གསུམ་པ་བདག་མེད་པའི་དོན་ལ་རྩོད་པ་སྤོང་བ་ལའང་བདག་མེད་ན་ལས་འབྲས་མི་འཐད་པའི་རྩོད་པ་སྤོང་བ། བདག་མེད་ན་སྙིང་རྗེ་མི་འཐད་པའི་རྩོད་པ་སྤོང་བ། བཏགས་པའི་བདག་མི་འགོག་པར་བསྟན་པ་དང་གསུམ་ལས།

（丑）三：断除无我义之诤论分三：一、若无我，遣除业果不合理之诤论；二、若无我，遣除悲心不合理之诤论；三、不遮止假立之我

དང་པོ་ནི། ཡང་རྣམ་པ་གཞན་གྱིས་བདག་སྒྲུབ་པར་འདོད་ནས།

（寅）一：若无我，遣除业果不合理之争论

གལ་ཏེ་བདག་ནི་ཡོད་མིན་ན།།
ལས་འབྲས་འབྲེལ་བ་རིགས་མིན་ཏེ།།
ལས་བྱས་ནས་ནི་ཞིག་པས་ན།།
སུ་ཡི་ལས་སུ་འགྱུར་ཞེ་ན།།

倘若所依我非有，业果应不相关联。
既已作后若毁坏，是则应为谁之业？

བྱ་བ་འབྲས་གཞི་ཐ་དད་དང༌།།
དེར་བདག་བྱེད་པ་མེད་པ་ཡང༌།།
ཡུ་བུ་གཉིས་ཀ་ལ་གྲུབ་པས།།
འདིར་བརྩད་དོན་མེད་མ་ཡིན་ནམ།།

作业受报所依异，果时我亦非作者。
是我二宗所共成，争此岂非无意义？

རྒྱུ་ལྡན་འབྲས་བུ་དང་བཅས་ཞེས།།
མཐོང་བ་འདི་ནི་སྲིད་མ་ཡིན།།
རྒྱུད་གཅིག་ལ་ནི་བརྟེན་ནས་སུ།།
བྱེད་པོ་སྤྱོད་པོ་ཞེས་བྱར་བསྟན།།

谓有因时有果具，未尝见有如是事。
问谁能依一相续，说能作者亦受者。

འདས་དང་མ་འོངས་པ་ཡི་སེམས།།
བདག་མིན་དེ་ནི་མེད་པའི་ཕྱིར།།
འོན་ཏེ་སྐྱེས་སེམས་བདག་ཡིན་ན།།
དེ་ཞིག་ན་ཡང་བདག་མེད་དོ།།

过去及与未来心，彼非是我彼无故，
若生起心是我者，彼坏灭时应无我。

དཔེར་ན་ཆུ་ཤིང་སྡོང་པོ་དག།
ཆ་ཤས་ཕྱེ་ན་འགའ་མེད་པ།།
དེ་བཞིན་རྣམ་པར་དཔྱད་པ་ཡིས།།
བཙལ་ན་བདག་ཀྱང་ཡང་དག་མིན།།

喻如芭蕉树茎秆，层层剖之无一物，
如是明辩观慧寻，所执之我绝无有。

…………(中略)…………

དེའི་ཕྱིར་དངོས་པོ་ལ་སེམས་ཀྱང་ངའོ་སྙམ་ནས་ཤེས་པའི་ཡུལ་མ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་བཤད་པ། འདས་པ་དང་མ་འོངས་པ་ཡི་སེམས། བདག་མིན་ཏེ་དེ་ནི་ཞིག་པ་དང་མ་སྐྱེས་པས་མེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འོན་ཏེ་དེ་ལྟར་སྐྱེས་པའི་སེམས་བདག་ཡིན་ན། དེ་འགགས་ཏེ་ཞིག་པར་གྱུར་པ་ན་ཡང་བདག་མེད་དོ། །དཔེར་ན་ཆུ་ཤིང་གི་སྡོང་པོ་དག །ཆ་ཤས་སུ་ཕྱེ་སྟེ་རྣམ་པར་གཞིག་པ་ན་ཆ་ཤས་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་འགའ་ཡང་མེད་པ། དེ་བཞིན་དུ་རྣམ་པར་དཔྱད་པ་ཡིས། །བཙལ་ན་བདག་ཀྱང་ཡང་དག་པ་མིན་ཏེ་འདི་ལ་ཁྱད་པར་ཅུང་ཟད་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །

是故宣说心亦执物为我，非所知境，过去、未来之心非我者，彼等已灭与未生，故不存在。那么，若已生的现在心是我，坏灭后亦无我，同样，将芭蕉树干，层层剖析，无任何的自性成立。如是，以正理观察寻求，我亦非真实成立者，对此无有少许差别。

