ཇམ་སི་ཐི་ཅི་ཐཱ་ཐཱ།Jamsetji Tata 
ཇམ་སི་ཐི་ཅི་ཐཱ་ཐཱ་ནི1839ལོའི་ཟླ3པའི་ཚེས3ཉིན་ཧིན་རྡུའི་གུ་ཅ་ར་ཐིའི་ལྷོ་རྒྱུད་དུ་སྐྱེས། ཐཱ་ཐཱ་ནི་བལྟས་ཚོད་ལ་འཛམ་གླིང་གི་ཁེ་ལས་མཐུན་ཚོགས་ཆེ་གྲས་ཀྱི་སྲོལ་འབྱེད་པ་ཞིག་ཡིན་པ་རྟོགས་དཀའ། ཐཱ་ཐཱའི་ཨ་ཕས་ཁྱིམ་རྒྱུད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་གཏོར་ཏེ་བྲམ་ཟེའི་ཆོས་སྤེལ་མཁན་ཞིག་མ་བྱས་པར་ཚོང་ལས་གཉེར་འགོ་བརྩམས། ཐཱ་ཐཱ་ལོ14སྟེང་ཨ་ཕ་དང་འགྲོགས་ནས་ཚོང་གཉེར་བྱས་ལ་ཡུན་རིང་ཞིག་མ་འགོར་བར་ཚོང་གཉེར་གྱི་ལྷན་སྐྱེས་མངོན།1858ལོར། ཐཱ་ཐཱ་མུམ་པེ་ཡི་ཨེལ་ཧྥིན་སི་ཐོན་སློབ་གླིང་ནས་མཐར་ཕྱིན།ཨ་ཕའི་ལག་འོག་ནས་ལོ་འགའ་ལ་ལས་ཞུགས་བྱས་རྗེས། 1868ལོར་ཁོས་རང་གི་སྤྱི་གཉེར་ཁང་ཐོག་མ་（འཁེལ་འཐག་བཟོ་གྲྭ་ཞིག་）གསར་འཛུགས་བྱས། ངར་ལྕགས་བཙོ་སྦྱང་བཟོ་གྲྭ་ཞིག་འཛུགས་རྒྱུ་ནི་ཐཱ་ཐཱའི་ཕུགས་འདུན་ཡིན་མོད། འོན་ཀྱང་མངོན་འགྱུར་མ་བྱུང་། 1907ལོར། ཐཱ་ཐཱའི་བུ་ཏོ་ར་པི་ཅི་ཡིས་ཐཱ་ཐཱ་ངར་ལྕགས་སྤྱི་གཉེར་ཁང་གསར་འཛུགས་བྱས། ངར་ལྕགས་ལས་རིགས་རྒྱུན་མཐུད་དུ་འཕེལ་རྒྱས་བྱུང་ནས་ཐཱ་ཐཱ་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁའི་རྨང་གཞི་བཞག་འདྲ་མཉམ་ནི་ཇམ་སི་ཐི་ཅི་ཐཱ་ཐཱས་གཙིགས་སུ་བཀུར་བའི་རྩ་དོན་ཡིན། འདི་ནི་ཁོའི་ཚོང་གཉེར་བྱེད་ཐབས་ཀྱི་ཁྲོད་དུ་ཁྱབ་ཡོད།  ཁོའི་འགན་འཁྲི་འདྲི་རྩད་ཀྱི་ལྟ་ཚུལ་ནི་ཧ་ཅང་སླ་མོ་ཞིག་ཡིན་ཏེ། “འཐུས་ཚང་དང་གསལ་དག་གི་ཚོང་གཉེར་རྩ་དོན་ནས་འགོ་བརྩམས་ཏེ། རྐང་བདག་གི་ཁེ་ཕན་ང་ཚོ་རང་ཉིད་ཀྱི་ཁེ་ཕན་དུ་འཛིན་འོས”ཞེས་པའོ།།

