【声音】梁启超：中国历史上革命之研究
近数年来之中国，可谓言论时代也已矣。近数年来中国言论，复杂不可殚数，若革命论者，可谓其最有力之一种也已矣。凡发言者不可不求其论据于历史，凡实行者愈不可不鉴其因果于历史，吾故为《中国历史上革命之研究》，欲与举国言论家一商榷焉。
革命之义有广狭：其最广义，则社会上一切无形有形之事物所生之大变动皆是也；其次广义，则政治上之异动与前此划然成一新时代者，无论以平和得之以铁血得之皆是也；其狭义，则专以兵力向于中央政府者是也。吾中国数千年来，惟有狭义的革命，今之持极端革命论者，惟心醉狭义的革命。故吾今所研究，亦在此狭义的革命。
十九世纪者，全世界革命之时代也，而吾中国亦介立其间，曾为一次之大革命也。
顾革命同而其革命之结果不同。所谓结果者，非成败之云也。欧洲中原之革命军，败者强半，而其所收结果，与成焉者未或异也。胡乃中国而独若此？西哲有言：“历史者，民族性质之缫演物也。”吾缘恶果以溯恶因，吾不得不于此焉诇之。
中国革命史与泰西革命史比较，其特色有七：一曰有私人革命而无团体革命。泰西之革命，皆团体革命也。英人千六百四十六年之役，冲其锋者为国会军；美人千七百七十六年之役，主其事者为十三省议会；又如法国三度之革命，则皆议员大多数之发起而市民从而附和也；千八百四十八年以后，欧洲中原诸地之革命，莫非由上流团体主持其间也。
综而论之，则自希腊、罗马以迄近世革命之大举百十见，罔非平民团体与贵族团体相阋争也。独吾中国不然，数千年来革命之迹，不绝于史乘，而求其主动之革命团体，无一可见。惟董卓之役，关东州郡会合，推袁绍为盟主以起义，庶几近之，然不旋踵而同盟涣矣。自余若张角之天书，徐鸿儒之白莲教，洪秀全之天主教，虽处心积虑，历有年所，聚众稍夥，然后从事，类皆由一二私人之权术，于团体之义仍无当也。其在现世，若哥老、三合之徒，就外观视之，俨然一团体，然察其实情，无有也。
且其结集已数百年，而革命之实，竟不克一举也。此后或别有枭雄者起，乃走附焉而受其利用，则非吾所敢言；若此团体之必不能以独力革命，则吾所敢言也。故数千年莽莽相寻之革命，其蓄谋焉，戮力焉，喋血焉，奏凯焉者，靡不出于一二私人，此我国革命与泰西革命最相违之点也。
二曰有野心的革命而无自卫的革命。革命之正义，必其起于不得已者也。曷云乎不得已？自从事革命者，未之前闻。
若楚汉间之革命，固云父老苦秦苛法，然陈涉不过曰：“苟富贵，毋相忘”；项羽不过曰：“彼可取而代也”；汉高不过曰：“某业所就，孰与仲多”？其野心自初起时而已然矣。此外若赵氏之南越，窦氏之河西，马氏之湖南，钱氏之吴越，李氏之西夏，其动机颇起于自卫，然于大局固无关矣。
故中国百数十次之革命，自其客观的言之，似皆不得已；自其主观的言之，皆非有所谓不得已者存也。何也？无论若何好名目，皆不过野心家之一手段也。
三曰有上等下等社会革命，而无中等社会革命。泰西革命之主动，大率在中等社会，盖上等社会则其所革者，而下等社会又无革之思想、无革之能力也。今将中国革命史上之事实类表之，则：表例说明：（一）凡在本朝任一方镇，拥土地人民以为凭借者，皆谓之上等社会；（二）凡欺人孤儿寡妇，假名禅让以窃国者，不以入革命之列。
准此以谈，则数千年历史上，求所谓中等社会之革命者，舍周共和时代国人流王于彘之一事，此后盖閔乎未有闻也。
（或疑中等与下等之界线颇难划，同为无所凭借，则中与下等耳，于何辨之？曰：起事者为善良之市民，命之曰中等；其为盗贼，命之曰下等。或由下等而渐进为中等，不能计也，或裹胁善良之市民，亦不能计也。）夫泰西史上之新时代，大率以生计问题为枢纽焉，即胎孕革命者，此亦其重要之一原因也。故中等社会，常以本身利害之关系，遂奋起而立于革命之场。若中国则生计之与政治，向固绝对影响者存也，故彼中革命一最要之机关，而我独阙如也。
四曰革命之地段。吾欲假名泰西之革命曰单纯革命，假名中国之革命（历史上的）曰复杂革命。长期国会时之英国，除克林威尔一派外，无他革命军也；独立时之美国，除华盛顿一派外，无他革命军也。自余各国前事，大都类是（其成者每类是，反之而各地蜂起者每不成。）中国不然。秦末之革命，与项羽、汉高相先后者，则陈涉、吴广也，武臣也，葛婴也，周市也，田儋也，景驹也，韩广也，吴芮也，如是者数十辈。西汉末之革命，与光武相先后者，则樊崇也，徐宣、谢禄、杨音也，刁子都也，王郎也，秦丰也，平原女子迟昭平也，王常、成丹也，王匡、王凤也，朱鲔、张印也。陈牧、廖湛也，李宪也，公孙述也，隗嚣也，窦融也，卢芳也，彭宠也，张步也，刘永、董宪也，如是者数十辈。东汉末之革命，与曹操、刘备、孙权相先后者，则黄巾十余大部也，董卓也，北宫伯玉也，张燕也，李傕、郭汜也，袁绍也，袁术也，吕布也，公孙瓒也，张鲁也，刘璋也，韩遂、马腾也，陶谦也，张绣也，刘表也，公孙渊也，如是者数十辈。隋末之革命，与李唐相先后者，则王薄、孟让也，窦建德也，张金称、高士达也，郝孝德也，杨玄感也，刘元进也，杜伏威、辅公袥也，宇文化及也，李弘芝也，翟让、李密也，徐圆朗也，梁师都也，王世充也，刘武周也，薛举也，李轨也，郭子和也，朱粲也，林士弘也，高开道也，刘黑闼也，如是者数十辈。自余各朝之鼎革大都类是。（以胪列此等人名，干燥无味，故后代阙之。）即如最近洪杨之役，前乎彼者，广西群盗，既已积年；后乎彼者，捻、回、苗、夷，蜂起交迫，犹前代也。由是观之，中国无革命则已，苟其有之，则必百数十之革命军同时并起，原野厌肉，川谷阗血，全国糜烂，靡有孑遗，然后仅获底定。苟不尔者，则如汉之翟义，魏之毋丘俭，唐之徐敬业，并其破坏之目的亦不得达，更无论成立也。故泰西革命，被革命之祸者不过一方面，而食其利者全国；中国革命，则被革命之祸者全国，而食其利者并不得一方面。中国人闻革命而占栗，皆此之由。
五曰革命之时日。泰西之革命，其所敌者在旧政府，旧政府一倒，而革命之潮落矣，所有事者，新政府成立善后之政略而已，其若法兰西之变为恐怖时代者，盖仅见也，故其革命之时日不长。中国不然，非群雄并起，天下鼎沸，则旧政府必不可得倒，如是者有年；既倒之后，新政府思所以削平群雄，绥靖鼎沸，如是者复有年。故吾中国每一度大革命，长者数十年，短者亦十余年。试表列之（表略）
由是观之，中国革命时日之长，真有令人失惊者。且犹有当注意者一事，则旧政府既倒以后，其乱亡之时日，更长于未倒以前是也。（其间惟元明之交，其现象出常例外，则由革命军太无力，久不能倒旧政府耳，其性质非有以异于前代也。）当其初革伊始，未尝不曰，吾之目的，在倒旧政府而已。及其机之既动，则以悬崖转石之势，波波相续，峰峰不断，驯至数十年、百年而未有已。泰西新名词曰“强权强权”，强权之行，殆野蛮交涉之通例，而中国其尤甚者也；中国之革命时代，其尤甚者也。如斗蟀然，百蟀处于笼，越若干日而毙其半，越若干日而毙其六七，越若干日而毙其八九，更越若干若干日，群蟀悉毙，仅余其一，然后斗之事息。中国数千年之革命，殆皆若是。故其人民，襁褓已生金革之里，垂老犹厌鼙鼓之声，朝避猛虎夕长蛇，新鬼烦冤旧鬼哭，此其事影响于社会之进步者，最酷且烈。夫中国通称三十年为一世，谓人类死生递嬗之常期也。
