གཉིས་པ་ཆོས་ཀྱི་བདག་མེད་སྒོམ་ཚུལ་ལ། ལུས་དྲན་པ་ཉེ་བར་བཞག་པ་སྒོམ་ཚུལ། ཚོར་བ་དྲན་པ་ཉེ་བར་བཞག་པ་སྒོམ་ཚུལ། སེམས་དྲན་པ་ཉེ་བར་བཞག་པ་སྒོམ་ཚུལ། ཆོས་དྲན་པ་ཉེ་བར་བཞག་པ་སྒོམ་ཚུལ་དང་བཞི་ལས། དང་པོ་ལའང་ལུས་སྤྱིར་བརྟགས་པ། ཡན་ལག་བྱེ་བྲག་ཏུ་བརྟགས་པ། དེས་ན་ལུས་ལ་ཆགས་པ་སྤོང་དགོས་པར་བསྟན་པ་དང་གསུམ་ལས།

（癸）二：修法无我之理分四：一、修身念住之理；二、修受念住之理；三、修心念住之理；四、修法念住之理（子）一：修身念住之理分三：一、总观身；二、观支分；三、需断除于身贪执

དང་པོ་ནི། གལ་ཏེ་འདི་ལྟར་ཡན་ལག་ཅན་གྱི་ལུས་བདག་ཏུ་འཛིན་པའི་ཡུལ་ཡིན་ནོ་སྙམ་པ་ལ་བཤད་པ།

（丑）一：总观身
宣说若思此具支分之身执为我之有境

ལུས་ནི་རྐང་པ་བྱིན་པ་མིན།།
བརླ་དང་རྐེད་པའང་ལུས་མ་ཡིན།།
ལྟོ་དང་རྒྱབ་ཀྱང་ལུས་མིན་ཏེ།།
བྲང་དང་དཔུང་པའང་ལུས་མ་ཡིན།།

此身非足亦非胫，髋髀腰膂亦非身，
身既非腹亦非背，胸肩二者亦非身。

རྩིབ་ལོགས་ལག་པའང་ལུས་མིན་ཏེ།།
མཆན་ཁུང་ཕྲག་པའང་ལུས་མ་ཡིན།།
ནང་ཁྲོལ་རྣམས་ཀྱང་དེ་མིན་ལ།།
མགོ་དང་མགྲིན་པའང་ལུས་མིན་ན།།
འདི་ལ་ལུས་ནི་གང་ཞིག་ཡིན།།

身非胁肋亦非手，肩腋二者亦非身，
身非内脏诸脏腑，头颈二者亦非身，
此中言身是何物？

གལ་ཏེ་ལུས་འདི་ཐམས་ཅད་ལ།།
ཕྱོགས་རེ་ཡིས་ནི་གནས་འགྱུར་ན།།
ཆ་རྣམས་ཆ་ལ་གནས་འགྱུར་མོད།།
དེ་རང་ཉིད་ནི་གང་ན་གནས།།

若言身依一切支，各于其处而安住，
诸分住各支分处，彼分自体住何处？

གལ་ཏེ་བདག་ཉིད་ཀུན་གྱི་ལུས།།
ལག་སོགས་རྣམས་ལ་གནས་ན་ནི།།
ལག་སོགས་དེ་དག་ཇི་སྙེད་པ།།
དེ་སྙེད་ཀྱི་ནི་ལུས་སུ་འགྱུར།།

若我自性一切身，住于手等一切处，
尽其手等诸数量，应有尔许之身体。

ཕྱི་དང་ནང་དུ་ལུས་མེད་ན།།
ཇི་ལྟར་ལག་སོགས་ལ་ལུས་ཡོད།།
ལག་སོགས་རྣམས་ལས་གཞན་མེད་ན།།
དེ་ནི་ཇི་ལྟར་ཡོད་པ་ཡིན།།

