#如实的解脱道# （45）
（续 第八章）
杂阿含第305经（佛说世间空）
如是我闻：一时，佛住舍卫国祗树给孤独园。时，有比丘名三弥离提往诣佛所，稽首佛足，退坐一面，白佛言：「世尊！所谓世间空，云何名为世间空？」
有比丘名三弥离提去问佛：世尊！所谓世间空，云何名为世间空？
我们先来了解什么谓世间，世间不是指外在的山河大地、城市、世界，而是指我们当下的身心。参见经文：
「谓眼，色，眼识，眼触，眼触因缘生受──内觉若苦、若乐、不苦不乐。耳…。鼻…。舌…。身…。意，法，意识，意触，意触因缘生受──内觉若苦、若乐、不苦不乐，是名世间」。（杂301经）
那么什么是世间空呢？我们看经文：
佛告三弥离提：「眼空，常、恒、不变易法空，我所空，所以者何？此性自尔。苦色，眼识，眼触，眼触因缘生受：若苦、若乐、不苦不乐，彼亦空，常、恒、不变易法空，我所空，所以者何？此性自尔；耳、鼻、舌、身、意亦复如是，是名空世间。」
佛直截了当地说：眼空，常、恒、不变易法空，我所空，所以者何？此性自尔。
眼是色法，四大及四大所造故眼是缘起；因四大本性空故决定眼本性空，即是此性自尔；眼基于四大新陈代谢相续不断地维系而显现存在；四大因无常、缘也无常，故眼无常、苦、是变易法，是故眼非我非我所。常恒不变易法空（是指我空），我空故我所空。
若色、眼识，眼触，眼触因缘生受：若苦、若乐、不苦不乐，彼亦空，常、恒、不变易法空，我所空，所以者何？此性自尔；
因为有眼故，所以若眼见色、生眼识，眼触，眼触因缘生受：苦受、乐受、不苦不乐受，于这些悉知皆是缘起，是故如实知这些也是空，常恒不变易法空（指我空），我空故我所空，之所以这样，是因为其本性空所决定的。
不是佛决定让它空的，是佛发见缘起的世间本性空。如果把前面那一经与这一经联系起来思维，前面经文是在讲六根触对六尘因缘，有这样的功能启用，不是不要用，只是你不要执著它为实有。这一经就更直截了当、从究竟意义上告诉我们，眼空，眼的功能也空，眼功能作用所生的心理反应（受、想、行）也是空，为什么？一切法因缘生故，如果于这些理解了、明白了算不算见法呢？还不算见法吗？那要怎么样才算见法？透过现象了知它本性是空，是不是见法？是啊！
佛说此经已，三弥离提比丘闻佛所说，欢喜奉行。
我觉得佛在这一经讲的很爽，感觉太爽了！一点都不保留，直接告诉你真相就是这样子的。
杂阿含第456经（佛说第一义空经）
如是我闻：一时，佛住拘留搜调牛聚落。尔时，世尊告诸比丘：「我今当为汝等说法，初、中、后善，善义、善味，纯一满净梵行清白，所谓第一义空经，谛听！善思！当为汝说。
如我听到这样，有一次佛住拘留搜调牛聚落，那时，世尊对比丘们讲：我今天当为你们说法。开始是善法，中间是善法，后面也是善法。善义：意义正确；善味：词句正确；纯一满净：没有一点瑕疵；梵行清白：梵行清净无染；所谓第一义空经：即是第一义空经。仔细听，好好思维，现在即为你们说。
云何为第一义空经？诸比丘！眼生时，无有来处；灭时，无有去处，如是，眼不实而生，生已尽灭，有业报而无作者，此阴灭已，异阴相续，除俗数法；耳、鼻、舌、身、意亦如是说，除俗数法。俗数法者，谓：此有故，彼有；此起故，彼起。如：无明缘行，行缘识……广说乃至纯大苦聚集起。
什么是第一义空经呢？这里是以眼为例，其实就是眼等六根。
眼生时无有来处，灭时无有去处：前面我们已经分析过了：
眼是色法，四大及四大所造故眼是缘起；因四大本性空故决定眼本性空，即是此性自尔；眼基于四大新陈代谢相续不断地维系而显现存在；四大因无常、缘也无常，故眼无常、苦、是变易法。所以，因缘和合则眼生，因缘消散则眼灭，因缘集灭决定了眼的生灭，没有一个实有的眼在生灭，是故眼生时无有来处，灭时没有去处。我们所见到的眼、包括耳、鼻、舌、身等表象，其实是刹那生灭不住的相续相。
如是，眼不实而生，生已尽灭，有业报而无作者，此阴灭已，异阴相续，除俗数法；
如是：真相如是；眼不实而生：眼是因缘生，故非真实生。
生已尽灭：因缘生因缘灭、刹那不住啊！（每秒死亡细胞80万）。
我们所见的眼，只是因缘刹那集灭不住的相续相尔。
有业报：眼集起的因是业报（缘有生）。
无作者：无有造作者（非自作，非他作，非自他和合作）。
此阴灭已，异阴相续：阴即蕴的异译，蕴即积聚义，眼由细胞积聚而成，除眼角膜外，细胞就如一堆积聚的泡沫，刹那生灭相续。
除俗数法：所谓眼，除了缘起的此有故彼有，此起故彼起的因果事相外，没有什么别的了。
俗数法者，谓：此有故，彼有；此起故，彼起。如：无明缘行，行缘识……广说乃至纯大苦聚集起。
佛在此，已经诠释了俗数法，其实就是缘起法。缘起法就是此有故彼有，此起故彼起，无明缘行，行缘识，识缘名色，乃至纯大苦聚集起，所以它只是因缘的环环相扣，里面没有我。
除俗数法就是，思维分析眼等六根生灭相续，观察六根触对六境缘生六识、缘生六受、缘生六想、缘生六思，在此故彼的因果关系，不实而生，生已尽灭，因缘相续，刹那不住。只是业因所感得的果报，无有造作者，除了这此有故彼有因果的缘起外，无我我所。
又复，此无故，彼无；此灭故，彼灭，无明灭故行灭，行灭故识灭……如是广说，……乃至纯大苦聚灭。比丘！是名第一义空法经。」
佛前面说的是缘起的流转，缘起的流转也就是生、老、死、没，受生之法。想解脱的人，一定要如实知缘起的流转，知法住。知道这个流转过程的因果必然性，唯有先知法住，才能得涅槃智。知道解脱从哪里下手。
第一义空法经：佛以眼为例，阐述：因为六根是因缘和合生，故生时，无有来处，因缘消散灭，故灭时，无有去处，就像天上的浮云，积聚时没有来处，消散时没有去处。所以六根是不实而生，生已尽灭。六入处是业报所感得，无有造作者。因六根刹那生灭不住故，所以此阴灭已，异阴相续，除因缘集、因缘散、因缘相续外，没有实有的六根，所以空六根，是名第一义空经。
佛说此经已，诸比丘闻佛所说，欢喜奉行。
世尊时代，为什么有那么多弟子见法证果，原因只有一个，诸比丘闻佛说已，欢喜奉行。我们现在为什么稀有难见？原因你懂的！
附录：（这些是从导师论著中摘录的）
《杂含》卷一三的《第一义空经》说：
「眼生时无有来处，灭时无有去处，如是眼不实而生，生已尽灭……除俗数法。俗数法者，谓此有故彼有，此生故彼生。」
佛从缘起世俗谛的生灭非实中，说明第一义空，极为明白。在第一义空中，即遣离有无、断常等二边。
缘起就是中道，缘起不否定这个现象的存在，如实知现象因缘生，因缘灭，不会是实有的生，实有的灭。执有、无，常、断二见。
如迦旃延说真实禅（体悟第一义的禅观）说：「观彼悉皆虚伪，（彼指五蕴六处这个身心）都不见真实……（为什么不见真实？因为这个身心一直在无常变易）但以假号因缘和合而有种种名，（如说眼、耳、鼻、知、身、意，这个就是假号）观斯空寂，（斯：即眼、耳、鼻、舌、身、意本性空寂）不见有法（有见）及与非法（无见）」。就是不落实有、实无二边见。
