者
མགོན་ཁྱོད་ཀྱི་བཀའ་དྲིན་བསམ་མི་ཁྱབ།།
衮 亏 给 哈 辰 桑 米 邱
怙 主 恩 德 不 可 思 議

སྒོས་སྙོམས་ལས་འཛིན་པའི་དགེ་འདུན་གྲུབ།།
魁 纽 列 增 呗 给 顿 珠
卑 劣 愚 昧 之 根 敦 珠
བློ་ཅུང་ཆོས་ལ་ཕྱོགས་པ་འདི།།
洛 囧 却 拉 邱 巴 提 尼
此 心 今 稍 入 法 趣 者
རྗེ་ཡབ་སྲས་རྣམས་ཀྱི་བཀའ་དྲིན་ཡིན།།
杰 呦 塞 囊 给 嘎 辰 赢
乃 聖 師 徒 諸 之 深 恩
དྲིན་ཆེན་བར་ངེས་སོ་ཡབ་སྲས་རྣམས།།
辰 千 哇 馁 嗦 呦 塞 囊
恩 德 深 兮 摯 誠 感 泣

图片

དུས་འདི་ནས་བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོའི་བར།།
推 提 內 强 邱 宁 波 怕
從 今 乃 至 成 菩 提 間
རྗེ་ཡབ་སྲས་ཁྱེད་རྣམས་མ་གཏོགས་པར།།
杰 呦 塞 剋 囊 玛 朵 巴
唯 依 師 徒 汝 眾 聖 賢
སྐྱབས་རེ་ས་གཞན་དུ་མི་འཚོལ་བས།།
玖 日 撒 咸 突 米 崔 维
除 此 以 外 別 無 皈 處
ཐུགས་བརྩེ་བའི་ལྕགས་ཀྱུས་དྲང་དུ་གསོལ།།
突 孜 维 加 玖 昌 突 虽
慈 悲 心 鉤 祈 願 攝 受

དྲིན་ཇི་བཞིན་འཁུར་བར་མ་ནུས་ཀྱང༌།།
辰 吉 行 苦 哇 嘛 女 蒋
恩 德 眾 望 未 能 肩 負
སེམས་ཆགས་སྡང་དབང་དུ་མ་སོང་བར།།
森 洽 当 旺 突 玛 颂 哇
心 亦 未 著 於 諸 貪 染
མགོན་ཁྱོད་ཀྱི་བསྟན་པ་འཛིན་པ་ལ།།
衮 却 给 颠 巴 增 巴 拉
為 持 怙 主 汝 之 聖 教
དུས་ནམ་ཡང་བརྩོན་པ་འགྱིད་པར་སྨོན།།
推 囊 央 尊 巴 剋 巴 闷
願 恒 精 進 一 切 時 中

图片

ལར་ད་ལྟ་གངས་རིའི་ཁྲོད་འདི་ན།།
拉 它 达 康 日 垂 提 那
曾 妄 自 視 雪 域 之 中
རང་བསྟན་པ་འཛིན་པར་མཁས་ལེན་ཞིང༌།།
让 颠 巴 增 巴 凯 连 行
唯 己 當 是 護 教 承 人
གཞན་བསྟན་འཛིན་དགྲ་བོའི་དྭངས་མར་འཛིན།།
咸 颠 增 扎 维 唐 玛 增
於 他 皆 作 障 敵 以 對
ཚུལ་འདི་ལ་སྐྱོ་བ་གཏིང་ནས་སྐྱེས།།
崔 提 拉 玖 哇 订 內 给
此 今 悲 妻 心 生 憂 疚