其在平和时代，前人逝而后人直补其缺，社会之能力，始继续而不断；若其间有青黄不接之顷，则进化之功用，或遂中止焉矣。英国博士福亚氏，尝以统计上学理，论人口死亡之率，谓：“英国生产者一百万人中，其十五岁至四十五岁间，以肺痨病死者七万二千三百九十七人。譬如每人以三十年间力作所得，平均可得二百磅，则是肺痨一症，使英国全国之总殖损失千四百四十七万九千四百镑也。”此等语随机指点，已有足令人瞿然惊者。然此犹生计上直接之损害也，若语其间接者，则壮者死亡离散，而生殖力之损耗，有去无来，人道或几乎息。观中国历史上汉末、隋末、唐末之人口，比于前代全盛时，十仅存一，（参观《中国史上人口之统计》篇。）此岂尽由于杀戮耶？亦生殖力之锐减为之原也。坐是之故，其所影响者，若生计上，若学术上，若道德上，若风俗上，前此经若干年之群演，而始达于某级程度者，至是忽一切中绝，混然复还于天造草昧之态状，文明之凝滞不进，皆此之由。泰西革命，蒙革命之害者不过一二年，而食其利者数百岁，故一度革命，而文明之程度进一级。中国革命，蒙革命之害者动百数十岁，而食其利者不得一二年，故一度革命，而所积累以得之文明，与之俱亡。此真东西得失之林哉！
六曰革命家与革命家之交涉。泰西革命家，其所认为公敌者，惟现存之恶政府而已，自他皆非所敌也；若法国革命后，而有各党派之相残，则其例外仅见者也。中国不然，百数十之革命军并起，同道互戕，于旧政府之外，而为敌者各百数十焉，此鼎革时代之通例，无庸枚举者也。
此犹曰异党派者为然也。然其在同党，或有事初起而相屠者，如武臣之于陈涉，陈友谅之于徐寿辉之类是也；或有事将成而相屠者，如刘裕之于刘毅，李密之于翟让之类是也；或有事已成而相屠者，如汉高祖、明太祖之于其宿将功臣皆是也；求其同心戮力、全始全终者，自汉光武以外，殆无一人。夫岂必远征前代，即如最近洪杨之役，革命之进行，尚未及半，而韦昌辉与石达开同杀杨秀清矣，昌辉旋复谋杀达开矣，诸将复共杀昌辉矣。军至金陵，喘卢甫定，而最初歃血聚义之东、西、南、北、翼五王，或死或亡，无复一存矣。其后陈玉成被卖于苗沛霖，而上游始得安枕；谭绍洸被杀于郜云官等，而苏州始下，金陵随之而亡。岂必官军之能强，毋亦革命家之太不济也。吾前进屡言，非有高尚、严正、纯洁之道德心者，不可以行革命，亦谓此而已，亦谓此而已。彼时洪杨等固无力以倒北京政府也，借令有之，试思其后此与张总愚、赖汶洸辈之交涉何如？与苗沛霖辈之交涉何如？即与其部下石达开、陈玉成、李秀成、李世贤辈之交涉何如？此诸党魁之各各互相交涉又何如？其必缫演前代血腥之覆轨，无待蓍蔡矣。此真吾中国革命史上不可洗涤之奇辱也。
七曰革命时代外族势力之消长。呜呼！吾观法国大革命后，经过恐怖时代，巴黎全市，血污充塞，而各国联军干涉，犹能以独力抵抗，不移时而出拿破仑，大行复仇主义以震慑欧陆。吾因是以反观中国，吾不自知其汗浃背而泪承睫矣。中国每当国内革命时代，即外族势力侵入之时代也。综观历史上革命与外族之关系，可分为五种：一曰革命军借外族之力以倒旧政府者，如申侯之以犬戎亡周，李世民这以突厥亡隋，石敬瑭之以燕云十六州赂契丹等类是也。
二曰旧政府借外族之力以倒革命军者，如郭子仪之以吐蕃、回纥讨安史，李鸿章之以戈登灭洪秀全等类是也。
三曰旧政府借外族之力以倒革命军而彼此两毙者，如吴三桂以满洲亡李闯，而并以亡明是也。
四曰革命军借外族之力以倒政府而彼此两毙者，如成都王颖以刘渊为大单于，同抗王室，卒不能成，而遂以亡晋是也。
五曰革命军败后，引外族以为政府患者，如汉初陈豨、卢绾辈，东汉初卢芳辈之导匈奴，唐初刘黑闼、梁师都辈之导突厥等类是也。
此皆其直接关系也。若语其间接者，则如刘项阋而冒顿坐大，八王乱而十六国势成，安史扰而蕃鹘自强，五代棼而契丹全盛，闯献毒氛遍中原，而满洲遂尽收关外部落，此则未假其力以前，而先有以养其势者矣。呜呼！以汉高之悍鸷，而忍垢于白登之役；以唐太之神武，而遣憾于高丽之师；我国史之污点，其何日之能雪耶？即如最近数十年间西力之东渐，固由帝国主义自然膨胀之力，而常胜军之关系，亦宁浅薄耶？
识者观此，毛发俱栗矣。
（后文看图）
近数年来之中国，可谓言论时代也已矣。近数年来中国言论，复杂不可殚数，若革命论者，可谓其最有力之一种也已矣。凡发言者不可不求其论据于历史，凡实行者愈不可不鉴其因果于历史，吾故为《中国历史上革命之研究》，欲与举国言论家一商榷焉。
革命之义有广狭：其最广义，则社会上一切无形有形之事物所生之大变动皆是也；其次广义，则政治上之异动与前此划然成一新时代者，无论以平和得之以铁血得之皆是也；其狭义，则专以兵力向于中央政府者是也。吾中国数千年来，惟有狭义的革命，今之持极端革命论者，惟心醉狭义的革命。故吾今所研究，亦在此狭义的革命。
十九世纪者，全世界革命之时代也，而吾中国亦介立其间，曾为一次之大革命也。
顾革命同而其革命之结果不同。所谓结果者，非成败之云也。欧洲中原之革命军，败者强半，而其所收结果，与成焉者未或异也。胡乃中国而独若此？西哲有言：“历史者，民族性质之缫演物也。”吾缘恶果以溯恶因，吾不得不于此焉诇之。
中国革命史与泰西革命史比较，其特色有七：一曰有私人革命而无团体革命。泰西之革命，皆团体革命也。英人千六百四十六年之役，冲其锋者为国会军；美人千七百七十六年之役，主其事者为十三省议会；又如法国三度之革命，则皆议员大多数之发起而市民从而附和也；千八百四十八年以后，欧洲中原诸地之革命，莫非由上流团体主持其间也。
综而论之，则自希腊、罗马以迄近世革命之大举百十见，罔非平民团体与贵族团体相阋争也。独吾中国不然，数千年来革命之迹，不绝于史乘，而求其主动之革命团体，无一可见。惟董卓之役，关东州郡会合，推袁绍为盟主以起义，庶几近之，然不旋踵而同盟涣矣。自余若张角之天书，徐鸿儒之白莲教，洪秀全之天主教，虽处心积虑，历有年所，聚众稍夥，然后从事，类皆由一二私人之权术，于团体之义仍无当也。其在现世，若哥老、三合之徒，就外观视之，俨然一团体，然察其实情，无有也。
且其结集已数百年，而革命之实，竟不克一举也。此后或别有枭雄者起，乃走附焉而受其利用，则非吾所敢言；若此团体之必不能以独力革命，则吾所敢言也。故数千年莽莽相寻之革命，其蓄谋焉，戮力焉，喋血焉，奏凯焉者，靡不出于一二私人，此我国革命与泰西革命最相违之点也。
二曰有野心的革命而无自卫的革命。革命之正义，必其起于不得已者也。曷云乎不得已？自从事革命者，未之前闻。
若楚汉间之革命，固云父老苦秦苛法，然陈涉不过曰：“苟富贵，毋相忘”；项羽不过曰：“彼可取而代也”；汉高不过曰：“某业所就，孰与仲多”？其野心自初起时而已然矣。此外若赵氏之南越，窦氏之河西，马氏之湖南，钱氏之吴越，李氏之西夏，其动机颇起于自卫，然于大局固无关矣。
故中国百数十次之革命，自其客观的言之，似皆不得已；自其主观的言之，皆非有所谓不得已者存也。何也？无论若何好名目，皆不过野心家之一手段也。
三曰有上等下等社会革命，而无中等社会革命。泰西革命之主动，大率在中等社会，盖上等社会则其所革者，而下等社会又无革之思想、无革之能力也。今将中国革命史上之事实类表之，则：表例说明：（一）凡在本朝任一方镇，拥土地人民以为凭借者，皆谓之上等社会；（二）凡欺人孤儿寡妇，假名禅让以窃国者，不以入革命之列。
准此以谈，则数千年历史上，求所谓中等社会之革命者，舍周共和时代国人流王于彘之一事，此后盖閔乎未有闻也。