一切法都是因缘和合的假名法——世俗的，圣弟子就在这因缘中，名相世俗法中，体观空寂，离「有法」「非法」二边见，（就是实有，实无）就证得第一义谛。（第一义谛就是性空）所以说：「诸佛说空法，为离诸见故」。诸见：有见、无见、常见、断见，都是邪见。
佛陀又说：「如实正观世间集者，则不生世间无见，如实正观世间灭，则不生世间有见；如来离于二边，说于中道，所谓此有故彼有，此生故彼生」。
如实正观世间集，世间的定义，在前面已有解释。现在举烦恼为例，烦恼是受，烦恼生起，即是世间集起，如果我们如实正观，就是对烦恼的集起作正确的分析、观察烦恼集起的因，烦恼是怎么生起的？不离根尘触对因缘所生的，所以烦恼是缘起有。这样就不生世间无见，不否定烦恼生起。
如实正观世间灭，烦恼因缘和合生，因缘消散灭。不是实有它一定会灭，所以它灭去的时候，如果我们如实知烦恼是因缘灭而灭，就不会生起烦恼是实有见，因为实有的它不会灭。如来离于实有实无二边，说于中道，所谓此有故彼有，此生故彼生。这个是中道观，也是正见。
世俗的人，看见生，就以为有实在的法生起，看见灭，就以为有实在的法毁灭了。有是实实在在的有，无是实实在在的取消，这是落于二边见的。圣弟子不然，看见法生起，遣离了无见，但并不执着以为是实有；看见法消灭了，遣除了有见，但并不执着以为是断灭实无。
因为依着缘起法的因生果生，因灭果灭，一切法是活泼泼的可有可无，可生可灭。
就是我们生命的功能可以用啊，但是你不要认为它是实有的生、实有的灭，它是因缘生，因缘灭，本性是空。假若是实在性的，实有，就不该灭而无；实无，就不该生而有。所以对什么叫实有、实无，我们就有了一个正确的概念。
所以在法法的可生可灭、可有可无中，深入事物的根本核心，体见到一切是关系的，没有实性的有、无、生、灭，一切是不实的假名，都是假名安立的，本性是毕竟空寂的。所以毕竟空寂，不是抹煞了一切生、灭、有、无的现象而破坏诸法；
所以就有说「佛法在世间，不坏世间法」。佛法就在我们五蕴、六处，佛法是在讲空性，空性不离五蕴、六处去体悟，但也不会破坏五蕴、六处，五蕴、六处是因缘生因缘灭，你破坏它干什么。
反之，空寂（本性空寂）正是掘发了诸法生、灭、有、无的真实相。因为本性空，才显发出因缘生，因缘灭，非实如幻的真实相。
这是如来教授的真实意趣，否则单见到流转还灭、一正一反的两面，很容易误解而割截为二体的。这从流转、还灭二门，两门的有无生灭关涉的现象中，直接体现到法法本性的空寂，可以叫他做中道的空寂律。（中道的空寂律也是假名安立）这是第一义的中道教说，也为佛法特质——缘起性空的真义所在。大乘学者常说的「当体即空」，就是如此。——摘自印顺导师《佛法是救世之光》
导师的这一段论述对我们修学缘起法，体悟性空，启发意义很大！没事的时候可以多阅读、多思维。
（全部完结，感恩阅读）
（续 第八章）
杂阿含第305经（佛说世间空）
如是我闻：一时，佛住舍卫国祗树给孤独园。时，有比丘名三弥离提往诣佛所，稽首佛足，退坐一面，白佛言：「世尊！所谓世间空，云何名为世间空？」
有比丘名三弥离提去问佛：世尊！所谓世间空，云何名为世间空？
我们先来了解什么谓世间，世间不是指外在的山河大地、城市、世界，而是指我们当下的身心。参见经文：
「谓眼，色，眼识，眼触，眼触因缘生受──内觉若苦、若乐、不苦不乐。耳…。鼻…。舌…。身…。意，法，意识，意触，意触因缘生受──内觉若苦、若乐、不苦不乐，是名世间」。（杂301经）
那么什么是世间空呢？我们看经文：
佛告三弥离提：「眼空，常、恒、不变易法空，我所空，所以者何？此性自尔。苦色，眼识，眼触，眼触因缘生受：若苦、若乐、不苦不乐，彼亦空，常、恒、不变易法空，我所空，所以者何？此性自尔；耳、鼻、舌、身、意亦复如是，是名空世间。」
佛直截了当地说：眼空，常、恒、不变易法空，我所空，所以者何？此性自尔。
眼是色法，四大及四大所造故眼是缘起；因四大本性空故决定眼本性空，即是此性自尔；眼基于四大新陈代谢相续不断地维系而显现存在；四大因无常、缘也无常，故眼无常、苦、是变易法，是故眼非我非我所。常恒不变易法空（是指我空），我空故我所空。
若色、眼识，眼触，眼触因缘生受：若苦、若乐、不苦不乐，彼亦空，常、恒、不变易法空，我所空，所以者何？此性自尔；
因为有眼故，所以若眼见色、生眼识，眼触，眼触因缘生受：苦受、乐受、不苦不乐受，于这些悉知皆是缘起，是故如实知这些也是空，常恒不变易法空（指我空），我空故我所空，之所以这样，是因为其本性空所决定的。
不是佛决定让它空的，是佛发见缘起的世间本性空。如果把前面那一经与这一经联系起来思维，前面经文是在讲六根触对六尘因缘，有这样的功能启用，不是不要用，只是你不要执著它为实有。这一经就更直截了当、从究竟意义上告诉我们，眼空，眼的功能也空，眼功能作用所生的心理反应（受、想、行）也是空，为什么？一切法因缘生故，如果于这些理解了、明白了算不算见法呢？还不算见法吗？那要怎么样才算见法？透过现象了知它本性是空，是不是见法？是啊！
佛说此经已，三弥离提比丘闻佛所说，欢喜奉行。
我觉得佛在这一经讲的很爽，感觉太爽了！一点都不保留，直接告诉你真相就是这样子的。
杂阿含第456经（佛说第一义空经）
如是我闻：一时，佛住拘留搜调牛聚落。尔时，世尊告诸比丘：「我今当为汝等说法，初、中、后善，善义、善味，纯一满净梵行清白，所谓第一义空经，谛听！善思！当为汝说。
如我听到这样，有一次佛住拘留搜调牛聚落，那时，世尊对比丘们讲：我今天当为你们说法。开始是善法，中间是善法，后面也是善法。善义：意义正确；善味：词句正确；纯一满净：没有一点瑕疵；梵行清白：梵行清净无染；所谓第一义空经：即是第一义空经。仔细听，好好思维，现在即为你们说。
云何为第一义空经？诸比丘！眼生时，无有来处；灭时，无有去处，如是，眼不实而生，生已尽灭，有业报而无作者，此阴灭已，异阴相续，除俗数法；耳、鼻、舌、身、意亦如是说，除俗数法。俗数法者，谓：此有故，彼有；此起故，彼起。如：无明缘行，行缘识……广说乃至纯大苦聚集起。
什么是第一义空经呢？这里是以眼为例，其实就是眼等六根。
眼生时无有来处，灭时无有去处：前面我们已经分析过了：
眼是色法，四大及四大所造故眼是缘起；因四大本性空故决定眼本性空，即是此性自尔；眼基于四大新陈代谢相续不断地维系而显现存在；四大因无常、缘也无常，故眼无常、苦、是变易法。所以，因缘和合则眼生，因缘消散则眼灭，因缘集灭决定了眼的生灭，没有一个实有的眼在生灭，是故眼生时无有来处，灭时没有去处。我们所见到的眼、包括耳、鼻、舌、身等表象，其实是刹那生灭不住的相续相。