倘若内外皆无身，手等之上身何有？
手等之外无彼体，彼等何有应成无。

དེས་ན་ལུས་མེད་ལག་སོགས་ལ།།
རྨོངས་པ་ཡིས་ནི་ལུས་བློར་འགྱུར།།
དབྱིབས་སུ་བཀོད་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས།།
ཐོ་ཡོར་ལ་ནི་མི་བློ་བཞིན།།

是故无身于手等，以愚痴力起身想，
形状安立差别故，如于石垛起人想。

ཇི་སྲིད་རྐྱེན་ཚོགས་དེ་སྲིད་དུ།།
ལུས་ནི་སྐྱེས་བུ་ལྟར་སྣང་བ།།
དེ་བཞིན་ཇི་སྲིད་ལག་སོགས་ལ།།
དེ་ཡོད་དེ་སྲིད་དེར་ལུས་སྣང༌།།

乃至诸缘聚会时，尔时身如士夫现，
如是手等因缘会，尔时彼亦如身现。

…………(中略)…………

དེ་ལྟར་རྣམ་པར་དཔྱད་པ་ན་ཕྱི་དང་ནང་དུ་ལུས་གྲུབ་པ་མེད་ན། ཇི་ལྟར་ཏེ་རྣམ་པ་གང་གིས་ལག་པ་སོགས་ལ་ལུས་དེ་ཡོད་པར་འགྱུར། ལག་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལས་གཞན་མེད་ན། ལུས་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་ཇི་ལྟར་ཡོད་པ་ཡིན། དེས་ན་ལུས་མེད་ཀྱང་ལག་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ། རྨོངས་པ་མ་རིག་པ་ཡི་དབང་གིས་ནི་ལུས་ཀྱི་བློར་འགྱུར་རོ། །དཔེར་ན་ལག་པ་དང་རྐང་པ་ལ་སོགས་པའི་དབྱིབས་སུ་བཀོད་པའི་ཁྱད་པར་གྱིས། ཐོ་ཡོར་ལ་ནི་མི་ཡི་བློ་འབྱུང་བ་བཞིན་དུ་སྐབས་སུ་བབ་པ་ལ་ཡང་ཡིན་ནོ་ཞེས་པའི་དོན་ནོ། །ཇི་སྲིད་དུ་ས་ལ་སོགས་པའི་ཁམས་དྲུག་དང༌། རེག་པ་ལ་སོགས་པའི་རྟེན་སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དང་ཡིད་ཀྱི་ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་བཅོ་བརྒྱད་ཀྱི་བདག་ཉིད་ལས་ལ་རག་ལས་པའི་རྐྱེན་ཚོགས་པ་དེ་སྲིད་དུ། ལུས་ནི་དོན་དམ་པར་སྟོང་ཡང་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པའི་རང་བཞིན་གྱི་སྐྱེས་བུ་སྟེ་གང་ཟག་ལྟར་སྣང་བ་དང་ཐ་སྙད་ཀྱང་བྱེད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་ཇི་སྲིད་ལག་པ་ལ་སོགས་པ་ལ། རྐྱེན་ཚོགས་པ་དེ་ཡོད་པ་དེ་སྲིད་དུ་དེར་རྟོག་པའི་དབང་གིས་ལུས་སུ་སྣང་ཡང་དོན་དམ་པ་ནི་མ་ཡིན་ནོ། །

如此分析，内外身体既不存在，那么手怎么会存在身体呢？若无与手等异体之身，所谓身怎么成立呢？是故虽然无有身，以愚痴冥昧之故，将手等认为是身。譬如，由于石垛放置的特征像人等形状，而对它生起是人的想法一样。乃至从地等六界、触等所依六处、意之十八近取因之自性中的粗因聚合，身谛实中虽为空性，但遍计所执性的士夫，显现为补特伽罗，于名言中亦如是。同样，乃至手等之因聚合，此期间以对彼分别之增上力故，手亦显现为身体，此非谛实。