（或疑中等与下等之界线颇难划，同为无所凭借，则中与下等耳，于何辨之？曰：起事者为善良之市民，命之曰中等；其为盗贼，命之曰下等。或由下等而渐进为中等，不能计也，或裹胁善良之市民，亦不能计也。）夫泰西史上之新时代，大率以生计问题为枢纽焉，即胎孕革命者，此亦其重要之一原因也。故中等社会，常以本身利害之关系，遂奋起而立于革命之场。若中国则生计之与政治，向固绝对影响者存也，故彼中革命一最要之机关，而我独阙如也。
四曰革命之地段。吾欲假名泰西之革命曰单纯革命，假名中国之革命（历史上的）曰复杂革命。长期国会时之英国，除克林威尔一派外，无他革命军也；独立时之美国，除华盛顿一派外，无他革命军也。自余各国前事，大都类是（其成者每类是，反之而各地蜂起者每不成。）中国不然。秦末之革命，与项羽、汉高相先后者，则陈涉、吴广也，武臣也，葛婴也，周市也，田儋也，景驹也，韩广也，吴芮也，如是者数十辈。西汉末之革命，与光武相先后者，则樊崇也，徐宣、谢禄、杨音也，刁子都也，王郎也，秦丰也，平原女子迟昭平也，王常、成丹也，王匡、王凤也，朱鲔、张印也。陈牧、廖湛也，李宪也，公孙述也，隗嚣也，窦融也，卢芳也，彭宠也，张步也，刘永、董宪也，如是者数十辈。东汉末之革命，与曹操、刘备、孙权相先后者，则黄巾十余大部也，董卓也，北宫伯玉也，张燕也，李傕、郭汜也，袁绍也，袁术也，吕布也，公孙瓒也，张鲁也，刘璋也，韩遂、马腾也，陶谦也，张绣也，刘表也，公孙渊也，如是者数十辈。隋末之革命，与李唐相先后者，则王薄、孟让也，窦建德也，张金称、高士达也，郝孝德也，杨玄感也，刘元进也，杜伏威、辅公袥也，宇文化及也，李弘芝也，翟让、李密也，徐圆朗也，梁师都也，王世充也，刘武周也，薛举也，李轨也，郭子和也，朱粲也，林士弘也，高开道也，刘黑闼也，如是者数十辈。自余各朝之鼎革大都类是。（以胪列此等人名，干燥无味，故后代阙之。）即如最近洪杨之役，前乎彼者，广西群盗，既已积年；后乎彼者，捻、回、苗、夷，蜂起交迫，犹前代也。由是观之，中国无革命则已，苟其有之，则必百数十之革命军同时并起，原野厌肉，川谷阗血，全国糜烂，靡有孑遗，然后仅获底定。苟不尔者，则如汉之翟义，魏之毋丘俭，唐之徐敬业，并其破坏之目的亦不得达，更无论成立也。故泰西革命，被革命之祸者不过一方面，而食其利者全国；中国革命，则被革命之祸者全国，而食其利者并不得一方面。中国人闻革命而占栗，皆此之由。
五曰革命之时日。泰西之革命，其所敌者在旧政府，旧政府一倒，而革命之潮落矣，所有事者，新政府成立善后之政略而已，其若法兰西之变为恐怖时代者，盖仅见也，故其革命之时日不长。中国不然，非群雄并起，天下鼎沸，则旧政府必不可得倒，如是者有年；既倒之后，新政府思所以削平群雄，绥靖鼎沸，如是者复有年。故吾中国每一度大革命，长者数十年，短者亦十余年。试表列之（表略）
由是观之，中国革命时日之长，真有令人失惊者。且犹有当注意者一事，则旧政府既倒以后，其乱亡之时日，更长于未倒以前是也。（其间惟元明之交，其现象出常例外，则由革命军太无力，久不能倒旧政府耳，其性质非有以异于前代也。）当其初革伊始，未尝不曰，吾之目的，在倒旧政府而已。及其机之既动，则以悬崖转石之势，波波相续，峰峰不断，驯至数十年、百年而未有已。泰西新名词曰“强权强权”，强权之行，殆野蛮交涉之通例，而中国其尤甚者也；中国之革命时代，其尤甚者也。如斗蟀然，百蟀处于笼，越若干日而毙其半，越若干日而毙其六七，越若干日而毙其八九，更越若干若干日，群蟀悉毙，仅余其一，然后斗之事息。中国数千年之革命，殆皆若是。故其人民，襁褓已生金革之里，垂老犹厌鼙鼓之声，朝避猛虎夕长蛇，新鬼烦冤旧鬼哭，此其事影响于社会之进步者，最酷且烈。夫中国通称三十年为一世，谓人类死生递嬗之常期也。
其在平和时代，前人逝而后人直补其缺，社会之能力，始继续而不断；若其间有青黄不接之顷，则进化之功用，或遂中止焉矣。英国博士福亚氏，尝以统计上学理，论人口死亡之率，谓：“英国生产者一百万人中，其十五岁至四十五岁间，以肺痨病死者七万二千三百九十七人。譬如每人以三十年间力作所得，平均可得二百磅，则是肺痨一症，使英国全国之总殖损失千四百四十七万九千四百镑也。”此等语随机指点，已有足令人瞿然惊者。然此犹生计上直接之损害也，若语其间接者，则壮者死亡离散，而生殖力之损耗，有去无来，人道或几乎息。观中国历史上汉末、隋末、唐末之人口，比于前代全盛时，十仅存一，（参观《中国史上人口之统计》篇。）此岂尽由于杀戮耶？亦生殖力之锐减为之原也。坐是之故，其所影响者，若生计上，若学术上，若道德上，若风俗上，前此经若干年之群演，而始达于某级程度者，至是忽一切中绝，混然复还于天造草昧之态状，文明之凝滞不进，皆此之由。泰西革命，蒙革命之害者不过一二年，而食其利者数百岁，故一度革命，而文明之程度进一级。中国革命，蒙革命之害者动百数十岁，而食其利者不得一二年，故一度革命，而所积累以得之文明，与之俱亡。此真东西得失之林哉！
六曰革命家与革命家之交涉。泰西革命家，其所认为公敌者，惟现存之恶政府而已，自他皆非所敌也；若法国革命后，而有各党派之相残，则其例外仅见者也。中国不然，百数十之革命军并起，同道互戕，于旧政府之外，而为敌者各百数十焉，此鼎革时代之通例，无庸枚举者也。
此犹曰异党派者为然也。然其在同党，或有事初起而相屠者，如武臣之于陈涉，陈友谅之于徐寿辉之类是也；或有事将成而相屠者，如刘裕之于刘毅，李密之于翟让之类是也；或有事已成而相屠者，如汉高祖、明太祖之于其宿将功臣皆是也；求其同心戮力、全始全终者，自汉光武以外，殆无一人。夫岂必远征前代，即如最近洪杨之役，革命之进行，尚未及半，而韦昌辉与石达开同杀杨秀清矣，昌辉旋复谋杀达开矣，诸将复共杀昌辉矣。军至金陵，喘卢甫定，而最初歃血聚义之东、西、南、北、翼五王，或死或亡，无复一存矣。其后陈玉成被卖于苗沛霖，而上游始得安枕；谭绍洸被杀于郜云官等，而苏州始下，金陵随之而亡。岂必官军之能强，毋亦革命家之太不济也。吾前进屡言，非有高尚、严正、纯洁之道德心者，不可以行革命，亦谓此而已，亦谓此而已。彼时洪杨等固无力以倒北京政府也，借令有之，试思其后此与张总愚、赖汶洸辈之交涉何如？与苗沛霖辈之交涉何如？即与其部下石达开、陈玉成、李秀成、李世贤辈之交涉何如？此诸党魁之各各互相交涉又何如？其必缫演前代血腥之覆轨，无待蓍蔡矣。此真吾中国革命史上不可洗涤之奇辱也。
七曰革命时代外族势力之消长。呜呼！吾观法国大革命后，经过恐怖时代，巴黎全市，血污充塞，而各国联军干涉，犹能以独力抵抗，不移时而出拿破仑，大行复仇主义以震慑欧陆。吾因是以反观中国，吾不自知其汗浃背而泪承睫矣。中国每当国内革命时代，即外族势力侵入之时代也。综观历史上革命与外族之关系，可分为五种：一曰革命军借外族之力以倒旧政府者，如申侯之以犬戎亡周，李世民这以突厥亡隋，石敬瑭之以燕云十六州赂契丹等类是也。
二曰旧政府借外族之力以倒革命军者，如郭子仪之以吐蕃、回纥讨安史，李鸿章之以戈登灭洪秀全等类是也。
三曰旧政府借外族之力以倒革命军而彼此两毙者，如吴三桂以满洲亡李闯，而并以亡明是也。