如是，眼不实而生，生已尽灭，有业报而无作者，此阴灭已，异阴相续，除俗数法；
如是：真相如是；眼不实而生：眼是因缘生，故非真实生。
生已尽灭：因缘生因缘灭、刹那不住啊！（每秒死亡细胞80万）。
我们所见的眼，只是因缘刹那集灭不住的相续相尔。
有业报：眼集起的因是业报（缘有生）。
无作者：无有造作者（非自作，非他作，非自他和合作）。
此阴灭已，异阴相续：阴即蕴的异译，蕴即积聚义，眼由细胞积聚而成，除眼角膜外，细胞就如一堆积聚的泡沫，刹那生灭相续。
除俗数法：所谓眼，除了缘起的此有故彼有，此起故彼起的因果事相外，没有什么别的了。
俗数法者，谓：此有故，彼有；此起故，彼起。如：无明缘行，行缘识……广说乃至纯大苦聚集起。
佛在此，已经诠释了俗数法，其实就是缘起法。缘起法就是此有故彼有，此起故彼起，无明缘行，行缘识，识缘名色，乃至纯大苦聚集起，所以它只是因缘的环环相扣，里面没有我。
除俗数法就是，思维分析眼等六根生灭相续，观察六根触对六境缘生六识、缘生六受、缘生六想、缘生六思，在此故彼的因果关系，不实而生，生已尽灭，因缘相续，刹那不住。只是业因所感得的果报，无有造作者，除了这此有故彼有因果的缘起外，无我我所。
又复，此无故，彼无；此灭故，彼灭，无明灭故行灭，行灭故识灭……如是广说，……乃至纯大苦聚灭。比丘！是名第一义空法经。」
佛前面说的是缘起的流转，缘起的流转也就是生、老、死、没，受生之法。想解脱的人，一定要如实知缘起的流转，知法住。知道这个流转过程的因果必然性，唯有先知法住，才能得涅槃智。知道解脱从哪里下手。
第一义空法经：佛以眼为例，阐述：因为六根是因缘和合生，故生时，无有来处，因缘消散灭，故灭时，无有去处，就像天上的浮云，积聚时没有来处，消散时没有去处。所以六根是不实而生，生已尽灭。六入处是业报所感得，无有造作者。因六根刹那生灭不住故，所以此阴灭已，异阴相续，除因缘集、因缘散、因缘相续外，没有实有的六根，所以空六根，是名第一义空经。
佛说此经已，诸比丘闻佛所说，欢喜奉行。
世尊时代，为什么有那么多弟子见法证果，原因只有一个，诸比丘闻佛说已，欢喜奉行。我们现在为什么稀有难见？原因你懂的！
附录：（这些是从导师论著中摘录的）
《杂含》卷一三的《第一义空经》说：
「眼生时无有来处，灭时无有去处，如是眼不实而生，生已尽灭……除俗数法。俗数法者，谓此有故彼有，此生故彼生。」
佛从缘起世俗谛的生灭非实中，说明第一义空，极为明白。在第一义空中，即遣离有无、断常等二边。
缘起就是中道，缘起不否定这个现象的存在，如实知现象因缘生，因缘灭，不会是实有的生，实有的灭。执有、无，常、断二见。
如迦旃延说真实禅（体悟第一义的禅观）说：「观彼悉皆虚伪，（彼指五蕴六处这个身心）都不见真实……（为什么不见真实？因为这个身心一直在无常变易）但以假号因缘和合而有种种名，（如说眼、耳、鼻、知、身、意，这个就是假号）观斯空寂，（斯：即眼、耳、鼻、舌、身、意本性空寂）不见有法（有见）及与非法（无见）」。就是不落实有、实无二边见。
一切法都是因缘和合的假名法——世俗的，圣弟子就在这因缘中，名相世俗法中，体观空寂，离「有法」「非法」二边见，（就是实有，实无）就证得第一义谛。（第一义谛就是性空）所以说：「诸佛说空法，为离诸见故」。诸见：有见、无见、常见、断见，都是邪见。
佛陀又说：「如实正观世间集者，则不生世间无见，如实正观世间灭，则不生世间有见；如来离于二边，说于中道，所谓此有故彼有，此生故彼生」。
如实正观世间集，世间的定义，在前面已有解释。现在举烦恼为例，烦恼是受，烦恼生起，即是世间集起，如果我们如实正观，就是对烦恼的集起作正确的分析、观察烦恼集起的因，烦恼是怎么生起的？不离根尘触对因缘所生的，所以烦恼是缘起有。这样就不生世间无见，不否定烦恼生起。
如实正观世间灭，烦恼因缘和合生，因缘消散灭。不是实有它一定会灭，所以它灭去的时候，如果我们如实知烦恼是因缘灭而灭，就不会生起烦恼是实有见，因为实有的它不会灭。如来离于实有实无二边，说于中道，所谓此有故彼有，此生故彼生。这个是中道观，也是正见。
世俗的人，看见生，就以为有实在的法生起，看见灭，就以为有实在的法毁灭了。有是实实在在的有，无是实实在在的取消，这是落于二边见的。圣弟子不然，看见法生起，遣离了无见，但并不执着以为是实有；看见法消灭了，遣除了有见，但并不执着以为是断灭实无。
因为依着缘起法的因生果生，因灭果灭，一切法是活泼泼的可有可无，可生可灭。
就是我们生命的功能可以用啊，但是你不要认为它是实有的生、实有的灭，它是因缘生，因缘灭，本性是空。假若是实在性的，实有，就不该灭而无；实无，就不该生而有。所以对什么叫实有、实无，我们就有了一个正确的概念。
所以在法法的可生可灭、可有可无中，深入事物的根本核心，体见到一切是关系的，没有实性的有、无、生、灭，一切是不实的假名，都是假名安立的，本性是毕竟空寂的。所以毕竟空寂，不是抹煞了一切生、灭、有、无的现象而破坏诸法；
所以就有说「佛法在世间，不坏世间法」。佛法就在我们五蕴、六处，佛法是在讲空性，空性不离五蕴、六处去体悟，但也不会破坏五蕴、六处，五蕴、六处是因缘生因缘灭，你破坏它干什么。
反之，空寂（本性空寂）正是掘发了诸法生、灭、有、无的真实相。因为本性空，才显发出因缘生，因缘灭，非实如幻的真实相。
这是如来教授的真实意趣，否则单见到流转还灭、一正一反的两面，很容易误解而割截为二体的。这从流转、还灭二门，两门的有无生灭关涉的现象中，直接体现到法法本性的空寂，可以叫他做中道的空寂律。（中道的空寂律也是假名安立）这是第一义的中道教说，也为佛法特质——缘起性空的真义所在。大乘学者常说的「当体即空」，就是如此。——摘自印顺导师《佛法是救世之光》
导师的这一段论述对我们修学缘起法，体悟性空，启发意义很大！没事的时候可以多阅读、多思维。
（全部完结，感恩阅读）
གལ་ཏེ་མེད་པ་འགའ་ཡང་ནི།།
སྐྱེ་མིན་མེད་ཕྱིར་ཞེས་འདོད་ན།།
གསལ་བ་མེད་པར་སྐྱེ་བར་ནི།།
ཁྱོད་མི་འདོད་ཀྱང་གནས་པ་ཉིད།།
若計因時所無法，果悉不生本無故。
顯明本無今始生，雖非汝許性安住。
གལ་ཏེ་རྒྱུ་ལ་འབྲས་གནས་ན།།
ཟན་ཟ་མི་གཙང་ཟ་བར་འགྱུར།།
རས་ཀྱི་རིན་གྱིས་རས་བལ་གྱི།།
ས་བོན་ཉོས་ལ་བགོ་བར་གྱིས།།
若於因位果不住，飲食應成食不淨。
亦復當以棉衣價，棉花種子覆其身。
འཇིག་རྟེན་རྨོངས་པས་མ་མཐོང་ན།།