གཞན་ཕུང་བར་འདོད་པའི་ཀུན་སློང་དང༌།།
咸 坡 哇 堆 呗 衮 隆 唐
凡 所 動 念 詆 他 毀 彼
རྒྱུད་མཚན་འཛིན་དམ་པོས་བཅིངས་ལགས་ཀྱང༌།།
局 参 增 唐 悲 经 拉 蒋
功 熏 利 誘 為 名 所 縛
ལམ་མཐོན་པོར་གནས་པའི་མཁས་ལེན་བྱེད།།
朗 吞 波 內 呗 剋 连 切
心 高 倨 傲 誇 揚 自 詡
འདི་བརྟག་ན་ཀུན་གྱིས་ཁྲེལ་བའི་རྒྱུ།།
提 达 那 衮 给 柴 维 玖
回 想 諸 種 悔 愧 難 當

图片

ལམ་གོལ་སར་རྒས་པའི་སྡུག་ཡུས་ཀྱིས།།
朗 魁 撒 剋 呗 渡 域 吉
自 入 歧 途 何 以 怨 尤
ཆོས་ཚུལ་བཞིན་བྱེད་པའི་གང་ཟག་ལ།།
却 崔 行 切 呗 康 撒 拉
如 法 行 之 補 特 伽 羅
རྒྱུད་ཁོང་ནས་འཁྲུགས་པའི་གདུག་སེམས་ཅན།།
局 空 內 楚 呗 渡 森 坚
懷 惡 與 彼 心 續 渾 然
གདོན་ཐུགས་ལ་ཞུགས་པ་མ་ལགས་སམ།།
屯 突 拉 修 巴 嘛 拉 桑
莫 非 我 心 著 魔 者 耶

དགྲ་ཉོན་མོངས་འདུལ་ཐབས་མི་བྱེད་པར།།
扎 纽 莫 堆 投 米 切 吧
不 求 調 伏 障 惱 之 法
གཤགས་འགྱེད་པ་ཙམ་གྱི་འཆད་ཉན་ཡང༌།།
夏 给 巴 藏 给 切 年 央
僅 僅 聽 聞 略 作 答 辯
འདྲེ་ཤར་སྒོའི་ཕྱོགས་སུ་གནས་པ་ལ།།
哲 夏 贵 邱 素 內 巴 拉
如 是 魔 處 東 門 方 向
གླུད་ནུབ་སྒོར་གཏོང་བ་དོན་རེ་ཆུང༌།།
绿 努 郭 动 哇 吞 日 穷
替 身 食 子 卻 送 西 門

图片

དོན་དེ་ལྟར་གོ་བའི་བཤེས་གཉེན་རྣམས།།
吞 提 达 果 维 协 念 囊
如 是 領 會 善 識 者 我
སྤྱིར་ལུས་ཅན་ཀུན་ལ་བཀའ་དྲིན་བསམ།།
吉 绿 坚 衮 拉 嘎 辰 桑
須 長 惦 念 有 情 恩 德
སྒོས་ཆོས་མཛད་ཡོངས་ལ་དག་སྣང་སྦྱོང༌།།
柜 却 仔 雍 拉 它 囊 炯
效 彼 一 切 梵 行 凈 相
དགྲ་ནང་ན་འདུག་པའི་ཉོན་མོངས་འདུལ།།
扎 囊 那 渡 呗 纽 莫 堆
內 心 障 惱 倘 有 令 伏

མི་ཁོ་བོའི་རྗེས་འཇུག་གྲོགས་པོ་རྣམས།།
米 阔 维 杰 玖 绰 波 囊
相 隨 於 我 諸 善 益 友
ཡིད་ཕྱོགས་སུ་ལྷུང་བས་མི་འཆིང་བར།།
益 邱 素 隆 维 米 齐 吧
無 有 偏 私 不 受 紛 擾
བློ་གཟུ་བོར་གནས་པའི་རྟོག་དཔྱོད་ཀྱིས།།
洛 素 哦 內 呗 多 觉 给
住 平 等 心 慎 作 思 惟
ལམ་དྲང་པོར་ཞུགས་པ་ཅིས་ཀྱང་ལེགས།།
朗 尝 波 修 巴 吉 蒋 咧
當 行 正 道 任 皆 至 勝