四曰革命军借外族之力以倒政府而彼此两毙者，如成都王颖以刘渊为大单于，同抗王室，卒不能成，而遂以亡晋是也。
五曰革命军败后，引外族以为政府患者，如汉初陈豨、卢绾辈，东汉初卢芳辈之导匈奴，唐初刘黑闼、梁师都辈之导突厥等类是也。
此皆其直接关系也。若语其间接者，则如刘项阋而冒顿坐大，八王乱而十六国势成，安史扰而蕃鹘自强，五代棼而契丹全盛，闯献毒氛遍中原，而满洲遂尽收关外部落，此则未假其力以前，而先有以养其势者矣。呜呼！以汉高之悍鸷，而忍垢于白登之役；以唐太之神武，而遣憾于高丽之师；我国史之污点，其何日之能雪耶？即如最近数十年间西力之东渐，固由帝国主义自然膨胀之力，而常胜军之关系，亦宁浅薄耶？
识者观此，毛发俱栗矣。
（后文看图）
元音老人讲解圆觉经，我认为比较实用，我没有多加整理，只能稍微整理一下，妄念（打坐中的念头）要起，那就任它起，不压制它，这并不是放纵它，放纵是攀缘不息。“任其起”则毫无攀缘。《圆觉经》是一连讲了四句话：“居一切时不起妄念，于诸妄心亦不息灭，住妄想境不加了知，于无了知不辨真实。”这四句话是粗、细、微细、极微细四步心念功夫。粗，就是第一句话，“居一切时不起妄念”，在任何时候都不起妄念，不攀缘外境，这是粗粗地讲，是初步用功。细，就是第二步，“于诸妄心亦不息灭”，为什么不息灭呀？前面我们讲过，是为了要起妙用，不能把妄念压死了。但要不跟它跑、不放纵它，这就要掌握好分寸，比较细了。
第三步，“住妄想境不加了知”，住妄想境是什么意思啊？就是在这个既不压死、又不放纵的境界当中。其实，日月星辰、山河大地、人我众生、花鸟鱼虫等等，都是“妄想境”，都是妄想所蕴积的。不是妄想蕴积，就没有这些人人我我的境界。因为我们不识得真如自性，无明妄动，追取境相，结果动出来这些境相。我们却继续认假作真，妄执妄取，这是多么迷惑啊！因惑而造业，因业而受报，从无六道处动出六道轮回，从无痛苦处动出无边苦海。你可能会说：“我觉得这些挺真实的，怎么没有觉出这是妄想境啊？”这就微细了。你的心粗，觉不到微细的境界，要作微细的功夫才行。微细的功夫怎么作呀？“住妄想境不加了知”，在既不压死妄想，又不放纵妄想的境界当中，不加了知。为什么不加了知呢？因为一切有相的东西都是妄想境，也都是真心所显现的。妄想境就是真心，真心就是妄想境。若无真心，哪来妄想境呢？就象无水便无波、无镜便无影一样。因此，就不要对这个妄想境分别取舍了，这就是“不加了知”。
第四步“于无了知不辨真实”。我们的心总是处在有与无、真与假等等相对之中，其实，这都是分别心在作怪。什么有无真假等等，统统是戏论。说有是“增益谤”，它就是这样，你再说个“有”，分明是“头上安头”，无端地“增益”它，那就等于是诽谤它。说无是“减损谤”，它本来就了不可得，何用减损？你再说个“无”，岂不是“减损谤”吗？说即有即无是“相违谤”——自相矛盾。说非有非无是“戏论谤”。有、无、即有即无、非有非无，四句全是谤法！真假等相对法，亦复如是——也都是这样。只有证得真如自性，才能离开种种相对。稍一走作，便落有无、真假等相对之中，这就极其微细了。“不辨真实”，不要去分别这个是真，那个是假了。真就是假，假就是真，即真即假，即假即真，非真非假，非假非真，亦真亦假，亦假亦真。比如我们修净土，如果说西方极乐世界是真，我们这个娑婆世界是假，那就错误了。若西方极乐世界是真，我们这里也真；若娑婆世界是假，西方极乐世界也假。怎么这样讲呢？因为一切事物都是一真法界（详见佛经）所流出，都是（）的派生物，都是大圆觉海里的浪花。所谓“无不从此法界流，无不归还此法界。”此法界，就是大圆觉海。西方极乐世界是净土，因为它是佛的愿力和诸大菩萨的净心所感得；我们娑婆世界是秽土，因为它是我等众生着境造业所显现。着境造业也是真心的妙用啊！就真心来讲，全是真的；就影子来讲，全是假的。“凡所有相，皆是虚妄”，西方极乐世界也是真心的影子啊！识得真心妙体之后，升维去往天堂或者天界（东西方都有天堂）就绝对有把握了。“心即是土，土即是心。随其心净，即佛土净。”所谓“生净土”其实是生我心中之净土，当然不费吹灰之力，不用来来去去。所以大祖师有言：“生者决定生，去者实不去。”
“应知其所起者，皆为本元清净性中之道行。”应该知道，我们所起的一切作用，所起的一切念头，所认识的一切事物，都是“本元清净性”中的“道行”。道行就是修道的行为，应该知道，所起的一切，都是（）的妙用。
“功夫至此，毫无粘滞，妄念皆妙用恒沙之道行。”功夫至此，就是功夫到这种地步。什么地步啊？即清醒地了知其所起者，皆为本元清净性中之道行。若功夫至此，就毫无粘滞了。执着于妄心妄境不舍，谓之“粘”；于无上道停止不前，谓之“滞”。无粘，就不再住相，不再分别取舍，心里面自然空空荡荡。无粘必然无滞，必然在修行的大道上快速前进。那么，所起的念头便都是“妙用恒沙之道行”。恒河是印度的一条大河，河中的沙土很细，可以想象恒河中沙粒的数目多到何种程度。佛经里常用“恒河沙”比喻数量之多。妙用恒沙，意即无穷多的妙用。刚才讲过，道行就是修道的行为。俗云：某某大法师道行很深。是说他修行功底深厚。所以，道行也指修行的功底。到了这一地步，一丝一毫的粘滞都没有了，妄念就成了道行，能起无量无边的妙用。
“以无念即有念、有念即无念，念而不念，不念而念。”没有妄念不是很好么？刚才为什么说“妄念皆妙用恒沙之道行”呢？因为无念就是有念、有念就是无念，念而不念，不念而念。我们在前面讲《圆觉经》里四句话的时候，对于有无、真假等已经分析得够多了，在这里不再对“无念即有念……不念而念”作过多重复的解释。相信大家一定能够举一反三，正确理解。简言之：无念即有念，有什么念？有正念，正念就是“了了分明”。有念即无念，是无邪念，邪念就是“粘滞”之念。念而不念，就是“急水上打球子”——“念念不停留”。不念而念，就是“妄念灭处清净随得”。对照《圆觉经》的四句话：无念即有念——居一切时不起妄念（有一个“不起妄念”之念），有念即无念——于诸妄心亦不息灭，念而不念——住妄想境不加了知，不念而念——于无了知不辨真实（不辨别取舍，即清净正念）。
唐朝的庞居士作了个偈子：“有男不婚，有女不嫁，合家团栾头，共说无生话。”宋朝的杨杰居士，不让先贤，和了一首“男大须婚，女长须嫁，讨甚闲工夫？更说无生话！”海印信禅师见此两偈，也和了一首：“我无男婚，也无女嫁，困来便打眠，管甚无生话。”见他三位古人如此，我也和了一首：“有男就婚，有女就嫁，子子复孙孙，是说无生话。”诸位，从这四首偈子，你能看出一丝一毫的“粘滞”吗？你如果问：“四偈读来，主张不同，到底该婚不该婚、该嫁不该嫁呀？”那是你自己粘滞于文词。“依文解义，三世佛冤！”我等也只好“将口挂壁”。图片人物为百岁修炼人！
第三步，“住妄想境不加了知”，住妄想境是什么意思啊？就是在这个既不压死、又不放纵的境界当中。其实，日月星辰、山河大地、人我众生、花鸟鱼虫等等，都是“妄想境”，都是妄想所蕴积的。不是妄想蕴积，就没有这些人人我我的境界。因为我们不识得真如自性，无明妄动，追取境相，结果动出来这些境相。我们却继续认假作真，妄执妄取，这是多么迷惑啊！因惑而造业，因业而受报，从无六道处动出六道轮回，从无痛苦处动出无边苦海。你可能会说：“我觉得这些挺真实的，怎么没有觉出这是妄想境啊？”这就微细了。你的心粗，觉不到微细的境界，要作微细的功夫才行。微细的功夫怎么作呀？“住妄想境不加了知”，在既不压死妄想，又不放纵妄想的境界当中，不加了知。为什么不加了知呢？因为一切有相的东西都是妄想境，也都是真心所显现的。妄想境就是真心，真心就是妄想境。若无真心，哪来妄想境呢？就象无水便无波、无镜便无影一样。因此，就不要对这个妄想境分别取舍了，这就是“不加了知”。