དེ་ཉིད་ཤེས་ཀྱིས་བཞག་དེ་ཉིད།།
ཤེས་དེ་འཇིག་རྟེན་ལ་ཡང་ནི།།
ཡོད་པ་ཅི་སྟེ་མཐོང་མ་ཡིན།།
若世愚夫不達此，汝師見因果同時。
彼所安立汝亦知，云何世人不見此？
འཇིག་རྟེན་ཚད་མ་ཉིད་མིན་ན།།
གསལ་བ་མཐོང་བའང་བདེན་མ་ཡིན།།
གལ་ཏེ་ཚད་མ་ཚད་མིན་ན།།
དེས་གཞལ་བརྫུན་པར་མི་འགྱུར་རམ།།
若世所見非正量，世見顯現亦非實。
若彼量非勝義量，彼所量豈非虛妄？
དེ་ཉིད་དུ་ན་སྟོང་པ་ཉིད།།
སྒོམ་པ་དེ་ཕྱིར་མི་འཐད་འགྱུར།།
བརྟགས་པའི་དངོས་ལ་མ་རེག་པར།།
དེ་ཡི་དངོས་མེད་འཛིན་མ་ཡིན།།
以是為因汝所修，空性亦妄量妄故。
於彼實相不能觸，空法無實非所取。
དེ་ཕྱིར་བརྫུན་པའི་དངོས་གང་ཡིན།།
དེ་ཡི་དངོས་མེད་གསལ་བར་བརྫུན།།
དེས་ན་རྨི་ལམ་བུ་ཤི་ལ།།
དེ་མེད་སྙམ་པའི་རྣམ་རྟོག་ནི།།
是故任何虛妄法，顯彼非實亦虛妄。
如於夢中見子死，了知夢中無有子。
དེ་ཡོད་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡི།།
གེགས་ཡིན་དེ་ཡང་བརྫུན་པ་ཡིན།།
彼能遮蔽有子想，能遮亦是虛妄性。
…………(中略)…………
ཇི་ལྟར་གསལ་བ་སྔར་མེད་པ་སྐྱེས་པ་དེ་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་གཞན་ཡང་ཡིན་པ་དེའི་ཚེ་འགལ་བ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །འདི་ལ་གནོད་པ་གཞན་ཡང་ཡོད་དེ། གལ་ཏེ་རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་གནས་པར་ལྟ་ན། ཟན་ཟ་བའི་ཚེ་མི་གཙང་བ་ཟ་བར་འགྱུར་ཞིང༌། རས་ཀྱི་རིན་གྱིས་རས་བལ་གྱི། ས་བོན་ཉོས་ལ་དེ་ཉིད་ལུས་ལ་བགོ་བར་གྱིས་ཤིག །གལ་ཏེ་འཇིག་རྟེན་རྨོངས་པ་སྟེ་མི་ཤེས་པས་རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་གནས་པ་མ་མཐོང་ངོ་སྙམ་ན། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཤེས་ཤིང་མ་རྨོངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་པ་རྨོངས་པར་བཞག་པ་དེ་ཉིད་རང་ལའང་གནས་པ་ཉིད་དེ་རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་གནས་པ་མཐོང་བ་མ་ཡིན་ནོ། །
先前無有顯明產生，同樣其它物彼時亦不存在少許相違。於此另有損害，倘若在因位時果已存在，那麼吃食物就成了吃不淨糞，以買布的錢來購買棉花的種子來穿。若謂：“世間人由於愚昧，故在因位時不見果。”，了知真相且不愚昧者安立彼理，世間人以愚昧故，不能見到因位中有果。
འགྱུར་ལ་ལར། དེ་ཉིད་ཤེས་ལའང་དེ་གནས་ཉིད། །ཅེས་སྣང་སྟེ་དོན་ལ་གྲངས་ཅན་པ་དག་ཀྱང་ཟན་ཟ་བ་དང༌། རས་བལ་ཉིད་ཉོ་བ་ལ་འཇུག་གི གཞན་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པའི་དོན་ནོ། །རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་ལ་རྟོག་པའི་ཤེས་པ་དེ་འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ལ་ཡང་ནི། ཡོད་པ་ཉིད་ཡིན་པས་རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་གནས་པ་དེ་ཅི་སྟེ་མཐོང་བ་མ་ཡིན། གལ་ཏེ་འཇིག་རྟེན་པའི་ཤེས་པ་ཚད་མ་ཉིད་མིན་པས་མི་མཐོང་ངོ་ཞེ་ན། འཇིག་རྟེན་པའི་ཤེས་པས་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་གསལ་བར་མཐོང་བའང་བདེན་པ་མ་ཡིན་པས་མེད་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་དངོས་པོའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་བཞག་པ་ཐོབ་པ་མ་ཡིན་པས་འདི་ཁོ་བོ་ཅག་གི་འདོད་པ་སྟེ་ཐ་སྙད་པའི་ཚད་མ་ཐམས་ཅད་དོན་དམ་པར་ཚད་མ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
“了知彼理且認為真實”，則數論派應食不淨，買棉花來穿。世間者亦有了知因和果之識，為何不見因時有果呢？若謂：“世人所見非量，故未可見。”，那麼，以世人之識所見聲等顯明，亦應非真實，因世人之見非量故。是故，不能安立物之空性，因我等之所欲即一切詞義者之量非正量故。