摘录自：གཞན་ཕན་སྣང་བ། 贤遍囊瓦 - བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་ལ་འཇུག་པ་ལས། ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་ལེའུ་སྟེ་དགུ་པའོ།། །།《入菩萨行论》第九品智慧（初稿待润）

མཐོས་པས་ཆོས་རྣམས་ཤེས་པར་འགྱུར། མཐོས་པས་སྡིག་ལས་ལྡོག་པར་འགྱུར།མཐོས་པས་དོན་མེད་སྤོང་བར་འགྱུར། མཐོས་པས་མྱང་ངན་འདས་བ་ཐོབ།

多闻知诸法，多闻遮罪障，多闻毁无利，多闻得涅槃。

弥陀何能以一身，同时接引无量众生？－劝祛疑生信－印祖文钞菁华录白话译注

弥陀何能以一身，同时接引无量众生？



原文：

27.或曰：“阿弥陀佛，安居极乐。十方世界，无量无边；一世界中念佛众生，亦复无量无边。阿弥陀佛，何能以一身，一时普遍接引十方无量无边世界之一切念佛众生乎？”答：“汝何得以凡夫知见，推测佛境？姑以喻明，使汝惑灭。一月丽天，万川影现，月何容心哉？夫天只一月，而大海大江，大河小溪，悉现全月。即小而一勺一滴水中，无不各现全月。且江河之月，一人看之，则有一月当乎其人；百千万亿人，于百千万亿处看之，则无不各有一月当乎其人。若百千万亿人，各向东西南北而行，则月亦于所行之处，常当其人；相去之处，了无远近。若百千万亿人，安住不动，则月亦安住不动，常当其人也。唯水清而静则现，水浊而动则隐。月固无取舍，其不现者，由水昏浊奔腾，无由受其影现耳。众生之心如水，阿弥陀佛如月；众生信愿具足，至诚感佛，则佛应之，如水清月现也。若心不清净，不至诚，与贪瞋痴相应，与佛相背，如水浊而动，月虽不遗照临，而不能昭彰影现也。月乃世间色法，尚有如此之妙，况阿弥陀佛，烦惑净尽，福慧具足，心包太虚，量周法界者乎？故《华严经》云：‘佛身充满于法界，普现一切群生前；随缘赴感靡不周，而恒处此菩提座。’故知遍法界感，遍法界应。佛实未曾起心动念，有来去相，而能令缘熟众生，见其来此接引以往西方也。怀此疑者，固非一二；因示大意，令生正信。”（文钞正编）《初机净业指南》序

白话译文：

27.有人问：“阿弥佗佛，安居极乐世界。十方世界，无量无边，一个世界中念佛的众生，也是无量无边。阿弥佗佛，为何可以用自己一身，一时普遍接引十方无量无边世界的一切念佛众生呢？”答：“你怎么能用凡夫的知见推测佛的境界？姑且用一个比喻来消除你的疑惑。一个月亮挂在天空上，地上所有的河川都会出现它的影子，月亮有何用心要那么做吗？天上虽只有一个月亮，然而大海大江，大河小溪，都会映现一轮明月。甚至小到一勺一滴水中，也无不各现全月。而且江河之月，一人看它，则有一月对着这个人。百千万亿人，于百千万亿处看它，则无不各有一月对着每个人。若百千万亿人，各向东西南北行走，则月也于所行之处，总是跟着每个人，不管去什么地方，远近都是一样。若百千万亿人，安住不动，则月也安住不动，对着每个人。但只有水清澈宁静月亮才会显现，水浑浊动荡就看不见了。月亮是没有什么取舍的，不出现的原因，是因为水浑浊奔腾，没有办法让它的影像出现罢了。众生之心如水，阿弥佗佛如月。众生信愿具足，至诚感佛，则佛应之，如水清月现。若心不清静，不至诚，与贪嗔痴相应，与佛相背，如水浊而动，月亮虽然不遗万物而自当照临，而它的影像却无法显现于水中。月亮是世间的色法，尚且有如此之妙，何况阿弥佗佛，烦恼和惑业都已灭尽，福慧具足，心包太虚，体量容纳周遍一切法界呢？所以，《华严经》说：‘佛身充满于法界，普现一切群生前；随缘赴感无不周，而常处此菩提座。’故知遍法界感，遍法界应。佛实际上未曾起心动念，有来去相，而能使因缘成熟的众生，看见他来此接引以往西方。有这种疑惑的人，不是一、两个，因此说明大意，让大家产生正信。”