第四步“于无了知不辨真实”。我们的心总是处在有与无、真与假等等相对之中，其实，这都是分别心在作怪。什么有无真假等等，统统是戏论。说有是“增益谤”，它就是这样，你再说个“有”，分明是“头上安头”，无端地“增益”它，那就等于是诽谤它。说无是“减损谤”，它本来就了不可得，何用减损？你再说个“无”，岂不是“减损谤”吗？说即有即无是“相违谤”——自相矛盾。说非有非无是“戏论谤”。有、无、即有即无、非有非无，四句全是谤法！真假等相对法，亦复如是——也都是这样。只有证得真如自性，才能离开种种相对。稍一走作，便落有无、真假等相对之中，这就极其微细了。“不辨真实”，不要去分别这个是真，那个是假了。真就是假，假就是真，即真即假，即假即真，非真非假，非假非真，亦真亦假，亦假亦真。比如我们修净土，如果说西方极乐世界是真，我们这个娑婆世界是假，那就错误了。若西方极乐世界是真，我们这里也真；若娑婆世界是假，西方极乐世界也假。怎么这样讲呢？因为一切事物都是一真法界（详见佛经）所流出，都是（）的派生物，都是大圆觉海里的浪花。所谓“无不从此法界流，无不归还此法界。”此法界，就是大圆觉海。西方极乐世界是净土，因为它是佛的愿力和诸大菩萨的净心所感得；我们娑婆世界是秽土，因为它是我等众生着境造业所显现。着境造业也是真心的妙用啊！就真心来讲，全是真的；就影子来讲，全是假的。“凡所有相，皆是虚妄”，西方极乐世界也是真心的影子啊！识得真心妙体之后，升维去往天堂或者天界（东西方都有天堂）就绝对有把握了。“心即是土，土即是心。随其心净，即佛土净。”所谓“生净土”其实是生我心中之净土，当然不费吹灰之力，不用来来去去。所以大祖师有言：“生者决定生，去者实不去。”
“应知其所起者，皆为本元清净性中之道行。”应该知道，我们所起的一切作用，所起的一切念头，所认识的一切事物，都是“本元清净性”中的“道行”。道行就是修道的行为，应该知道，所起的一切，都是（）的妙用。
“功夫至此，毫无粘滞，妄念皆妙用恒沙之道行。”功夫至此，就是功夫到这种地步。什么地步啊？即清醒地了知其所起者，皆为本元清净性中之道行。若功夫至此，就毫无粘滞了。执着于妄心妄境不舍，谓之“粘”；于无上道停止不前，谓之“滞”。无粘，就不再住相，不再分别取舍，心里面自然空空荡荡。无粘必然无滞，必然在修行的大道上快速前进。那么，所起的念头便都是“妙用恒沙之道行”。恒河是印度的一条大河，河中的沙土很细，可以想象恒河中沙粒的数目多到何种程度。佛经里常用“恒河沙”比喻数量之多。妙用恒沙，意即无穷多的妙用。刚才讲过，道行就是修道的行为。俗云：某某大法师道行很深。是说他修行功底深厚。所以，道行也指修行的功底。到了这一地步，一丝一毫的粘滞都没有了，妄念就成了道行，能起无量无边的妙用。
“以无念即有念、有念即无念，念而不念，不念而念。”没有妄念不是很好么？刚才为什么说“妄念皆妙用恒沙之道行”呢？因为无念就是有念、有念就是无念，念而不念，不念而念。我们在前面讲《圆觉经》里四句话的时候，对于有无、真假等已经分析得够多了，在这里不再对“无念即有念……不念而念”作过多重复的解释。相信大家一定能够举一反三，正确理解。简言之：无念即有念，有什么念？有正念，正念就是“了了分明”。有念即无念，是无邪念，邪念就是“粘滞”之念。念而不念，就是“急水上打球子”——“念念不停留”。不念而念，就是“妄念灭处清净随得”。对照《圆觉经》的四句话：无念即有念——居一切时不起妄念（有一个“不起妄念”之念），有念即无念——于诸妄心亦不息灭，念而不念——住妄想境不加了知，不念而念——于无了知不辨真实（不辨别取舍，即清净正念）。
唐朝的庞居士作了个偈子：“有男不婚，有女不嫁，合家团栾头，共说无生话。”宋朝的杨杰居士，不让先贤，和了一首“男大须婚，女长须嫁，讨甚闲工夫？更说无生话！”海印信禅师见此两偈，也和了一首：“我无男婚，也无女嫁，困来便打眠，管甚无生话。”见他三位古人如此，我也和了一首：“有男就婚，有女就嫁，子子复孙孙，是说无生话。”诸位，从这四首偈子，你能看出一丝一毫的“粘滞”吗？你如果问：“四偈读来，主张不同，到底该婚不该婚、该嫁不该嫁呀？”那是你自己粘滞于文词。“依文解义，三世佛冤！”我等也只好“将口挂壁”。图片人物为百岁修炼人！
1. 彌龐仁波切全集 第06函 ༄༅།།ཀུན་མཁྱེན་རྡོ་རྗེ་གཟི་བརྗིད་ཀྱི་བླ་མའི་རྣལ་འབྱོར་བཞུགས་སོ།། 遍智多傑色吉上師瑜伽（ 譯註：多傑色吉為 龍欽巴大師別名之一 ）
ཨཱཿ །ཇི་ལྟར་ཕྱི་རོལ་དེ་བཞིན་ནང་། །རྡོ་རྗེ་ཕུང་པོའི་གྲོང་ཁྱེར་ནི། །གདོད་ནས་དག་པའི་གཞལ་ཡས་ཁང་། །སྙིང་གའི་ཆུ་སྐྱེས་ཟེའུ་ལ། །
阿！
猶如真實外境內，金剛普巴大城者，
原始清淨無量宮，心間蓮花花蕊中，
མི་ཤིགས་བདེ་བའི་ཐིག་ལེ་དང་། །དབྱེར་མེད་རྒྱལ་ཀུན་འདུས་པའི་རྗེ། །ཀུན་མཁྱེན་རྡོ་རྗེ་གཟི་བརྗིད་རྩལ། །མཚན་དཔེ་འོད་ཀྱི་རང་བཞིན་གསལ། །
不壞大樂之明點，無別諸佛總集尊，
遍智多傑色吉擇，相好光明自性顯。
༈ དཔལ་ལྡན་ཐུགས་རྗེའི་བདག་ཉིད་རིན་པོ་ཆེ། །བདག་གི་དངོས་བཤམས་འབུལ་ན་མདུན་མཁར་རམ་སྤྱི་བོར་ཞེས་ཁ་བསྒྱུར། གོང་གི་བསྐྱེད་པ་མི་དགོས། མཆན། སྙིང་གར་པདྨའི་གདན་བཞུགས་ལ། །བཀའ་དྲིན་ཆེན་པོའི་སྒོ་ནས་རྗེས་བཟུང་སྟེ། །སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་དངོས་གྲུབ་སྩལ་དུ་གསོལ། །
吉祥大悲體性仁波切，我之<如果供養陳設之供品，可結合“虛空”或“頂輪”，不須前面的生起次第>心間蓮花墊上坐，
由大恩德門中隨攝受，身語意之悉地祈恩賜！
མ་ལུས་མཆོག་གསུམ་འདུས་པའི་བདག་ཉིད་ཁྱོད། །དད་པའི་ཡིད་མཚོ་ཀུན་ནས་དྭངས་པ་ལ། །མཁྱེན་བརྩེའི་ཟླ་གཟུགས་ནམ་ཡང་མི་འགོག་པར། །བྱང་ཆུབ་བར་དུ་འབྲལ་མེད་མགོན་དུ་བཞུགས། །
無餘三寶總集體性尊，最勝淨信明澈意海中，
智悲月影何時亦不隱，乃至菩提不離怙主住！
............(中略)............