དེ་ལ་རྒོལ་བས་སྨྲས་པ། གལ་ཏེ་ཚད་མ་ཡང་དོན་དམ་པར་ཚད་མ་མིན་ན། ཚད་མ་དེས་གཞལ་བ་ཐམས་ཅད་བརྫུན་པར་མི་འགྱུར་རམ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དེ་དོན་དམ་དུ་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་མེད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད། སྒོམ་པ་ཡང་ཚད་མས་ངེས་པ་ཐམས་ཅད་བརྫུན་པ་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱིར་མི་འཐད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། འདི་ལ་ལན་བསྟན་པ་བརྟགས་པར་བྱ་བའི་ཆོས་ཀྱི་དངོས་པོ་ལ་མ་རེག་པར། དེ་ཡི་དངོས་པོ་མེད་པའང་འཛིན་པ་མ་ཡིན་ལ། དེ་ཡི་ཕྱིར་བདེན་པར་མ་གྲུབ་པས་བརྫུན་པའི་དངོས་པོ་གང་ཡིན་པ། དེ་ཡི་དངོས་པོ་མེད་པ་དེ་ཡང་གསལ་བར་ཏེ་ངེས་པར་བརྫུན་པ་ཡིན་ནོ། །
諍辯者說：“倘若量非正量，由彼量所量之一切不是成為虛假嗎？若空性為勝義，以量修行一切法無有自性之空性定為虛假，故不應理。”，回答說：“以分別心未觸及法之物，無實亦不執取，故不成立諦實，任何虛假之物不存在，無實亦顯然是虛假。”
དེས་ན་གཉིད་ཀྱིས་ནོན་པའི་རྨི་ལམ་ན་བུ་སྐྱེས་ཏེ་ཤི་བ་རྨིས་པ་ལ། བུ་དེ་མེད་དོ་སྙམ་པའི་རྣམ་རྟོག་ནི། ཐོག་མར་བུ་དེ་ཡོད་པར་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དེ་ཡི། གེགས་ཡིན་མོད་ཀྱི་དེ་ཡང་བརྫུན་པ་ཡིན་ཏེ། རྨི་ལམ་གྱི་བུ་ནི་མ་སྐྱེས་པ་དང་མ་འགག་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྐྱེ་བ་དང་འགག་པ་རྟོགས་པས་བརྟག་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །
是故於夢中夢見兒子死去，認為“無子”的分別心雖是認為“有子”分別心的障礙，然彼亦是虛假，夢中之子不生且不滅故。如是應觀察了知一切法的生滅。
བཞི་པ་དོན་བསྡུ་བ་ནི།
（丑）四：由因攝義
དེ་བས་དེ་ལྟར་རྣམ་དཔྱད་པས།།
འགའ་ཡང་རྒྱུ་མེད་ཡོད་མ་ཡིན།།
སོ་སོ་བ་འམ་འདུས་པ་ཡི།།
རྐྱེན་རྣམས་ལ་ཡང་གནས་མ་ཡིན།།
是故以理作觀察，絕無無因而有者。
若別別住若總集，諸緣悉非彼依處。
གཞན་ནས་འོངས་པའང་མ་ཡིན་ལ།།
གནས་པ་མ་ཡིན་འགྲོ་མ་ཡིན།།
彼既不從餘處來，於此不住不他往。
དེ་བས་ན་བརྗོད་མ་ཐག་པར་དེ་ལྟར་རྣམ་པར་དཔྱད་པས། དངོས་པོ་འགའ་ཡང་རྒྱུ་མེད་པ་དང་སྐྱེས་བུ་དང་དུས་ལ་སོགས་པས་བྱས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཞིང༌། རྒྱུ་སོ་སོ་རེ་རེ་བའམ་ཐམས་ཅད་འདུས་པ་ཡི། རྐྱེན་རྣམས་ལ་ཡང་སྐྱེ་བའི་ངོ་བོར་གནས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཏེ་འདས་པའི་ས་ནས་འོངས་པའང་མ་ཡིན་ལ། ད་ལྟ་བར་གནས་པ་མ་ཡིན་ཞིང་དེ་ཉིད་མ་འོངས་པའི་སར་འགྲོ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །
是故，如前所說，如是觀察，任何實法並非以無因、神我、時間等而存在，亦非安住於個別的因緣或集聚的眾緣中，亦非從他處重新而來，亦非住於現在趨向未來地。
摘錄自：གཞན་ཕན་སྣང་བ། 賢遍囊瓦 - བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་ལ་འཇུག་པ་ལས། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ལེའུ་སྟེ་དགུ་པའོ།། །།《入菩薩行論》第九品智慧（初稿待潤）
སྐྱེ་མིན་མེད་ཕྱིར་ཞེས་འདོད་ན།།
གསལ་བ་མེད་པར་སྐྱེ་བར་ནི།།
ཁྱོད་མི་འདོད་ཀྱང་གནས་པ་ཉིད།།
若計因時所無法，果悉不生本無故。
顯明本無今始生，雖非汝許性安住。
གལ་ཏེ་རྒྱུ་ལ་འབྲས་གནས་ན།།
ཟན་ཟ་མི་གཙང་ཟ་བར་འགྱུར།།
རས་ཀྱི་རིན་གྱིས་རས་བལ་གྱི།།
ས་བོན་ཉོས་ལ་བགོ་བར་གྱིས།།
若於因位果不住，飲食應成食不淨。
亦復當以棉衣價，棉花種子覆其身。
འཇིག་རྟེན་རྨོངས་པས་མ་མཐོང་ན།།
དེ་ཉིད་ཤེས་ཀྱིས་བཞག་དེ་ཉིད།།
ཤེས་དེ་འཇིག་རྟེན་ལ་ཡང་ནི།།
ཡོད་པ་ཅི་སྟེ་མཐོང་མ་ཡིན།།
若世愚夫不達此，汝師見因果同時。
彼所安立汝亦知，云何世人不見此？
འཇིག་རྟེན་ཚད་མ་ཉིད་མིན་ན།།
གསལ་བ་མཐོང་བའང་བདེན་མ་ཡིན།།
གལ་ཏེ་ཚད་མ་ཚད་མིན་ན།།
དེས་གཞལ་བརྫུན་པར་མི་འགྱུར་རམ།།
若世所見非正量，世見顯現亦非實。
若彼量非勝義量，彼所量豈非虛妄？
དེ་ཉིད་དུ་ན་སྟོང་པ་ཉིད།།
སྒོམ་པ་དེ་ཕྱིར་མི་འཐད་འགྱུར།།
བརྟགས་པའི་དངོས་ལ་མ་རེག་པར།།
དེ་ཡི་དངོས་མེད་འཛིན་མ་ཡིན།།
以是為因汝所修，空性亦妄量妄故。
於彼實相不能觸，空法無實非所取。
དེ་ཕྱིར་བརྫུན་པའི་དངོས་གང་ཡིན།།
དེ་ཡི་དངོས་མེད་གསལ་བར་བརྫུན།།
དེས་ན་རྨི་ལམ་བུ་ཤི་ལ།།
དེ་མེད་སྙམ་པའི་རྣམ་རྟོག་ནི།།
是故任何虛妄法，顯彼非實亦虛妄。
如於夢中見子死，了知夢中無有子。
དེ་ཡོད་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ཡི།།
གེགས་ཡིན་དེ་ཡང་བརྫུན་པ་ཡིན།།