摘录自：༈ སྔ་འགྱུར་མཐོ་སློབ་མདོ་སྔགས་རིག་པའི་འབྱུང་གནས་གླིང་གི་སྒྲིག་གཞི་རྩ་ཁྲིམས་ཆེན་པོ་བཞུགས་སོ།། 前译高等学院显密明源洲建制大纲 མདོ་འོག་མ་ལོ་རིམ་དང་པོ། 下部显宗一年级 གཞན་ཕན་སྣང་བ། 贤遍囊瓦 - བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་ལ་འཇུག་པ་ལས། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ལེའུ་སྟེ་དགུ་པའོ།། །།《入菩萨行论》第九品智慧（初稿待润）

弥陀何能以一身，同时接引无量众生？－劝祛疑生信－印祖文钞菁华录白话译注

弥陀何能以一身，同时接引无量众生？



原文：

27.或曰：“阿弥陀佛，安居极乐。十方世界，无量无边；一世界中念佛众生，亦复无量无边。阿弥陀佛，何能以一身，一时普遍接引十方无量无边世界之一切念佛众生乎？”答：“汝何得以凡夫知见，推测佛境？姑以喻明，使汝惑灭。一月丽天，万川影现，月何容心哉？夫天只一月，而大海大江，大河小溪，悉现全月。即小而一勺一滴水中，无不各现全月。且江河之月，一人看之，则有一月当乎其人；百千万亿人，于百千万亿处看之，则无不各有一月当乎其人。若百千万亿人，各向东西南北而行，则月亦于所行之处，常当其人；相去之处，了无远近。若百千万亿人，安住不动，则月亦安住不动，常当其人也。唯水清而静则现，水浊而动则隐。月固无取舍，其不现者，由水昏浊奔腾，无由受其影现耳。众生之心如水，阿弥陀佛如月；众生信愿具足，至诚感佛，则佛应之，如水清月现也。若心不清净，不至诚，与贪瞋痴相应，与佛相背，如水浊而动，月虽不遗照临，而不能昭彰影现也。月乃世间色法，尚有如此之妙，况阿弥陀佛，烦惑净尽，福慧具足，心包太虚，量周法界者乎？故《华严经》云：‘佛身充满于法界，普现一切群生前；随缘赴感靡不周，而恒处此菩提座。’故知遍法界感，遍法界应。佛实未曾起心动念，有来去相，而能令缘熟众生，见其来此接引以往西方也。怀此疑者，固非一二；因示大意，令生正信。”（文钞正编）《初机净业指南》序

白话译文：

27.有人问：“阿弥佗佛，安居极乐世界。十方世界，无量无边，一个世界中念佛的众生，也是无量无边。阿弥佗佛，为何可以用自己一身，一时普遍接引十方无量无边世界的一切念佛众生呢？”答：“你怎么能用凡夫的知见推测佛的境界？姑且用一个比喻来消除你的疑惑。一个月亮挂在天空上，地上所有的河川都会出现它的影子，月亮有何用心要那么做吗？天上虽只有一个月亮，然而大海大江，大河小溪，都会映现一轮明月。甚至小到一勺一滴水中，也无不各现全月。而且江河之月，一人看它，则有一月对着这个人。百千万亿人，于百千万亿处看它，则无不各有一月对着每个人。若百千万亿人，各向东西南北行走，则月也于所行之处，总是跟着每个人，不管去什么地方，远近都是一样。若百千万亿人，安住不动，则月也安住不动，对着每个人。但只有水清澈宁静月亮才会显现，水浑浊动荡就看不见了。月亮是没有什么取舍的，不出现的原因，是因为水浑浊奔腾，没有办法让它的影像出现罢了。众生之心如水，阿弥佗佛如月。众生信愿具足，至诚感佛，则佛应之，如水清月现。若心不清静，不至诚，与贪嗔痴相应，与佛相背，如水浊而动，月亮虽然不遗万物而自当照临，而它的影像却无法显现于水中。月亮是世间的色法，尚且有如此之妙，何况阿弥佗佛，烦恼和惑业都已灭尽，福慧具足，心包太虚，体量容纳周遍一切法界呢？所以，《华严经》说：‘佛身充满于法界，普现一切群生前；随缘赴感无不周，而常处此菩提座。’故知遍法界感，遍法界应。佛实际上未曾起心动念，有来去相，而能使因缘成熟的众生，看见他来此接引以往西方。有这种疑惑的人，不是一、两个，因此说明大意，让大家产生正信。”