བདག་ལུས་རྡོ་རྗེ་རྩ་ཡི་བྷཉྫ་རུ། །རང་བྱུང་དྭངས་མའི་ཁམས་མཆོག་བདུད་རྩིའི་བཅུད། །རྒུད་འཇོམས་འཆི་མེད་གྲུབ་པའི་སྨན་ཆེན་འདི། །འགྲོ་མགོན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོར་མཆོད་པ་འབུལ། །
我身金剛脈之顱骨中，自生精華之界勝甘露，
摧衰無死成就此妙藥，眾生怙主法王敬獻供！
སྤྱི་བོ་ལ་སོགས་འཁོར་ལོའི་གནས་ལྔ་པོར། །ཁམས་གསུམ་ཆགས་པ་དབྱིངས་སུ་སྒྲོལ་བའི་ཁྲག །ཆགས་མེད་མཆོད་པ་ཆེན་པོའི་རླབས་མདངས་ཅན། །རང་བྱུང་རཀྟའི་མཆོད་པ་ཁྱོད་ལ་འབུལ། །
頂部妙輪等之五處中，三界貪欲法界誅殺血，
無貪殊勝供養波濤湧，自生惹達供品敬獻尊！
............(中略)............
རྨད་བྱུང་ལྟ་ན་སྡུག་པའི་ལང་ཚོ་ནི། །མཐོང་བའི་མོད་ལ་ཟག་མེད་བདེ་སྟེར་མ། །གང་གི་ལུས་ལས་བྱུང་བ་བཟང་པོའི་དྲིས། །དཔག་ཚད་བྱེ་བའི་ཁྱོན་ཀུན་འགེང་བྱེད་ཅིང་། །
殊勝可愛青春妙齡女，見即賜予無漏大樂女，
柔軟玉身散發微妙香，無量由旬遍溢遍充盈，
ཟུར་གྱིས་འཛུམ་བཞིན་ཡིད་འཕྲོག་རྡོ་རྗེའི་གླུ། །སྟང་སྟབས་བསྐྱོད་པའི་གར་དང་བཅས་སྒྲོགས་པ། །ལས་རླུང་སྲིད་པའི་འཆིང་བ་མཐའ་དག་ཀུན། །ངེས་པར་གཅོད་ལ་མྱུར་བའི་ཕོ་ཉ་མོ། །
輕露微笑醉人金剛歌，婀娜多姿翩翩妙步舞，
三有一切業風所繫縛，決定斬斷速疾使者女，
............(中略)............
མ་ལུས་སྣང་ཞིང་སྲིད་པའི་ཆོས་སོ་ཅོག །སྣང་སྟོང་རིག་པའི་ངང་དུ་རོ་གཅིག་པའི། །མི་ཤིགས་ཐིག་ལེ་ཆེན་པོར་ཁྱབ་བརྡལ་བ། །དུས་གསུམ་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་དགྱེས་གྱུར་ཅིག །
萬有無餘所有一切法，顯空覺性體中成一味，
不壞殊勝明點普周遍，三世平等之中願歡喜！
འོད་གསལ་མཐིང་དབྱིངས་དྭངས་པའི་ནམ་མཁའ་ལ། །རིག་རྩལ་འཇའ་ཟེར་ཐིག་ལེ་བཀྲམ་པའི་དབུས། །རིག་གདངས་མ་འགག་རྡོ་རྗེའི་ལུ་གུ་རྒྱུད། །རང་བྱུང་རྩལ་སྣང་བཀོད་པའི་མཆོད་པ་འབུལ། །
光明湛藍澄清虛空中，覺力虹光明點遍散佈，
覺音不滅金剛串鏈中，自生妙力莊嚴妙供獻！
སྙིང་རྗེའི་དམ་པ་མཐའ་ཡས་པ་ཡི་ཁྱབ། །ཐབས་མཆོག་བདེ་ཆེན་རིག་པའི་རོལ་མོ་དང་། །ལྷན་སྐྱེས་རྡུལ་བྲལ་སྟོང་ཆེན་དག་པའི་དབྱིངས། །ཨེ་ཝྃ་མཉམ་སྦྱོར་བདེ་བའི་མཆོད་སྤྲིན་འབུལ། །
最勝大悲無邊普周遍，最勝方便大樂覺性音，
任運解脫大空清淨界，誒旺和合大樂供雲獻！
སྲིད་དང་ཞི་བ་རོ་གཅིག་འདྲེས་པའི་མོད། །མཁའ་ཁྱབ་མཁའ་ཡི་རྡོ་རྗེ་འདུས་མ་བྱས། །འོད་གསལ་བདེ་བའི་བདེ་མཆོག་མཉམ་པ་ཉིད། །ཟག་མེད་དགྱེས་པ་མཆོག་གིས་དགྱེས་གྱུར་ཅིག །
三有寂滅混融成一味，遍空虛空金剛無為法，
光明大樂勝樂平等性，無漏歡喜供品願歡喜！
............(中略)............
དེ་ནས་མཁའ་ལ་ཁྱུང་བཞིན་དུ། ། སྣ་ཚོགས་བཀྲི་དྲང་ཐེག་པའི་ལམ། །གྲུབ་མཐའི་སྒྲོག་ཏུ་མི་ཚུད་ཀྱང་། །གྲུབ་མཐའ་སྣ་ཚོགས་སྟོན་ལ་མཁས། །
從此如鵬空中翔，不了義之諸乘道，
宗見網罟雖不入，種種宗義卻善說！
མི་ཕམ་པས་སོ། །
彌龐（不敗）撰著。
2. བླ་མའི་གསོལ་འདེབས་བཞུགས། 上師祈禱文
སྔོན་ཚེ་རླབས་ཆེན་ཐུགས་བསྐྱེད་སྨོན་ལམ་མཐུས། །མཐའ་ཡས་འགྲོ་ཀུན་ཡོངས་བཀྲམ་བྱ་བའི་ཕྱིར། །རྣལ་འབྱོར་དབང་ཕྱུག་དམ་པའི་ཚུལ་སྟོན་པ། །དཔལ་ལྡན་བླ་མའི་ཞབས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །
往昔廣大發心大願力，為令度脫無邊一切眾，
示現瑜伽自在殊勝行，吉祥上師足前誠祈請！
བརྒྱུད་ལྡན་གདམས་ངག་ཟབ་མོའི་རྗེས་སུ་ཞུགས། །རིམ་གཉིས་ལམ་ལ་བསྙེན་སྒྲུབ་མཐའ་རུ་ཕྱིན། །འབྲེལ་ཚད་དོན་ལྡན་མཆོག་གི་རྣལ་འབྱོར་པ། །དཔལ་ལྡན་བླ་མའི་ཞབས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །
趣入具足傳承深教授，追隨二次第道得究竟，
有緣具義最勝瑜伽士，吉祥上師足前誠祈請！
ཁྱད་པར་ངེས་གསང་ཕྱག་རྫོགས་དགོངས་པའི་དོན། །ཟབ་མོའི་ཆོས་ཉིད་གནས་ལ་རང་བྱན་ཚུད། །ཉིན་མཚན་ཁོར་ཡུག་འོད་གསལ་ཆེན་པོར་ཟླུམ། །དཔལ་ལྡན་བླ་མའི་ཞབས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །
尤其大密恰佐密意義，甚深法性圓滿善通達，
晝夜不斷融入大光明，吉祥上師足前誠祈請！
............(中略)............