图片

གཏམ་འདི་ལ་བརྟེན་ནས་འགྲོ་བ་རྣམས།།
丹 提 拉 颠 內 卓 哇 囊
依 我 所 言 一 切 有 情
བྱམས་སྙིང་རྗེས་དྲངས་པའི་སེམས་བསྐྱེད་དང༌།།
强 宁 吉 禅 呗 散 给 唐
令 生 慈 心 大 悲 作 引
དབྱིངས་སྤྲོས་བྲལ་རྟོགས་པའི་ལྟ་བ་ཡིས།།
英 锥 摘 多 呗 答 哇 益
證 得 法 界 空 性 正 見
དཔལ་བླ་མེད་བྱང་ཆུབ་མྱུར་ཐོབ་ཤོག།
边 拉 美 强 邱 纽 脱 修
速 疾 願 成 無 上 菩 提

图片

སྐུ་ལ་མཚན་དཔེའི་དཔལ་འབར་ཞིང༌།།
咕 拉 参 呗 别 巴 性
勝 妙 相 好 身 莊 嚴
གསུང་དབྱངས་ཡན་ལག་དྲུག་ཅུས་བརྒྱན།།
颂 央 咽 拉 楚 居 甘
六 十 梵 音 語 莊 嚴
ཐུགས་ནི་ཟབ་ཡངས་མཁྱེན་བརྩེའི་གཏེར།།
突 內 嗖 央 啃 孜 滴
悲 智 寶 藏 意 莊 嚴
དཔལ་ལྡན་བླ་མའི་བཀྲ་ཤིས་ཤོག།
边 颠 拉 美 扎 西 修
具 德 上 師 吉 祥 來

ཅེས་པ་འདི་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཆེན་པོ་དགེ་
འདུན་གྲུབ་པ་དཔལ་བཟང་པོས་གདུངས་དབྱངས་སུ་མཛད་པའོ།།
此乃一切智賢德，根敦珠巴所造之悲歌。

11条条文带你看清厥阴病的预后 | 辨厥阴病脉证并治系列(七)

热厥预后

【原文】

下利，脈沉弦者，下重也；脈大者，為未止；脈微弱數者，為欲自止，雖發熱，不死。（365）

【讲解】

本条乃据脉辨热厥下利的转归。

本条下利乃热利。因肝经湿热郁滞，故见下重；病在里，故脉沉，弦属肝。

若脉见大（沉弦而大，伴热甚），乃大则病进之意，故病未止。若见脉微弱数（虽发热，当为微热），乃小则病退之意，故为欲自止，不死。

【原文】

下利脈數而渴者，今自愈。設不差，必清膿血，以有熱故也。（367）

【讲解】

本条乃热毒未除所致。

下利而见脉数而渴，便脓血，当为热毒未除所致，而非阳复太过。当与第334条、第341条、第332条合看。

2
寒厥预后

一

【原文】

厥隂中風，脈微浮為欲愈，不浮為未愈。（327）

【讲解】

厥阴中风，若脉见微浮，乃代表脉从沉细微，变为微浮，为正胜邪却，阳气来复，故为欲愈；若脉不浮，代表无阳气来复之兆，故为未愈。

若脉浮大躁动无根，则为阳脱之象。

此外，对于预后的判断，不能仅凭脉象，应综合分析。

【原文】

厥隂病，渴欲飲水者，少少與之愈。（329）

【讲解】

厥阴病，渴欲饮水，乃阳气来复，故无需治疗，但当注意调护，少少与饮以小量的水，胃气和则愈。

另外，厥阴病尚有“消渴”，乃肝火灼伤胃津，治之酸甘养阴，酸苦泻热，非少少与之可愈。

二

【原文】

傷寒六七日，脈微，手足厥冷，煩躁，灸厥隂，厥不還者，死。（343）

【讲解】

此乃寒厥虚阳欲脱的危候。

伤寒六七日，脉微，手足厥冷，烦躁，乃厥阴寒厥，虚阳欲脱，有阴阳离决之势。可灸厥阴（张令韶主张灸行间、章门）以回阳。若灸后，厥冷未复，则阳气欲脱，而为危候，故曰：“死”。