按：若想弄清此问，必须先明诸佛与众生心体之间的关系。佛心众生心，如帝网千珠，如一室千灯，互具遍具互摄遍摄，佛心不在众生心外，众生即佛心中众生。诸佛如来是法界身，遍入一切众生心，众生心即如来之法身，诸佛所证即一切众生之心性。如果认为心外有个弥陀，从西方飞至众生面前，变化分身，来接引众生，这已经不是正信的佛法。心外无佛，心外无法，心外无众生，以心无外故，自佛他佛本不二故。《观经》十六观中将观见化佛原理解释得清清楚楚，皆是“心作心是”，念佛人第六识独影境中三力所见之佛，即是西方弥陀所遣之化佛。念佛人若修至破事识，便可观见报身佛。临终化佛报佛或尊特身何者来迎，不是弥陀分别，而是念佛人各自境界所变现，弥陀冥加而已。有人会有疑问，平时只持名念佛，未修观想，为何临终见佛也是观想见佛？因为临终念佛不同平时，临终必加“祈佛来迎”之念，这正是观想之因。至于何时见佛，要看何时能入定境，有相定与无相定都是互通的，定境中有想，自然就有相。禅宗修行人，本修无相定，但仍然偶有境界，甚至着魔，就是这个道理，只要定中有微细念头，就会有境界。已经功夫成片的念佛人，临终得自在往生，是因为此人见佛自在，稍一入定便能观见弥陀化身。未得定者，须凭深信切愿，熬至十数天最后之际，可入临终特殊定境，便可观见化佛，从而往生。临终特殊定境，可参阅此文，《散心念佛人临终也能见佛往生的原理》。若中间念佛勇猛，凭自力念至名字位后心，便可提前见佛往生。有些人不能见佛往生，多是发菩提心念佛忏罪方面出了问题，罪心不除，遮障自佛外显，即障他佛加持，所以不能往生。

弥陀何能以一身，同时接引无量众生？－劝祛疑生信－印祖文钞菁华录白话译注

弥陀何能以一身，同时接引无量众生？



原文：

27.或曰：“阿弥陀佛，安居极乐。十方世界，无量无边；一世界中念佛众生，亦复无量无边。阿弥陀佛，何能以一身，一时普遍接引十方无量无边世界之一切念佛众生乎？”答：“汝何得以凡夫知见，推测佛境？姑以喻明，使汝惑灭。一月丽天，万川影现，月何容心哉？夫天只一月，而大海大江，大河小溪，悉现全月。即小而一勺一滴水中，无不各现全月。且江河之月，一人看之，则有一月当乎其人；百千万亿人，于百千万亿处看之，则无不各有一月当乎其人。若百千万亿人，各向东西南北而行，则月亦于所行之处，常当其人；相去之处，了无远近。若百千万亿人，安住不动，则月亦安住不动，常当其人也。唯水清而静则现，水浊而动则隐。月固无取舍，其不现者，由水昏浊奔腾，无由受其影现耳。众生之心如水，阿弥陀佛如月；众生信愿具足，至诚感佛，则佛应之，如水清月现也。若心不清净，不至诚，与贪瞋痴相应，与佛相背，如水浊而动，月虽不遗照临，而不能昭彰影现也。月乃世间色法，尚有如此之妙，况阿弥陀佛，烦惑净尽，福慧具足，心包太虚，量周法界者乎？故《华严经》云：‘佛身充满于法界，普现一切群生前；随缘赴感靡不周，而恒处此菩提座。’故知遍法界感，遍法界应。佛实未曾起心动念，有来去相，而能令缘熟众生，见其来此接引以往西方也。怀此疑者，固非一二；因示大意，令生正信。”（文钞正编）《初机净业指南》序