ངོ་བོ་སངས་རྒྱས་ཀུན་དང་མཉམ་ན་ཡང་། །བཀའ་དྲིན་སངས་རྒྱས་ཀུན་ལས་ལྷག་པ་ཡི། །དཔལ་ལྡན་བླ་མ་སངས་རྒྱས་ཀུན་དངོས་ལ། ། གཅིག་ཆོག་ཡིད་ཆེས་བཀའ་བཞིན་ལེགས་གྲུབ་པས། །
體性等同一切佛如來，大恩卻比一切諸佛勝，
吉祥上師總集諸佛體，最勝信心依教而奉行，
ཡང་དག་ལམ་གྱི་རྟེན་འབྲེལ་ཚུལ་བཞིན་དུ། །འགྲིགས་པས་ས་ལམ་གེགས་མེད་མྱུར་བགྲོད་ནས། །བླ་མ་མཆོག་དང་དབྱེར་མེད་ལྷག་པའི་ལྷའི། །གོ་འཕང་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་ཐོབ་གྱུར་ཅིག །
清淨妙道緣起如理具，一切地道無礙速趣行，
最勝上師無二無有別，勝尊果位今生願得證！
ཅེས་པ་འདི་རྟོགས་ལྡན་རྒྱལ་པོ་ཤྲཱིའི་མཚན་ཅན་གྱི་ཞབས་པད་གུས་པའི་གཙུག་གིས་བརྟེན་པ་དྲུང་བློ་བཟང་དོན་གྲུབ་ནས་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་དགོས་ཞེས་ནན་ཏན་བསྐུལ་ངོར་མི་ཕམ་པས་གྲོ་བཞིན་ཟླ་བའི་ཉ་ལ་རྫོང་མགོ་རི་ཁྲོད་དུ་སྦྱར་བ་དགེའོ། །མངྒ་ལཾ།།
恭敬依止朵丹嘉波師利（具證勝王吉祥）蓮足為頂嚴之洛桑頓珠（善慧義成）勵力勸請：“請務必作此！”彌龐巴（不敗者）牛宿月望日（藏歷七月十五）於棕果（堡頭）山林撰著。善哉！芒嘎朗（願吉祥）！
----------------------------------
༄༅། །ཡང་དག་ཚད་མ་གསུམ་གྱི་ང་རོ་ཡིས། །ལྟ་དམན་རི་དྭགས་ཚོགས་རྣམས་སྐྲག་མཛད་པ། །ཐེག་མཆོག་སེངྒེའི་སྒྲ་དབྱངས་ས་གསུམ་ཁྱབ། །མཚོ་སྐྱེས་རྒྱལ་བའི་བསྟན་པ་རྒྱས་གྱུར་ཅིག །རྒྱལ་བསྟན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་གོས་བཟང་རྩེར། །འོད་གསལ་རྡོ་རྗེ་སྙིང་པོའི་ཏོག་མཛེས་པ། །ཕྱོགས་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་རྒྱལ་མཚན་མཐོ། །མཚོ་སྐྱེས་རྒྱལ་བའི་བསྟན་པ་རྒྱས་གྱུར་ཅིག ། མི་ཕམ་འཇམ་དབྱངས་རྣམ་རྒྱལ་རྒྱ་མཚོ།
三種真實正量吼聲震， 一切劣見獸眾皆驚恐，
勝乘獅子吼音遍三地， 蓮師大寶教法願興盛！
聖教圓滿殊勝妙旗頂， 光明金剛藏要寶珠嚴，
勝伏一切法幢高聳立， 蓮師大寶教法願興盛！
- 彌龐蔣揚南傑嘉措（不敗文殊尊勝海）
寧瑪文殊 - 經典伏藏漢譯 NMKT ༄༅།།རྙིང་མ་འཇམ་དབྱངས། བཀའ་མ་གཏེར་ཆོས་རྒྱ་སྒྱུར།།
ཨཱཿ །ཇི་ལྟར་ཕྱི་རོལ་དེ་བཞིན་ནང་། །རྡོ་རྗེ་ཕུང་པོའི་གྲོང་ཁྱེར་ནི། །གདོད་ནས་དག་པའི་གཞལ་ཡས་ཁང་། །སྙིང་གའི་ཆུ་སྐྱེས་ཟེའུ་ལ། །
阿！
猶如真實外境內，金剛普巴大城者，
原始清淨無量宮，心間蓮花花蕊中，
མི་ཤིགས་བདེ་བའི་ཐིག་ལེ་དང་། །དབྱེར་མེད་རྒྱལ་ཀུན་འདུས་པའི་རྗེ། །ཀུན་མཁྱེན་རྡོ་རྗེ་གཟི་བརྗིད་རྩལ། །མཚན་དཔེ་འོད་ཀྱི་རང་བཞིན་གསལ། །
不壞大樂之明點，無別諸佛總集尊，
遍智多傑色吉擇，相好光明自性顯。
༈ དཔལ་ལྡན་ཐུགས་རྗེའི་བདག་ཉིད་རིན་པོ་ཆེ། །བདག་གི་དངོས་བཤམས་འབུལ་ན་མདུན་མཁར་རམ་སྤྱི་བོར་ཞེས་ཁ་བསྒྱུར། གོང་གི་བསྐྱེད་པ་མི་དགོས། མཆན། སྙིང་གར་པདྨའི་གདན་བཞུགས་ལ། །བཀའ་དྲིན་ཆེན་པོའི་སྒོ་ནས་རྗེས་བཟུང་སྟེ། །སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་དངོས་གྲུབ་སྩལ་དུ་གསོལ། །
吉祥大悲體性仁波切，我之<如果供養陳設之供品，可結合“虛空”或“頂輪”，不須前面的生起次第>心間蓮花墊上坐，
由大恩德門中隨攝受，身語意之悉地祈恩賜！
མ་ལུས་མཆོག་གསུམ་འདུས་པའི་བདག་ཉིད་ཁྱོད། །དད་པའི་ཡིད་མཚོ་ཀུན་ནས་དྭངས་པ་ལ། །མཁྱེན་བརྩེའི་ཟླ་གཟུགས་ནམ་ཡང་མི་འགོག་པར། །བྱང་ཆུབ་བར་དུ་འབྲལ་མེད་མགོན་དུ་བཞུགས། །
無餘三寶總集體性尊，最勝淨信明澈意海中，
智悲月影何時亦不隱，乃至菩提不離怙主住！
............(中略)............
བདག་ལུས་རྡོ་རྗེ་རྩ་ཡི་བྷཉྫ་རུ། །རང་བྱུང་དྭངས་མའི་ཁམས་མཆོག་བདུད་རྩིའི་བཅུད། །རྒུད་འཇོམས་འཆི་མེད་གྲུབ་པའི་སྨན་ཆེན་འདི། །འགྲོ་མགོན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོར་མཆོད་པ་འབུལ། །
我身金剛脈之顱骨中，自生精華之界勝甘露，
摧衰無死成就此妙藥，眾生怙主法王敬獻供！
སྤྱི་བོ་ལ་སོགས་འཁོར་ལོའི་གནས་ལྔ་པོར། །ཁམས་གསུམ་ཆགས་པ་དབྱིངས་སུ་སྒྲོལ་བའི་ཁྲག །ཆགས་མེད་མཆོད་པ་ཆེན་པོའི་རླབས་མདངས་ཅན། །རང་བྱུང་རཀྟའི་མཆོད་པ་ཁྱོད་ལ་འབུལ། །
頂部妙輪等之五處中，三界貪欲法界誅殺血，
無貪殊勝供養波濤湧，自生惹達供品敬獻尊！
............(中略)............
རྨད་བྱུང་ལྟ་ན་སྡུག་པའི་ལང་ཚོ་ནི། །མཐོང་བའི་མོད་ལ་ཟག་མེད་བདེ་སྟེར་མ། །གང་གི་ལུས་ལས་བྱུང་བ་བཟང་པོའི་དྲིས། །དཔག་ཚད་བྱེ་བའི་ཁྱོན་ཀུན་འགེང་བྱེད་ཅིང་། །
殊勝可愛青春妙齡女，見即賜予無漏大樂女，
柔軟玉身散發微妙香，無量由旬遍溢遍充盈，
ཟུར་གྱིས་འཛུམ་བཞིན་ཡིད་འཕྲོག་རྡོ་རྗེའི་གླུ། །སྟང་སྟབས་བསྐྱོད་པའི་གར་དང་བཅས་སྒྲོགས་པ། །ལས་རླུང་སྲིད་པའི་འཆིང་བ་མཐའ་དག་ཀུན། །ངེས་པར་གཅོད་ལ་མྱུར་བའི་ཕོ་ཉ་མོ། །
輕露微笑醉人金剛歌，婀娜多姿翩翩妙步舞，
三有一切業風所繫縛，決定斬斷速疾使者女，
............(中略)............