彼能遮蔽有子想，能遮亦是虛妄性。
…………(中略)…………
ཇི་ལྟར་གསལ་བ་སྔར་མེད་པ་སྐྱེས་པ་དེ་བཞིན་དུ་དངོས་པོ་གཞན་ཡང་ཡིན་པ་དེའི་ཚེ་འགལ་བ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །འདི་ལ་གནོད་པ་གཞན་ཡང་ཡོད་དེ། གལ་ཏེ་རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་གནས་པར་ལྟ་ན། ཟན་ཟ་བའི་ཚེ་མི་གཙང་བ་ཟ་བར་འགྱུར་ཞིང༌། རས་ཀྱི་རིན་གྱིས་རས་བལ་གྱི། ས་བོན་ཉོས་ལ་དེ་ཉིད་ལུས་ལ་བགོ་བར་གྱིས་ཤིག །གལ་ཏེ་འཇིག་རྟེན་རྨོངས་པ་སྟེ་མི་ཤེས་པས་རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་གནས་པ་མ་མཐོང་ངོ་སྙམ་ན། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཤེས་ཤིང་མ་རྨོངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་པ་རྨོངས་པར་བཞག་པ་དེ་ཉིད་རང་ལའང་གནས་པ་ཉིད་དེ་རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་གནས་པ་མཐོང་བ་མ་ཡིན་ནོ། །
先前無有顯明產生，同樣其它物彼時亦不存在少許相違。於此另有損害，倘若在因位時果已存在，那麼吃食物就成了吃不淨糞，以買布的錢來購買棉花的種子來穿。若謂：“世間人由於愚昧，故在因位時不見果。”，了知真相且不愚昧者安立彼理，世間人以愚昧故，不能見到因位中有果。
འགྱུར་ལ་ལར། དེ་ཉིད་ཤེས་ལའང་དེ་གནས་ཉིད། །ཅེས་སྣང་སྟེ་དོན་ལ་གྲངས་ཅན་པ་དག་ཀྱང་ཟན་ཟ་བ་དང༌། རས་བལ་ཉིད་ཉོ་བ་ལ་འཇུག་གི གཞན་ནི་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་པའི་དོན་ནོ། །རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་ལ་རྟོག་པའི་ཤེས་པ་དེ་འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ལ་ཡང་ནི། ཡོད་པ་ཉིད་ཡིན་པས་རྒྱུ་ལ་འབྲས་བུ་གནས་པ་དེ་ཅི་སྟེ་མཐོང་བ་མ་ཡིན། གལ་ཏེ་འཇིག་རྟེན་པའི་ཤེས་པ་ཚད་མ་ཉིད་མིན་པས་མི་མཐོང་ངོ་ཞེ་ན། འཇིག་རྟེན་པའི་ཤེས་པས་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་གསལ་བར་མཐོང་བའང་བདེན་པ་མ་ཡིན་པས་མེད་པ་ཉིད་དོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་དངོས་པོའི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་རྣམ་པར་བཞག་པ་ཐོབ་པ་མ་ཡིན་པས་འདི་ཁོ་བོ་ཅག་གི་འདོད་པ་སྟེ་ཐ་སྙད་པའི་ཚད་མ་ཐམས་ཅད་དོན་དམ་པར་ཚད་མ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །
“了知彼理且認為真實”，則數論派應食不淨，買棉花來穿。世間者亦有了知因和果之識，為何不見因時有果呢？若謂：“世人所見非量，故未可見。”，那麼，以世人之識所見聲等顯明，亦應非真實，因世人之見非量故。是故，不能安立物之空性，因我等之所欲即一切詞義者之量非正量故。
དེ་ལ་རྒོལ་བས་སྨྲས་པ། གལ་ཏེ་ཚད་མ་ཡང་དོན་དམ་པར་ཚད་མ་མིན་ན། ཚད་མ་དེས་གཞལ་བ་ཐམས་ཅད་བརྫུན་པར་མི་འགྱུར་རམ། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དེ་དོན་དམ་དུ་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་མེད་པའི་སྟོང་པ་ཉིད། སྒོམ་པ་ཡང་ཚད་མས་ངེས་པ་ཐམས་ཅད་བརྫུན་པ་ཡིན་པ་དེའི་ཕྱིར་མི་འཐད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། འདི་ལ་ལན་བསྟན་པ་བརྟགས་པར་བྱ་བའི་ཆོས་ཀྱི་དངོས་པོ་ལ་མ་རེག་པར། དེ་ཡི་དངོས་པོ་མེད་པའང་འཛིན་པ་མ་ཡིན་ལ། དེ་ཡི་ཕྱིར་བདེན་པར་མ་གྲུབ་པས་བརྫུན་པའི་དངོས་པོ་གང་ཡིན་པ། དེ་ཡི་དངོས་པོ་མེད་པ་དེ་ཡང་གསལ་བར་ཏེ་ངེས་པར་བརྫུན་པ་ཡིན་ནོ། །
諍辯者說：“倘若量非正量，由彼量所量之一切不是成為虛假嗎？若空性為勝義，以量修行一切法無有自性之空性定為虛假，故不應理。”，回答說：“以分別心未觸及法之物，無實亦不執取，故不成立諦實，任何虛假之物不存在，無實亦顯然是虛假。”
དེས་ན་གཉིད་ཀྱིས་ནོན་པའི་རྨི་ལམ་ན་བུ་སྐྱེས་ཏེ་ཤི་བ་རྨིས་པ་ལ། བུ་དེ་མེད་དོ་སྙམ་པའི་རྣམ་རྟོག་ནི། ཐོག་མར་བུ་དེ་ཡོད་པར་འཛིན་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པ་དེ་ཡི། གེགས་ཡིན་མོད་ཀྱི་དེ་ཡང་བརྫུན་པ་ཡིན་ཏེ། རྨི་ལམ་གྱི་བུ་ནི་མ་སྐྱེས་པ་དང་མ་འགག་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེ་ལྟར་ན་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྐྱེ་བ་དང་འགག་པ་རྟོགས་པས་བརྟག་པར་བལྟ་བར་བྱའོ། །