按：若想弄清此问，必须先明诸佛与众生心体之间的关系。佛心众生心，如帝网千珠，如一室千灯，互具遍具互摄遍摄，佛心不在众生心外，众生即佛心中众生。诸佛如来是法界身，遍入一切众生心，众生心即如来之法身，诸佛所证即一切众生之心性。如果认为心外有个弥陀，从西方飞至众生面前，变化分身，来接引众生，这已经不是正信的佛法。心外无佛，心外无法，心外无众生，以心无外故，自佛他佛本不二故。《观经》十六观中将观见化佛原理解释得清清楚楚，皆是“心作心是”，念佛人第六识独影境中三力所见之佛，即是西方弥陀所遣之化佛。念佛人若修至破事识，便可观见报身佛。临终化佛报佛或尊特身何者来迎，不是弥陀分别，而是念佛人各自境界所变现，弥陀冥加而已。有人会有疑问，平时只持名念佛，未修观想，为何临终见佛也是观想见佛？因为临终念佛不同平时，临终必加“祈佛来迎”之念，这正是观想之因。至于何时见佛，要看何时能入定境，有相定与无相定都是互通的，定境中有想，自然就有相。禅宗修行人，本修无相定，但仍然偶有境界，甚至着魔，就是这个道理，只要定中有微细念头，就会有境界。已经功夫成片的念佛人，临终得自在往生，是因为此人见佛自在，稍一入定便能观见弥陀化身。未得定者，须凭深信切愿，熬至十数天最后之际，可入临终特殊定境，便可观见化佛，从而往生。临终特殊定境，可参阅此文，《散心念佛人临终也能见佛往生的原理》。若中间念佛勇猛，凭自力念至名字位后心，便可提前见佛往生。有些人不能见佛往生，多是发菩提心念佛忏罪方面出了问题，罪心不除，遮障自佛外显，即障他佛加持，所以不能往生。