白话译文：

27.有人问：“阿弥佗佛，安居极乐世界。十方世界，无量无边，一个世界中念佛的众生，也是无量无边。阿弥佗佛，为何可以用自己一身，一时普遍接引十方无量无边世界的一切念佛众生呢？”答：“你怎么能用凡夫的知见推测佛的境界？姑且用一个比喻来消除你的疑惑。一个月亮挂在天空上，地上所有的河川都会出现它的影子，月亮有何用心要那么做吗？天上虽只有一个月亮，然而大海大江，大河小溪，都会映现一轮明月。甚至小到一勺一滴水中，也无不各现全月。而且江河之月，一人看它，则有一月对着这个人。百千万亿人，于百千万亿处看它，则无不各有一月对着每个人。若百千万亿人，各向东西南北行走，则月也于所行之处，总是跟着每个人，不管去什么地方，远近都是一样。若百千万亿人，安住不动，则月也安住不动，对着每个人。但只有水清澈宁静月亮才会显现，水浑浊动荡就看不见了。月亮是没有什么取舍的，不出现的原因，是因为水浑浊奔腾，没有办法让它的影像出现罢了。众生之心如水，阿弥佗佛如月。众生信愿具足，至诚感佛，则佛应之，如水清月现。若心不清静，不至诚，与贪嗔痴相应，与佛相背，如水浊而动，月亮虽然不遗万物而自当照临，而它的影像却无法显现于水中。月亮是世间的色法，尚且有如此之妙，何况阿弥佗佛，烦恼和惑业都已灭尽，福慧具足，心包太虚，体量容纳周遍一切法界呢？所以，《华严经》说：‘佛身充满于法界，普现一切群生前；随缘赴感无不周，而常处此菩提座。’故知遍法界感，遍法界应。佛实际上未曾起心动念，有来去相，而能使因缘成熟的众生，看见他来此接引以往西方。有这种疑惑的人，不是一、两个，因此说明大意，让大家产生正信。”

按：若想弄清此问，必须先明诸佛与众生心体之间的关系。佛心众生心，如帝网千珠，如一室千灯，互具遍具互摄遍摄，佛心不在众生心外，众生即佛心中众生。诸佛如来是法界身，遍入一切众生心，众生心即如来之法身，诸佛所证即一切众生之心性。如果认为心外有个弥陀，从西方飞至众生面前，变化分身，来接引众生，这已经不是正信的佛法。心外无佛，心外无法，心外无众生，以心无外故，自佛他佛本不二故。《观经》十六观中将观见化佛原理解释得清清楚楚，皆是“心作心是”，念佛人第六识独影境中三力所见之佛，即是西方弥陀所遣之化佛。念佛人若修至破事识，便可观见报身佛。临终化佛报佛或尊特身何者来迎，不是弥陀分别，而是念佛人各自境界所变现，弥陀冥加而已。有人会有疑问，平时只持名念佛，未修观想，为何临终见佛也是观想见佛？因为临终念佛不同平时，临终必加“祈佛来迎”之念，这正是观想之因。至于何时见佛，要看何时能入定境，有相定与无相定都是互通的，定境中有想，自然就有相。禅宗修行人，本修无相定，但仍然偶有境界，甚至着魔，就是这个道理，只要定中有微细念头，就会有境界。已经功夫成片的念佛人，临终得自在往生，是因为此人见佛自在，稍一入定便能观见弥陀化身。未得定者，须凭深信切愿，熬至十数天最后之际，可入临终特殊定境，便可观见化佛，从而往生。临终特殊定境，可参阅此文，《散心念佛人临终也能见佛往生的原理》。若中间念佛勇猛，凭自力念至名字位后心，便可提前见佛往生。有些人不能见佛往生，多是发菩提心念佛忏罪方面出了问题，罪心不除，遮障自佛外显，即障他佛加持，所以不能往生。