是故於夢中夢見兒子死去，認為“無子”的分別心雖是認為“有子”分別心的障礙，然彼亦是虛假，夢中之子不生且不滅故。如是應觀察了知一切法的生滅。
བཞི་པ་དོན་བསྡུ་བ་ནི།
（丑）四：由因攝義
དེ་བས་དེ་ལྟར་རྣམ་དཔྱད་པས།།
འགའ་ཡང་རྒྱུ་མེད་ཡོད་མ་ཡིན།།
སོ་སོ་བ་འམ་འདུས་པ་ཡི།།
རྐྱེན་རྣམས་ལ་ཡང་གནས་མ་ཡིན།།
是故以理作觀察，絕無無因而有者。
若別別住若總集，諸緣悉非彼依處。
གཞན་ནས་འོངས་པའང་མ་ཡིན་ལ།།
གནས་པ་མ་ཡིན་འགྲོ་མ་ཡིན།།
彼既不從餘處來，於此不住不他往。
དེ་བས་ན་བརྗོད་མ་ཐག་པར་དེ་ལྟར་རྣམ་པར་དཔྱད་པས། དངོས་པོ་འགའ་ཡང་རྒྱུ་མེད་པ་དང་སྐྱེས་བུ་དང་དུས་ལ་སོགས་པས་བྱས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ཞིང༌། རྒྱུ་སོ་སོ་རེ་རེ་བའམ་ཐམས་ཅད་འདུས་པ་ཡི། རྐྱེན་རྣམས་ལ་ཡང་སྐྱེ་བའི་ངོ་བོར་གནས་པ་མ་ཡིན་ནོ། །གཞན་ཏེ་འདས་པའི་ས་ནས་འོངས་པའང་མ་ཡིན་ལ། ད་ལྟ་བར་གནས་པ་མ་ཡིན་ཞིང་དེ་ཉིད་མ་འོངས་པའི་སར་འགྲོ་བ་མ་ཡིན་ནོ། །
是故，如前所說，如是觀察，任何實法並非以無因、神我、時間等而存在，亦非安住於個別的因緣或集聚的眾緣中，亦非從他處重新而來，亦非住於現在趨向未來地。
摘錄自：གཞན་ཕན་སྣང་བ། 賢遍囊瓦 - བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་ལ་འཇུག་པ་ལས། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ལེའུ་སྟེ་དགུ་པའོ།། །།《入菩薩行論》第九品智慧（初稿待潤）
佛说阿弥陀经
姚秦三藏法师鸠摩罗什译
如是我闻：一时，佛在舍卫国祇树给孤独园，与大比丘僧千二百五十人俱，皆是大阿罗汉，众所知识。长老舍利弗、摩诃目揵连、摩诃迦葉、摩诃迦旃延、摩诃俱絺罗、离婆多、周梨槃陀伽、难陀、阿难陀、罗睺罗、憍梵波提、宾头卢颇罗堕、迦留陀夷、摩诃劫宾那、薄拘罗、阿㝹楼驮，如是等诸大弟子。并诸菩萨摩诃萨，文殊师利法王子、阿逸多菩萨、乾陀诃提菩萨、常精进菩萨，与如是等诸大菩萨，及释提桓因等，无量诸天大众俱。
尔时，佛告长老舍利弗：“从是西方，过十万亿佛土，有世界名曰极乐。其土有佛，号阿弥陀，今现在说法。舍利弗，彼土何故名为极乐？其国众生，无有众苦，但受诸乐，故名极乐。又舍利弗，极乐国土，七重栏楯，七重罗网，七重行树，皆是四宝周匝围绕，是故彼国名曰极乐。
“又舍利弗，极乐国土有七宝池，八功德水充满其中。池底纯以金沙布地。四边阶道，金、银、琉璃、玻瓈合成。上有楼阁，亦以金、银、琉璃、玻瓈、砗磲、赤珠、玛瑙而严饰之。池中莲华，大如车轮，青色青光，黄色黄光，赤色赤光，白色白光，微妙香洁。舍利弗，极乐国土成就如是功德庄严。
“又舍利弗，彼佛国土常作天乐，黄金为地，昼夜六时雨天曼陀罗华。其土众生常以清旦，各以衣裓盛众妙华，供养他方十万亿佛；即以食时，还到本国饭食经行。舍利弗，极乐国土成就如是功德庄严。
“复次，舍利弗，彼国常有种种奇妙杂色之鸟，白鹤、孔雀、鹦鹉、舍利、迦陵频伽、共命之鸟。是诸众鸟，昼夜六时出和雅音。其音演畅五根、五力、七菩提分、八圣道分，如是等法。其土众生闻是音已，皆悉念佛、念法、念僧。舍利弗，汝勿谓此鸟实是罪报所生。所以者何？彼佛国土无三恶道。舍利弗，其佛国土尚无恶道之名，何况有实？是诸众鸟，皆是阿弥陀佛欲令法音宣流，变化所作。舍利弗，彼佛国土微风吹动，诸宝行树及宝罗网出微妙音，譬如百千种乐同时俱作。闻是音者，自然皆生念佛、念法、念僧之心。舍利弗，其佛国土成就如是功德庄严。
“舍利弗，于汝意云何？彼佛何故号阿弥陀？舍利弗，彼佛光明无量，照十方国无所障碍，是故号为阿弥陀。又舍利弗，彼佛寿命，及其人民，无量无边阿僧祇劫，故名阿弥陀。舍利弗，阿弥陀佛成佛已来，于今十劫。又舍利弗，彼佛有无量无边声闻弟子，皆阿罗汉，非是算数之所能知，诸菩萨众亦复如是。舍利弗，彼佛国土成就如是功德庄严。
“又舍利弗，极乐国土众生生者，皆是阿鞞跋致。其中多有一生补处，其数甚多，非是算数所能知之，但可以无量无边阿僧祇说。舍利弗，众生闻者，应当发愿，愿生彼国。所以者何？得与如是诸上善人俱会一处。舍利弗，不可以少善根福德因缘得生彼国。舍利弗，若有善男子、善女人，闻说阿弥陀佛，执持名号，若一日、若二日、若三日、若四日、若五日、若六日、若七日，一心不乱。其人临命终时，阿弥陀佛与诸圣众，现在其前。是人终时，心不颠倒，即得往生阿弥陀佛极乐国土。舍利弗，我见是利，故说此言。若有众生闻是说者，应当发愿生彼国土。
“舍利弗，如我今者，赞叹阿弥陀佛不可思议功德之利。东方亦有阿閦鞞佛、须弥相佛、大须弥佛、须弥光佛、妙音佛，如是等恒河沙数诸佛，各于其国出广长舌相，遍覆三千大千世界，说诚实言：‘汝等众生，当信是称赞不可思议功德一切诸佛所护念经。’
“舍利弗，南方世界有日月灯佛、名闻光佛、大焰肩佛、须弥灯佛、无量精进佛，如是等恒河沙数诸佛，各于其国出广长舌相，遍覆三千大千世界，说诚实言：‘汝等众生，当信是称赞不可思议功德一切诸佛所护念经。’
“舍利弗，西方世界有无量寿佛、无量相佛、无量幢佛、大光佛、大明佛、宝相佛、净光佛，如是等恒河沙数诸佛，各于其国出广长舌相，遍覆三千大千世界，说诚实言：‘汝等众生，当信是称赞不可思议功德一切诸佛所护念经。’
“舍利弗，北方世界有焰肩佛、最胜音佛、难沮佛、日生佛、网明佛，如是等恒河沙数诸佛，各于其国出广长舌相，遍覆三千大千世界，说诚实言：‘汝等众生，当信是称赞不可思议功德一切诸佛所护念经。’
“舍利弗，下方世界有师子佛、名闻佛、名光佛、达摩佛、法幢佛、持法佛，如是等恒河沙数诸佛，各于其国出广长舌相，遍覆三千大千世界，说诚实言：‘汝等众生，当信是称赞不可思议功德一切诸佛所护念经。’