汉末建安中，庐江府小吏焦仲卿妻刘氏，为仲卿母所遣，自誓不嫁。其家逼之，乃投水而死。仲卿闻之，亦自缢于庭树。时人伤之，为诗云尔。孔雀东南飞，五里一徘徊。“十三能织素，十四学裁衣。十五弹箜篌，十六诵诗书。十七为君妇，心中常苦悲。君既为府吏，守节情不移。贱妾留空房，相见常日稀。鸡鸣入机织，夜夜不得息。三日断五匹，大人故嫌迟。非为织作迟，君家妇难为！妾不堪驱使，徒留无所施。便可白公姥，及时相遣归。”府吏得闻之，堂上启阿母：“儿已薄禄相，幸复得此妇。结发同枕席，黄泉共为友。共事二三年，始尔未为久。女行无偏斜，何意致不厚。”阿母谓府吏：“何乃太区区！此妇无礼节，举动自专由。吾意久怀忿，汝岂得自由！东家有贤女，自名秦罗敷。可怜体无比，阿母为汝求。便可速遣之，遣去慎莫留！”府吏长跪告：“伏惟启阿母。今若遣此妇，终老不复取！”阿母得闻之，槌床便大怒：“小子无所畏，何敢助妇语！吾已失恩义，会不相从许！”府吏默无声，再拜还入户。举言谓新妇，哽咽不能语：“我自不驱卿，逼迫有阿母。卿但暂还家，吾今且报府。不久当归还，还必相迎取。以此下心意，慎勿违吾语。”新妇谓府吏：“勿复重纷纭。往昔初阳岁，谢家来贵门。奉事循公姥，进止敢自专？昼夜勤作息，伶俜萦苦辛。谓言无罪过，供养卒大恩；仍更被驱遣，何言复来还！妾有绣腰襦，葳蕤自生光；红罗复斗帐，四角垂香囊；箱帘六七十，绿碧青丝绳，物物各自异，种种在其中。人贱物亦鄙，不足迎后人，留待作遗施，于今无会因。时时为安慰，久久莫相忘！”鸡鸣外欲曙，新妇起严妆。著我绣夹裙，事事四五通。足下蹑丝履，头上玳瑁光。腰若流纨素，耳著明月珰。指如削葱根，口如含朱丹。纤纤作细步，精妙世无双。上堂拜阿母，阿母怒不止。“昔作女儿时，生小出野里。本自无教训，兼愧贵家子。受母钱帛多，不堪母驱使。今日还家去，念母劳家里。”却与小姑别，泪落连珠子。“新妇初来时，小姑始扶床；今日被驱遣，小姑如我长。勤心养公姥，好自相扶将。初七及下九，嬉戏莫相忘。”出门登车去，涕落百余行。府吏马在前，新妇车在后。隐隐何甸甸，俱会大道口。下马入车中，低头共耳语：“誓不相隔卿，且暂还家去。吾今且赴府，不久当还归。誓天不相负！”新妇谓府吏：“感君区区怀！君既若见录，不久望君来。君当作磐石，妾当作蒲苇。蒲苇纫如丝，磐石无转移。我有亲父兄，性行暴如雷，恐不任我意，逆以煎我怀。”举手长劳劳，二情同依依 。入门上家堂，进退无颜仪。阿母大拊掌，不图子自归：“十三教汝织，十四能裁衣，十五弹箜篌，十六知礼仪，十七遣汝嫁，谓言无誓违。汝今何罪过，不迎而自归？”兰芝惭阿母：“儿实无罪过。”阿母大悲摧。还家十余日，县令遣媒来。云有第三郎，窈窕世无双。年始十八九，便言多令才。阿母谓阿女：“汝可去应之。”阿女含泪答：“兰芝初还时，府吏见丁宁，结誓不别离。今日违情义，恐此事非奇。自可断来信，徐徐更谓之。”阿母白媒人：“贫贱有此女，始适还家门。不堪吏人妇，岂合令郎君？幸可广问讯，不得便相许。”媒人去数日，寻遣丞请还，说有兰家女，承籍有宦官。云有第五郎，娇逸未有婚。遣丞为媒人，主簿通语言。直说太守家，有此令郎君，既欲结大义，故遣来贵门。阿母谢媒人：“女子先有誓，老姥岂敢言！”阿兄得闻之，怅然心中烦。举言谓阿妹：“作计何不量！先嫁得府吏，后嫁得郎君。否泰如天地，足以荣汝身。不嫁义郎体，其往欲何云？”　　兰芝仰头答：“理实如兄言。谢家事夫婿，中道还兄门。处分适兄意，那得自任专！虽与府吏要，渠会永无缘。登即相许和，便可作婚姻。”媒人下床去。诺诺复尔尔。还部白府君：“下官奉使命，言谈大有缘。”府君得闻之，心中大欢喜。视历复开书，便利此月内，六合正相应。良吉三十日，今已二十七，卿可去成婚。交语速装束，络绎如浮云。青雀白鹄舫，四角龙子幡。婀娜随风转，金车玉作轮。踯躅青骢马，流苏金镂鞍。赍钱三百万，皆用青丝穿。杂彩三百匹，交广市鲑珍。从人四五百，郁郁登郡门。阿母谓阿女：“适得府君书，明日来迎汝。何不作衣裳？莫令事不举！”阿女默无声，手巾掩口啼，泪落便如泻。移我琉璃榻，出置前窗下。左手持刀尺，右手执绫罗。朝成绣夹裙，晚成单罗衫。晻晻日欲暝，愁思出门啼。府吏闻此变，因求假暂归。未至二三里，摧藏马悲哀。新妇识马声，蹑履相逢迎。怅然遥相望，知是故人来。举手拍马鞍，嗟叹使心伤：“自君别我后，人事不可量。果不如先愿，又非君所详。我有亲父母，逼迫兼弟兄。以我应他人，君还何所望！”府吏谓新妇：“贺卿得高迁！磐石方且厚，可以卒千年；蒲苇一时纫，便作旦夕间。卿当日胜贵，吾独向黄泉！”新妇谓府吏：“何意出此言！同是被逼迫，君尔妾亦然。黄泉下相见，勿违今日言！”执手分道去，各各还家门。生人作死别，恨恨那可论？念与世间辞，千万不复全！府吏还家去，上堂拜阿母：“今日大风寒，寒风摧树木，严霜结庭兰。儿今日冥冥，令母在后单。故作不良计，勿复怨鬼神！命如南山石，四体康且直！”阿母得闻之，零泪应声落：“汝是大家子，仕宦于台阁。慎勿为妇死，贵贱情何薄！东家有贤女，窈窕艳城郭，阿母为汝求，便复在旦夕。”府吏再拜还，长叹空房中，作计乃尔立。转头向户里，渐见愁煎迫。其日牛马嘶，新妇入青庐。奄奄黄昏后，寂寂人定初。“我命绝今日，魂去尸长留！”揽裙脱丝履，举身赴清池。府吏闻此事，心知长别离。徘徊庭树下，自挂东南枝。两家求合葬，合葬华山傍。东西植松柏，左右种梧桐。枝枝相覆盖，叶叶相交通。中有双飞鸟，自名为鸳鸯。仰头相向鸣，夜夜达五更。行人驻足听，寡妇起彷徨。多谢后世人，戒之慎勿忘。——南北朝·佚名《孔雀东南飞并序 / 古诗为焦仲卿妻作》