མ་ལུས་སྣང་ཞིང་སྲིད་པའི་ཆོས་སོ་ཅོག །སྣང་སྟོང་རིག་པའི་ངང་དུ་རོ་གཅིག་པའི། །མི་ཤིགས་ཐིག་ལེ་ཆེན་པོར་ཁྱབ་བརྡལ་བ། །དུས་གསུམ་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་དགྱེས་གྱུར་ཅིག །
萬有無餘所有一切法，顯空覺性體中成一味，
不壞殊勝明點普周遍，三世平等之中願歡喜！
འོད་གསལ་མཐིང་དབྱིངས་དྭངས་པའི་ནམ་མཁའ་ལ། །རིག་རྩལ་འཇའ་ཟེར་ཐིག་ལེ་བཀྲམ་པའི་དབུས། །རིག་གདངས་མ་འགག་རྡོ་རྗེའི་ལུ་གུ་རྒྱུད། །རང་བྱུང་རྩལ་སྣང་བཀོད་པའི་མཆོད་པ་འབུལ། །
光明湛藍澄清虛空中，覺力虹光明點遍散佈，
覺音不滅金剛串鏈中，自生妙力莊嚴妙供獻！
སྙིང་རྗེའི་དམ་པ་མཐའ་ཡས་པ་ཡི་ཁྱབ། །ཐབས་མཆོག་བདེ་ཆེན་རིག་པའི་རོལ་མོ་དང་། །ལྷན་སྐྱེས་རྡུལ་བྲལ་སྟོང་ཆེན་དག་པའི་དབྱིངས། །ཨེ་ཝྃ་མཉམ་སྦྱོར་བདེ་བའི་མཆོད་སྤྲིན་འབུལ། །
最勝大悲無邊普周遍，最勝方便大樂覺性音，
任運解脫大空清淨界，誒旺和合大樂供雲獻！
སྲིད་དང་ཞི་བ་རོ་གཅིག་འདྲེས་པའི་མོད། །མཁའ་ཁྱབ་མཁའ་ཡི་རྡོ་རྗེ་འདུས་མ་བྱས། །འོད་གསལ་བདེ་བའི་བདེ་མཆོག་མཉམ་པ་ཉིད། །ཟག་མེད་དགྱེས་པ་མཆོག་གིས་དགྱེས་གྱུར་ཅིག །
三有寂滅混融成一味，遍空虛空金剛無為法，
光明大樂勝樂平等性，無漏歡喜供品願歡喜！
............(中略)............
དེ་ནས་མཁའ་ལ་ཁྱུང་བཞིན་དུ། ། སྣ་ཚོགས་བཀྲི་དྲང་ཐེག་པའི་ལམ། །གྲུབ་མཐའི་སྒྲོག་ཏུ་མི་ཚུད་ཀྱང་། །གྲུབ་མཐའ་སྣ་ཚོགས་སྟོན་ལ་མཁས། །
從此如鵬空中翔，不了義之諸乘道，
宗見網罟雖不入，種種宗義卻善說！
མི་ཕམ་པས་སོ། །
彌龐（不敗）撰著。
2. བླ་མའི་གསོལ་འདེབས་བཞུགས། 上師祈禱文
སྔོན་ཚེ་རླབས་ཆེན་ཐུགས་བསྐྱེད་སྨོན་ལམ་མཐུས། །མཐའ་ཡས་འགྲོ་ཀུན་ཡོངས་བཀྲམ་བྱ་བའི་ཕྱིར། །རྣལ་འབྱོར་དབང་ཕྱུག་དམ་པའི་ཚུལ་སྟོན་པ། །དཔལ་ལྡན་བླ་མའི་ཞབས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །
往昔廣大發心大願力，為令度脫無邊一切眾，
示現瑜伽自在殊勝行，吉祥上師足前誠祈請！
བརྒྱུད་ལྡན་གདམས་ངག་ཟབ་མོའི་རྗེས་སུ་ཞུགས། །རིམ་གཉིས་ལམ་ལ་བསྙེན་སྒྲུབ་མཐའ་རུ་ཕྱིན། །འབྲེལ་ཚད་དོན་ལྡན་མཆོག་གི་རྣལ་འབྱོར་པ། །དཔལ་ལྡན་བླ་མའི་ཞབས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །
趣入具足傳承深教授，追隨二次第道得究竟，
有緣具義最勝瑜伽士，吉祥上師足前誠祈請！
ཁྱད་པར་ངེས་གསང་ཕྱག་རྫོགས་དགོངས་པའི་དོན། །ཟབ་མོའི་ཆོས་ཉིད་གནས་ལ་རང་བྱན་ཚུད། །ཉིན་མཚན་ཁོར་ཡུག་འོད་གསལ་ཆེན་པོར་ཟླུམ། །དཔལ་ལྡན་བླ་མའི་ཞབས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །
尤其大密恰佐密意義，甚深法性圓滿善通達，
晝夜不斷融入大光明，吉祥上師足前誠祈請！
............(中略)............
ངོ་བོ་སངས་རྒྱས་ཀུན་དང་མཉམ་ན་ཡང་། །བཀའ་དྲིན་སངས་རྒྱས་ཀུན་ལས་ལྷག་པ་ཡི། །དཔལ་ལྡན་བླ་མ་སངས་རྒྱས་ཀུན་དངོས་ལ། ། གཅིག་ཆོག་ཡིད་ཆེས་བཀའ་བཞིན་ལེགས་གྲུབ་པས། །
體性等同一切佛如來，大恩卻比一切諸佛勝，
吉祥上師總集諸佛體，最勝信心依教而奉行，
ཡང་དག་ལམ་གྱི་རྟེན་འབྲེལ་ཚུལ་བཞིན་དུ། །འགྲིགས་པས་ས་ལམ་གེགས་མེད་མྱུར་བགྲོད་ནས། །བླ་མ་མཆོག་དང་དབྱེར་མེད་ལྷག་པའི་ལྷའི། །གོ་འཕང་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་ཐོབ་གྱུར་ཅིག །
清淨妙道緣起如理具，一切地道無礙速趣行，
最勝上師無二無有別，勝尊果位今生願得證！
ཅེས་པ་འདི་རྟོགས་ལྡན་རྒྱལ་པོ་ཤྲཱིའི་མཚན་ཅན་གྱི་ཞབས་པད་གུས་པའི་གཙུག་གིས་བརྟེན་པ་དྲུང་བློ་བཟང་དོན་གྲུབ་ནས་འདི་ལྟ་བུ་ཞིག་དགོས་ཞེས་ནན་ཏན་བསྐུལ་ངོར་མི་ཕམ་པས་གྲོ་བཞིན་ཟླ་བའི་ཉ་ལ་རྫོང་མགོ་རི་ཁྲོད་དུ་སྦྱར་བ་དགེའོ། །མངྒ་ལཾ།།
恭敬依止朵丹嘉波師利（具證勝王吉祥）蓮足為頂嚴之洛桑頓珠（善慧義成）勵力勸請：“請務必作此！”彌龐巴（不敗者）牛宿月望日（藏歷七月十五）於棕果（堡頭）山林撰著。善哉！芒嘎朗（願吉祥）！
----------------------------------
༄༅། །ཡང་དག་ཚད་མ་གསུམ་གྱི་ང་རོ་ཡིས། །ལྟ་དམན་རི་དྭགས་ཚོགས་རྣམས་སྐྲག་མཛད་པ། །ཐེག་མཆོག་སེངྒེའི་སྒྲ་དབྱངས་ས་གསུམ་ཁྱབ། །མཚོ་སྐྱེས་རྒྱལ་བའི་བསྟན་པ་རྒྱས་གྱུར་ཅིག །རྒྱལ་བསྟན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་གོས་བཟང་རྩེར། །འོད་གསལ་རྡོ་རྗེ་སྙིང་པོའི་ཏོག་མཛེས་པ། །ཕྱོགས་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་རྒྱལ་མཚན་མཐོ། །མཚོ་སྐྱེས་རྒྱལ་བའི་བསྟན་པ་རྒྱས་གྱུར་ཅིག ། མི་ཕམ་འཇམ་དབྱངས་རྣམ་རྒྱལ་རྒྱ་མཚོ།
三種真實正量吼聲震， 一切劣見獸眾皆驚恐，
勝乘獅子吼音遍三地， 蓮師大寶教法願興盛！
聖教圓滿殊勝妙旗頂， 光明金剛藏要寶珠嚴，
勝伏一切法幢高聳立， 蓮師大寶教法願興盛！
- 彌龐蔣揚南傑嘉措（不敗文殊尊勝海）
寧瑪文殊 - 經典伏藏漢譯 NMKT ༄༅།།རྙིང་མ་འཇམ་དབྱངས། བཀའ་མ་གཏེར་ཆོས་རྒྱ་སྒྱུར།།
✋热门推荐