“舍利弗，上方世界有梵音佛、宿王佛、香上佛、香光佛、大焰肩佛、杂色宝华严身佛、娑罗树王佛、宝华德佛、见一切义佛、如须弥山佛，如是等恒河沙数诸佛，各于其国出广长舌相，遍覆三千大千世界，说诚实言：‘汝等众生，当信是称赞不可思议功德一切诸佛所护念经。’
“舍利弗，于汝意云何？何故名为《一切诸佛所护念经》？舍利弗，若有善男子、善女人，闻是经受持者，及闻诸佛名者，是诸善男子、善女人，皆为一切诸佛之所护念，皆得不退转于阿耨多罗三藐三菩提。是故，舍利弗，汝等皆当信受我语及诸佛所说。
“舍利弗，若有人已发愿、今发愿、当发愿，欲生阿弥陀佛国者，是诸人等，皆得不退转于阿耨多罗三藐三菩提，于彼国土若已生、若今生、若当生。是故，舍利弗，诸善男子、善女人，若有信者，应当发愿生彼国土。
“舍利弗，如我今者，称赞诸佛不可思议功德；彼诸佛等，亦称赞我不可思议功德，而作是言：‘释迦牟尼佛，能为甚难希有之事！能于娑婆国土五浊恶世，劫浊、见浊、烦恼浊、众生浊、命浊中，得阿耨多罗三藐三菩提，为诸众生说是一切世间难信之法。’舍利弗，当知我于五浊恶世行此难事，得阿耨多罗三藐三菩提，为一切世间说此难信之法，是为甚难！”
佛说此经已，舍利弗及诸比丘，一切世间天、人、阿修罗等，闻佛所说，欢喜信受，作礼而去。
姚秦三藏法师鸠摩罗什译
如是我闻：一时，佛在舍卫国祇树给孤独园，与大比丘僧千二百五十人俱，皆是大阿罗汉，众所知识。长老舍利弗、摩诃目揵连、摩诃迦葉、摩诃迦旃延、摩诃俱絺罗、离婆多、周梨槃陀伽、难陀、阿难陀、罗睺罗、憍梵波提、宾头卢颇罗堕、迦留陀夷、摩诃劫宾那、薄拘罗、阿㝹楼驮，如是等诸大弟子。并诸菩萨摩诃萨，文殊师利法王子、阿逸多菩萨、乾陀诃提菩萨、常精进菩萨，与如是等诸大菩萨，及释提桓因等，无量诸天大众俱。
尔时，佛告长老舍利弗：“从是西方，过十万亿佛土，有世界名曰极乐。其土有佛，号阿弥陀，今现在说法。舍利弗，彼土何故名为极乐？其国众生，无有众苦，但受诸乐，故名极乐。又舍利弗，极乐国土，七重栏楯，七重罗网，七重行树，皆是四宝周匝围绕，是故彼国名曰极乐。
“又舍利弗，极乐国土有七宝池，八功德水充满其中。池底纯以金沙布地。四边阶道，金、银、琉璃、玻瓈合成。上有楼阁，亦以金、银、琉璃、玻瓈、砗磲、赤珠、玛瑙而严饰之。池中莲华，大如车轮，青色青光，黄色黄光，赤色赤光，白色白光，微妙香洁。舍利弗，极乐国土成就如是功德庄严。
“又舍利弗，彼佛国土常作天乐，黄金为地，昼夜六时雨天曼陀罗华。其土众生常以清旦，各以衣裓盛众妙华，供养他方十万亿佛；即以食时，还到本国饭食经行。舍利弗，极乐国土成就如是功德庄严。
“复次，舍利弗，彼国常有种种奇妙杂色之鸟，白鹤、孔雀、鹦鹉、舍利、迦陵频伽、共命之鸟。是诸众鸟，昼夜六时出和雅音。其音演畅五根、五力、七菩提分、八圣道分，如是等法。其土众生闻是音已，皆悉念佛、念法、念僧。舍利弗，汝勿谓此鸟实是罪报所生。所以者何？彼佛国土无三恶道。舍利弗，其佛国土尚无恶道之名，何况有实？是诸众鸟，皆是阿弥陀佛欲令法音宣流，变化所作。舍利弗，彼佛国土微风吹动，诸宝行树及宝罗网出微妙音，譬如百千种乐同时俱作。闻是音者，自然皆生念佛、念法、念僧之心。舍利弗，其佛国土成就如是功德庄严。
“舍利弗，于汝意云何？彼佛何故号阿弥陀？舍利弗，彼佛光明无量，照十方国无所障碍，是故号为阿弥陀。又舍利弗，彼佛寿命，及其人民，无量无边阿僧祇劫，故名阿弥陀。舍利弗，阿弥陀佛成佛已来，于今十劫。又舍利弗，彼佛有无量无边声闻弟子，皆阿罗汉，非是算数之所能知，诸菩萨众亦复如是。舍利弗，彼佛国土成就如是功德庄严。
“又舍利弗，极乐国土众生生者，皆是阿鞞跋致。其中多有一生补处，其数甚多，非是算数所能知之，但可以无量无边阿僧祇说。舍利弗，众生闻者，应当发愿，愿生彼国。所以者何？得与如是诸上善人俱会一处。舍利弗，不可以少善根福德因缘得生彼国。舍利弗，若有善男子、善女人，闻说阿弥陀佛，执持名号，若一日、若二日、若三日、若四日、若五日、若六日、若七日，一心不乱。其人临命终时，阿弥陀佛与诸圣众，现在其前。是人终时，心不颠倒，即得往生阿弥陀佛极乐国土。舍利弗，我见是利，故说此言。若有众生闻是说者，应当发愿生彼国土。
“舍利弗，如我今者，赞叹阿弥陀佛不可思议功德之利。东方亦有阿閦鞞佛、须弥相佛、大须弥佛、须弥光佛、妙音佛，如是等恒河沙数诸佛，各于其国出广长舌相，遍覆三千大千世界，说诚实言：‘汝等众生，当信是称赞不可思议功德一切诸佛所护念经。’
“舍利弗，南方世界有日月灯佛、名闻光佛、大焰肩佛、须弥灯佛、无量精进佛，如是等恒河沙数诸佛，各于其国出广长舌相，遍覆三千大千世界，说诚实言：‘汝等众生，当信是称赞不可思议功德一切诸佛所护念经。’
“舍利弗，西方世界有无量寿佛、无量相佛、无量幢佛、大光佛、大明佛、宝相佛、净光佛，如是等恒河沙数诸佛，各于其国出广长舌相，遍覆三千大千世界，说诚实言：‘汝等众生，当信是称赞不可思议功德一切诸佛所护念经。’
“舍利弗，北方世界有焰肩佛、最胜音佛、难沮佛、日生佛、网明佛，如是等恒河沙数诸佛，各于其国出广长舌相，遍覆三千大千世界，说诚实言：‘汝等众生，当信是称赞不可思议功德一切诸佛所护念经。’
“舍利弗，下方世界有师子佛、名闻佛、名光佛、达摩佛、法幢佛、持法佛，如是等恒河沙数诸佛，各于其国出广长舌相，遍覆三千大千世界，说诚实言：‘汝等众生，当信是称赞不可思议功德一切诸佛所护念经。’
“舍利弗，上方世界有梵音佛、宿王佛、香上佛、香光佛、大焰肩佛、杂色宝华严身佛、娑罗树王佛、宝华德佛、见一切义佛、如须弥山佛，如是等恒河沙数诸佛，各于其国出广长舌相，遍覆三千大千世界，说诚实言：‘汝等众生，当信是称赞不可思议功德一切诸佛所护念经。’
“舍利弗，于汝意云何？何故名为《一切诸佛所护念经》？舍利弗，若有善男子、善女人，闻是经受持者，及闻诸佛名者，是诸善男子、善女人，皆为一切诸佛之所护念，皆得不退转于阿耨多罗三藐三菩提。是故，舍利弗，汝等皆当信受我语及诸佛所说。
“舍利弗，若有人已发愿、今发愿、当发愿，欲生阿弥陀佛国者，是诸人等，皆得不退转于阿耨多罗三藐三菩提，于彼国土若已生、若今生、若当生。是故，舍利弗，诸善男子、善女人，若有信者，应当发愿生彼国土。
“舍利弗，如我今者，称赞诸佛不可思议功德；彼诸佛等，亦称赞我不可思议功德，而作是言：‘释迦牟尼佛，能为甚难希有之事！能于娑婆国土五浊恶世，劫浊、见浊、烦恼浊、众生浊、命浊中，得阿耨多罗三藐三菩提，为诸众生说是一切世间难信之法。’舍利弗，当知我于五浊恶世行此难事，得阿耨多罗三藐三菩提，为一切世间说此难信之法，是为甚难！”
佛说此经已，舍利弗及诸比丘，一切世间天、人、阿修罗等，闻佛所说，欢喜信受，作礼而去。
✋热门推荐