原文中的“烦躁”当以“躁烦”为是。

烦为阳证、热证，乃热扰心神，是病人的自觉症状；躁为阴证、寒证，乃残阳欲脱，是他觉症状，病人躁扰不宁，但神志已经昏迷，多见于危重病人。

【原文】

下利，手足厥冷，無脈者，灸之。不温，若脈不還，反微喘者死。少隂負趺陽者，為順也。（362）

【讲解】

本条乃寒厥阳气脱，肺气绝的证治及其预后。

下利，手足厥冷，本为寒厥，若无脉，则是阳气已脱。治以灸法（常器之主张灸关元、气海）。

若灸后，脉不还，则阳气已无回复可能，如果反见微喘，则是肺气将脱，此即肾气绝于下，肺气脱于上，为死候，此可与第299条：“少阴病六七日，息高者，死”互参。

若灸后，少阴脉负趺阳脉，即趺阳脉比少阴脉有力，乃胃气未绝，故仍可治，曰：“为顺”。

此外，寸口无脉时，诊足部太溪（足少阴肾经）、趺阳（足阳明胃经）以判断预后，有参考意义，也体现了重视胃气的思想。

三

【原文】

下利有微熱而渴，脈弱者，今自愈。（360）

下利脈數，有微熱汗出，今自愈，設復緊，為未解。（361）

【讲解】

此二条乃寒利将愈的脉证及未解的脉象。

虚寒下利，若见脉弱有微热而渴，或微热汗出，乃阳气来复，脉弱或脉由紧变数，则为邪退之象。阳复邪退，故曰：“自愈”。

若脉复见紧，则寒邪又盛，故为未解。

另外，虚寒证见微热、微渴、脉弱皆为阳气渐复，阴寒渐退之佳兆；若身热躁扰，脉从微弱之象变为数大之象，则为阳虚欲脱之征。

【原文】

下利，脈沉而遲，其人面少赤，身有微熱，下利清穀者，必鬱冒汗出而解，病人必微厥，所以然者，其面戴陽，下虛故也。（366）

【词解】

①郁冒：头目昏眩如物冒覆，视物不清。
②戴阳：面赤如微醺状，为阴盛，虚阳被郁之证。
③下虚：下焦虚寒。

【讲解】

此条乃寒利兼虚阳郁遏，可郁冒汗解。

本条病机乃下虚戴阳，微邪郁表。

因阳虚里寒，故下利清谷，脉沉而迟；因虚阳外浮，故面少赤，身微热；阳虚不甚，故见微厥。

本证虽为戴阳，但阳虚尚不甚，其根据有：一，脉沉迟，而非沉微欲绝；第二，微厥，而非四逆；第三，面少赤，身有微热。

由于阳气虚而不甚，尚能与寒邪相争，故见郁冒，正胜邪却，则可汗出而解。

对于郁冒汗出的情况，若正气不虚，则不作郁冒，自能汗出而解；若正气大虚，则不能郁冒，为死候；若正虚未甚，尚能奋起抗邪，邪正相争则郁冒，正胜邪却则汗出而解。

四

【原文】

下利後，脈絕，手足厥冷，晬時脈還，手足温者生，脈不還者死。（368）

【讲解】

此条论阳气暴脱致厥，决死生于晬时之候。

下利后脉绝，手足厥冷，乃急性泄泻，阳气暂时性暴脱，致阴阳气不相顺接而厥。

若晬时脉还，手足温，则为阳气来复，故生；若脉不还而厥不回，则阳气已绝，则死。

其治疗之法虽未提及，但可考虑选用灸法及四逆加人参汤。

【原文】

傷寒下利日十餘行，脈反實者，死。（369）

【讲解】

本条乃证虚脉实，预后不良。

伤寒下利日十余行，为虚寒下利，乃阳衰阴盛，若脉反实，则脉证不符，真脏脉见，故曰：“死”。此外，若脉见沉微细弱，则为脉证相符，故尚可治。

（北京中医药大学肖相如）