རྒྱབ་ཏུ་སྐུང་བའི་ཡོལ་བའི་ཕག་གི་མི་དེར་ལྟ་འདོད་ང་ལ་མེད།།
མདུན་དུ་ཐོན་པའི་ཁ་ཤོགས་ཅན་གྱི་ཚིག་ལ་ཉན་འདོད་དེ་བས་མེད།།
གྱང་གི་ཕྱི་ནང་གང་དུ་འཁྲབ་པའི་མི་ཡི་རོལ་རྩེད་མེད་ས་རུ།།
མགོན་ཁྱོད་རྟག་བརྟན་བཞུགས་ན་བསམ་པའི་འཁྲུལ་བའི་སྣང་བ་ཡང་ཡང་སྐྱེས།།

ཚ་གན་བེ་ཤིང་དགོན་ནམ་ཉིན་མ་དགོན།

ཚ་གན་བེ་ཤིང་དགོན་པ་ནི་སྔོན་པཎ་ཆེན་སྐུ་ཕྲེང་དྲུག་པས་བཀའ་གནང་ལྟར་ཀུན་མཁྱེན་འཇིགས་མེད་དབང་བོས་སྤྱི་ལོ་༡༧༨༠ལོར་ཕྱག་འདེབས་མཛད། ཁོང་གིས་བདེ་མཆོག་གི་དབང་གནང་སྟེ་རྒྱུད་གྲྭ་བཙུགས།  རྗེས་སུ་ཀུན་མཁྱེན་གསུམ་པས་མཚན་ཉིད་ཀྱི་བཤད་གྲྭ་བཙུགས་ཏེ་རྒྱལ་མཁན་ཆེན་དགོན་འདིའི་བདག་པོར་བསྐོས། སྤྱི་ལོ་༡༩༠༩ལོར་ཀུན་མཁྱེན་བཞི་བས་དུས་འཁོར་སྒྲུབ་མཆོད་བཙུགས།༡༩༣༦ལོར་ཀུན་མཁྱེན་ལྔ་བས་གསང་འདུས་སྒྲུབ་མཆོད་བཙུགས་ཏེ་མདོ་སྔགས་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་དགོན་པ་ཞིག་ཏུ་གྱུར། རིག་གསར་སྐབས་བོད་བྱིངས་བཞིན་ཆག་འཇིག་ཆེན་པོ་ཐེབས།   ད་བར་ལོ་༢༢༡ལྷག་གི་ལོ་རྒྱུས་མཆིས།  དེང་སྐབས་དགོན་འདི་བསྐྱར་གསོ་བྱས་ཏེ་བྱིན་རྟེན་འགངས་ཆེན་ཅན་བཞུགས་པའི་སྐོར་ལ།མ་ཎི་དང་ཨ་ར་པ་ཙ། འབྲུ་གསུམ་སོགས་རང་བྱོན་ཉེ་ཁོར་བརྒྱན། གཞན་མཁན་ཆེན་གྱི་ཚ་ཁང་བྱིན་ཅན། མཚམས་པ་སྐུ་ཕྲེང་གསུམ་པའི་ཞབས་རྗེས། ཀློང་རྡོལ་བླ་མའི་ཕྱག་ཚ།  འདུ་ཁང་དུ་བྱམས་ཆེན་མཐོང་བ་དོན་ལྡན།  བཞི་ཐོག་ཏུ་ཀུན་མཁྱེནདྲུག་པའི་བཀའ་བཞིན་འོད་དཔག་མེད་ཀྱི་སྐུ་བྱིན་ཅན། དེ་མིན་ཞལ་ཐང་དང་སྟོང་སྐུ། བཀའ་བསྟན་སོགས་རྒྱ་བོད་མཁས་གྲུབ་ཀྱི་གསུང་འབུམ་པོད་སྟོང་ཕྲག་ལྷག་བཅས་བྱིན་རླབས་ཀྱི་གཟི་འོད་འཕྲོ་བ་མང་དུ་བཞུགས་པས་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཞིང་མཆོག་ལགས་སོ།།ཉིན་མ་དགོན་པ་ཞེས་ཀྱང་བྱ།  རྨ་ཆུ་རྫོང་དང་ཉེ།
༢༠༢༣/༦/༡༧ https://t.cn/RI4t2Ox